بررسی اجزای تشکیل دهنده اسانس گیاه دارویی پنیرک (Malva sylvestris) جمع‌آوری شده از مشکین‌شهر و خاصیت آنتی‌باکتریال آن در مقایسه با کلرهگزیدین بر روی باکتری‌های شایع عفونت دهانی

کاربرد شیمی در محیط زیست

دوره 10، شماره 38، تیر 1398   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نیما محمدنژاد خیاوی¹؛ حجت اقبال^{* 2}؛ ندا جهانی³؛ مرضیه مهرزاده⁴

¹بخش تحقیق و توسعه، شرکت دانش‌بنیان پژوهشگران داروی سبز، مشکین‌شهر، ایران.

²گروه فیتوشیمی، مرکز تحقیقات علوم پایه، دانشگاه تبریز، ایران.

³دکترای عمومی دندانپزشکی، بخش تحقیق و توسعه، شرکت دانش‌بنیان پژوهشگران داروی سبز، مشکین‌شهر، ایران

⁴.دانشجوی دکترای تخصصی فارماکوگنوزی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران

چکیده

پنیرک با نام علمی Malva sylvestris، یکی از مهم‌ترین گیاهان مورد استفاده در صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی بیشتر کشورهای توسعه یافته است. پنیرک یک ضدعفونی کننده قوی با خاصیت آنتی‌اکسیدانی مناسب است. برگ و گل این گیاه کاربرد وسیعی در تهیه دارو و درمان انسان در طب سنتی دارد. در این تحقیق گیاه دارویی پنیرک از منطقه‌ انزان مشگین‌شهر واقع در شمالغرب ایران جمع‌آوری گردید. اسانس‌گیری توسط دستگاه کلونجر انجام و جهت تجزیه نمونه‌های اسانس و اندازه‌گیری دقیق ترکیبات از دستگاه ‌های GC و GC/MS استفاده شد. سپس تاثیر اسانس پنیرک بر باکتری‌های شایع عفونت دهانی به دو روش بررسی قطر هاله عدم رشد‌(Disk deffusion) و حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) انجام شد. نتایج حاصل از آزمایشات ضد میکروبی اسانس گیاه دارویی پنیرک نشان داد که این گیاه، دارای اثرات مهارکنندگی قابل توجهی بر روی انواع باکتری‌های گرم منفی و مثبت می‌باشد. هم‌چنین در مقایسه قطر هاله عدم رشد پنیرک با کلرهگزین، مشخص شد که اسانس گیاه دارویی پنیرک نتایج نسبتأ مشابهی را نسبت به دهان‌شویه کلرهگزین از خود نشان می‌دهد. طبق یافته‌ها اسانس گیاه دارویی پنیرک آثار ضد‌میکروبی مناسبی علیه باکتری‌های شایع عفونت دهانی دارد. در نتیجه اسانس این گیاه با غلظت‌های مختلف، پس از انجام مطالعات تکمیل‌تر می‌تواند جایگزین‌ مناسبی برای داروها و دهانشویه‌های شیمیایی در درمان باکتری‌های شایع عفونت دهانی باشد.

کلیدواژه‌ها

پنیرک؛ اسانس؛ GC/MS‌؛ آنتی‌باکتریال؛ کلرهگزیدین

مراجع