پیش بینی بهزیستی مدرسه بر اساس سرزندگی تحصیلی و خودکارآمدی با نقش میانجی تنیدگی تحصیلی در دانش آموزان

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

مقاله 3، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 56، شهریور 1400، صفحه 49-72   

نوع مقاله: علمی پژوهشی (کمی)

نویسندگان

فاطمه بیان فر^{* 1}؛ سیمین وفایی نژاد²

¹استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضرتبیین مدل بهزیستی مدرسه بر اساس سرزندگی تحصیلی و خودکارآمدی با در نظر گرفتن نقش میانجی تنیدگی تحصیلی در دانش آموزان بود. این پژوهش از لحاظ هدف، توسعه ای و از نظر روش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر مدارس متوسطه دوم شهر سمنان در سال تحصیلی 1398-99  بود  که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 320 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه های بهزیستی مدرسه کونو، الانن، لینتونن و ریمپلا (2002)، سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاد (1391)، تنیدگی تحصیلی سان، دون، هو و ژو (2011)، و خودکارآمدی شرر و همکاران، (1982) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها ازمدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزاراسمارت PLS استفاده شد. مدل یابی روابط ساختاری میان متغیرهای سرزندگی تحصیلی، خودکارآمدی و تنیدگی تحصیلی با بهزیستی مدرسه به صورت مستقیم و غیر مستقیم برازندگی خوبی نشان داد (0.541.(GOF= سرزندگی تحصیلی علاوه بر تاثیر مستقیم به میزان 0.264، بطور غیر مستقیم و از طریق تنیدگی تحصیلی نیز بر بهزیستی مدرسه به اندازه 0.132 تاثیر داشت. خودکارآمدی علاوه بر تاثیر مستقیم به میزان 0.269،  بطور غیر مستقیم و از طریق تنیدگی تحصیلی نیز بر بهزیستی مدرسه به اندازه 0.242 تاثیر داشت. در مجموع متغیرهای سرزندگی تحصیلی و خودکارآمدی با میانجیگری تنییدگی تحصیلی  62.6 درصد از بهزیستی مدرسه را در میان دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر سمنان پیش بینی کرد. نتایج نشان داد که می توان بهزیستی مدرسه را بر اساس سرزندگی تحصیلی و خودکارآمدی با نقش میانجی تنیدگی تحصیلی در دانش آموزان پیش بینی کرد. علاوه بر آن شاخص های برازش مدل پیش بینی بهزیستی مدرسه نیز مناسب بودن مدل ارائه شده را تایید نمود. بنابر این می توان نتیجه گرفت که مدارس جهت رسیدن به بهزیستی باید ابعاد و مولفه های سرزندگی تحصیلی، خودکارآمدی و تنیدگی تحصیلی را در نظر بگیرند.

کلیدواژه‌ها

بهزیستی مدرسه؛ سرزندگی تحصیلی؛ خودکارآمدی؛ تنیدگی تحصیلی

مراجع

احمدی، حمیرا. جدیدی، هوشنگ. خلعتبری، جواد.(1398). تدوین مدل درگیری تحصیلی بر اساس خوشبینی تحصیلی و انگیزش پیشرفت با میانجیگری بهزیستی مدرسه و سر زندگی تحصیلی، فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، 56 (2):21-1.

آرامفر، رسول. زینال، علی. (1394). رابطه تنیدگی تحصیلی و کمک طلبی آموزشی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، نشریه علمی-پژوهشی آموزش و ارزشیابی، 8(31): 48-37.

آذریان، رضا. مهدیان، حسین. جاحرمی، محمود. (1398). تاثیر آموزش سرزندگی تحصیلی بر خودکا رآمدی تحصیلی و انگیزه پیشرفت دانش آموزان، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی،13(4): 1-19.

بیان فر، فاطمه. ملکی، حسن.(1393). برنامه درسی پنهان و بازده های عاطفی یادگیری، نشرآییژ.

رادفر، میثم. غضبان زاده، مرضیه. هنرمند دربادام، منا. موسوی، محبوبه. (1398). اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر خودکارآمدی و خوش بینی تحصیلی، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 13(1) :91-104

کاکابرایی، کیوان. شکری، امید. پورشهریاری، حسین. تقیلو، صادق. باقری، مریم. (1392). روابط ساختاری بین فشارهای عینی، تنیدگی تحصیلی، سبک های مقابله، پاسخ به تنش گرها و رضایت تحصیلی، فصلنامه روان شناسی کاربردی. 7(2)128-111.

گلمحمدنژادبهرامی، غلامرضا. (1397). مقایسه اثر بخشی یادگیری مشارکتی و سنتی بر مهارتهای ارتباطی و خودکارآمدی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه، نشریه علمی-پژوهشی آموزش و ارزشیابی11(41):58-39.

Alnahdi, A. & Aftab, M. (2020) Academic Stress, Study Habits and Academic Achievement among University Students in Jeddah, International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24 (1):97-104.

Bae, E. S., Kang, H.S. & Lee, H. N. (2020). Mediating effects of academic self-efficacy in the relationship between academic stress and sleep quality among academic high school students, Journal of Korean Academic Society of Nursing Education, 26(3):281-289.

Colmar, S., Arief, G., Liem, G.A., Connor, J. &Martin, A.J. (2019). Exploring the relationships between academic buoyancy, academic self-concept, and academic performance: a study of mathematics and reading among primary school students, International Journal of Experimental Educational Psychology, 39(8):1068-1089.

Engels, N., Aelterman, A., & Schepens, A. (2004). Factors which influence the well-being of pupils in Flemish secondary schools, Educational Studies, 30(2):127-143.

Fears, K. (2018). The Impact of Motivation on the Relationship of Academic Stress and Psychological Well-being among College Students, Master’s Degree in Clinical Counseling Psychology, Brenau University.

Grotan, K., Sund, E. R., & Bjerkeset, O. (2019). Mental Health, Academic Self-Efficacy and Study Progress Among College Students, Frontiers in Psychology, 10(1):1-11.

Hoferichter, F. Hirvonen, R., & Kiuru, N. (2020). The development of school well-being in secondary school: High academic buoyancy and supportive class- and school climate as buffers, Learning and Instruction, 71(1): 371-376.

Konu, A. & Rimpela, M. (2020). Well-being in schools: a conceptual model, Health promotion international,17(1):20-32.

Kolluru, M. Suresh, V., & Annapantula, R. D. (2020). Cognitive Style, Learning Preference and Performance: Theory and Empirics, International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(4):3678-3688.

Krishnajaly, P.S. & Ambily. A.S. (2020). A Comparative Study on Academic Stress among Higher Secondary Students in CBSE and State Board of Education with Special Reference to Thrissur District, International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24 (4):5782 – 5787

Lin, S-C., & Hsu, C-T. (2020). Relationships between Secondary School Students’ Perceptions of School Adjustment and Well-being, Journal of Education and Practice, 11(30):5-15.

Lombardi1, E. Traficante1, D., Bettoni, R. Offredi, I. Giorgetti, M., & Vernice, M. (2019). The Impact of School Climate on Well-Being Experience and School Engagement: A Study with High-School Students, Frontiers in Psychology,10(2): 107-120.

Martin, A.J., & Marsh, H.W. (2008) Academic buoyancy: Towards an understanding of students' everyday academic resilience, Journal of School Psychology, 46 (1): 53 -83

Martin, A.J., & Marsh, H.W. (2020). Investigating the reciprocal relations between academic buoyancy and academic adversity: Evidence for the protective role of academic buoyancy in reducing academic adversity over time, Journal of Behavioral Development, 44(4):301–312.

Middleton,T Shafi, A.A Millican, R.,& Templeton, S.(2020). Developing effective assessment feedback: academic buoyancy and the relational dimensions of feedback, Teaching in Higher Education,10(2):1-18.

Pekrun, R., Goetz, T., & Titz, W. (2002). Academic emotions in student’ self-regulated learning and achievement: A program of qualitative and quantitative research, Educational Psychologist,37(2):91-105.

Putwain, D. W., Connors, L., Symes, W., & Douglas-Osborn, E. (2012). Is academic buoyancy anything more than adaptive coping? Anxiety, Stress & Coping, 25(3): 349-358.

Said, I.H., &Jamal, Y. (2020). Self-Efficacy, Self-Esteem and Academic Achievement, International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(1):206-213. 

Solberg, P. A., Hopkins, W. G., Ommundsen, Y., & Halvari, H. (2012). Effects of three training types on vitality among older adults: A self-determination theory perspective, Psychology of Sport and Exercise, 13(4): 407-417.

Trautner, Schwinger. (2020). Integrating the concepts self-efficacy and motivation regulation: How do self-efficacy beliefs for motivation regulation influence self-regulatory success? Learning and Individual Differences, 80(2):101-108.

Trouillet, R., Gana, K., Lourel, M. & Fort, I. (2009). Predictive value of age for coping: the role of self-efficacy, social support satisfaction and perceived stress, Journal of Aging & Mental Health, 13(2): 357-366.

Weber, M, LWagner, L., & Willibald, R. (2016). Positive Feelings at School: On the Relationships Between Students’ Character Strengths, School-Related Affect, and School Functioning, Journal of Happiness Studies, 17(2): 341–355.