بررسی تأثیر رهبری تحول‌گرا بر رفتار نوآورانه با تأکید بر نقش ‏میانجی رفتار پیشاهنگی ‏

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 40، خرداد 1400، صفحه 87-112   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مریم دهقان¹؛ مرتضی موقر^{* 2}؛ ابوالحسن حسینی³

¹کارشناسی ارشد مدیریت دولتی،دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران،بابلسر، ایران.

²استادیار گروه مدیریت، دانشکده ی علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران،بابلسر، ایران.

³استادیار گروه مدیریت، دانشکده ی علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

هدف:هدف این پژوهش، بررسی تاثیر رهبری تحول‌گرا بر رفتارنوآورانه کارکنان با نقش میانجی رفتار پیشاهنگی بود.
روش: پژوهش حاضر رویکرد کمی دارد، از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش گردآوری اطلاعات تحقیق، روش توصیفی پیمایشی از نوع همبستگی می باشد. جامعه ی آماری تحقیق، اعضای سمن های زیست محیطی استان مازندران بودند. برای تعیین نمونه از روش نمونه‌گیری دومرحله ای استفاده شد. ابتدا از میان 20سمن فعال زیست محیطی استان مازندران، 19 سمن بصورت تصادفی انتخاب؛ سپس داده ها از نمونه 301 نفری اعضای این سمن ها که بر اساس فرمول کوکران برآورد گردید، جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS22و PLS3و Excel انجام شد.
یافته‌ها:رهبری تحول‌گرا بر رفتارنوآورانه با ضریب معناداری 2.103 و ضریب تاثیر 0.114 تاثیر مثبت و معناداری دارد. رهبری تحول گرا بر رفتار پیشاهنگی با ضریب معناداری5.807 و ضریب تاثیر 0.376 تاثیر مثبت و معناداری دارد. رفتار پیشاهنگی بر رفتار نوآورانه با ضریب معناداری 13.236و ضریب تاثیر 0.695 تاثیر مثبت و معناداری دارد.‌این تحقیق به تایید میانجیگری رفتار پیشاهنگی در این رابطه دست یافت.
نتیجه‌گیری: بین رهبر ی تحول‌گرا، رفتار نوآورانه و رفتار پیشاهنگی ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. به مدیران پیشنهاد میشود، با ارائه سبک رهبری تحول‌گرا، شرایط مطلوبی برای افزایش رفتار پیشاهنگی ایجاد و انگیزه کارکنان به بروز رفتار نوآورانه را افزایش دهند.

کلیدواژه‌ها

رفتارنوآورانه؛ رفتار پیشاهنگی؛ رهبری تحول گرا؛ سازمان های مردم نهاد(سمن)

مراجع

آقاجانی، مینا و علی مهداد.(۱۳۹۸). تأثیر رهبری تحول آفرین بر رفتار شهروندی سازمانی و رفتارهای نوآورانه در کارکنان دانشگاه آزاد اصفهان: نقش میانجی‌گرانه اشتیاق شغلی، دانش و پژوهش  در روانشناسی کاربردی، 20 (1)،35-46.

پورانجنار،گل بهار؛ جودیزاده، مهتا؛ پورانجنار، عافیه (1395)، بررسی رابطه‌ی رهبری تحول آفرین با خلاقیت و نوآوری و کارآفرینی سازمانی، بررسی‌های بازرگانی، 77 ،79-93.

پیرویسی، معصومه؛ شیرخانی، علی.(1399). نقش مشارکت زنان در توسعه توانایی‌های سازمان‌های مردم نهاد(سمن‌ها)"، مطالعات زن و خانواده، 8(2)،115-136.

حمزئیان، عظیم؛ ملکی مین باش رزگاه، مرتضی؛ باقری قره بلاغ، هوشمند؛ عین علی، محسن(1398). تأثیر سبک‌های رهبری بر رفتار نوآورانه: نقش تعدیل‌گر درگیری شغلی. مطالعات منابع انسانی، 9(2)،89-110.

خالقدادی، سعید؛ باقری مجد، روح الله. (1399). توسعه هویت حرفه‌ای حلقه میانجی ارتباط رهبری تحولی  بر  نوآوری آموزش عالی، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 10(2)، 123-150.                                  

خسروی، حسین؛ پورشافعی، هادی؛ طاهرپور، فاطمه.(1398). نقش سرمایه روان شناختی در رفتار نوآورانه، با میانجی گری نشاط کاری معلمان ابتدایی، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 9 (4). 193-216.

خوش اخلاق، علی؛ شفیع زاده، حمید.(1398). بررسی رابطه رهبری تحول آفرین و خلاقیت با یادگیری خودتنظیمی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ابتکار و خلاقیت در علوم  انسانی، 10(2). 65-90.                                                                                                     

داوری، علی؛ رضازاده، آرش .(1396). مدلسازی معادلات ساختاری با PLS . چاپ ‌چهارم. تهران: جهاد دانشگاهی.

دانایی فرد، حسن ؛ الوانی، سید مهدی. (1393). درآمدی بر نظریه‌های مدیریت دولتی. چاپ ‌دوم. تهران: کتیبه.                                                                                                    

‌رستمی، محمدرضا؛ هاشمی، سید حسین. (1396). بررسی رابطه‌ی رهبری تحول آفرین و ‌خلاقیت کارکنان با نقش میانجی رفتار نوآورانه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد  شاهرود، دانشکده  ‌مدیریت و حسابداری.

  رستگار، عباسعلی؛ مقصودی، طاهره. (1395).بررسی تأثیر رهبری تحول آفرین بر نوآوری سازمان با میانجی‌گری تسهیم دانش. مطالعات مدیریت(بهبود و تحول)،  25(80) , 157-182.

زارعی، زهرا؛ حیدری، مرضیه.(1398). تأثیر رهبری تحول آفرین و رهبری معتبر بر نوآوری سازمانی با در نظر گرفتن نقش تعدیلگر تسهیم دانش، ابتکار و خلاقیت در علوم ‌ انسانی .9(4)،161-192.

سپهوند، رضا؛ عارف نژاد، محسن؛ فتحی چگنی، فریبرز؛ سپهوند، مهدیه(1399). نقش میانجی سکوت سازمانی در رابطه بین طرد شدگی در محل کار و خلاقیت کارکنان (مورد مطالعه: کاکنان دانشگاه لرستان)، ابتکار و خلاقیت در علوم ‌ انسانی، 10(2). 209-240 .      

شکوری، الهام؛ عطایی، محمد.(1398).تأثیر اشتراک‌گذاری الکترونیکی اطلاعات بر رفتار نوآورانه

        کارکنان(مطالعه موردی: درمانگاه‌های تخصصی بیمارستان حضرت بقیه الله)، مطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی. 34، 234-268.

شکوهی امیرآبادی، لیلا؛ دلاور، علی؛ عباسی سروک، لطف الله؛ کوشکی، شیرین.(1397). تحلیل محتوای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بر اساس خلاقیت و شادکامی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 8 (3) ، 165-192.                                                                          

شیری، اردشیر؛ دهقانی سلطانی، مهدی ؛ نثاری، طاهره؛ فارسی زاده،حسین.(1395). نقش  اعتماد به نوآوری در ارتباط تناسب فرد با شغل و سازمان با رفتار کاری نوآورانه در  شرکت‌های دانش بنیان، مدیریت توسعه ‌فناوری.3(4).43-76.

 عالی، احمد، زاهدی، شمس السادات.(1398). مقایسه‌ی تأثیر دو سبک رهبری تحول‌گرا و تسهیم شده بر روی ‌خلاقیت تیمی با نقش میانجی اشتراک‌گذاری دانش، چشم‌انداز مدیریت دولتی .10(38) ،41-70.

کوثری، رضا؛ نیکنامی، مصطفی؛ دلاور، علی؛ آراسته، حمیدرضا؛ قورچیان، نادرقلی.(1393)." ارائه الگوی توسعه خلاقیت و نوآوری‌های علمی اعضای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان بر اساس عوامل فردی،  ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 4(3) .159-189.

مقیمی، سید محمد؛ علم بیگی، امیر. (1392). بررسی نقش ابعاد رهبری تحولگرا در توسعه قابلیت‌های کارآفرینی محیطی سمن‌های زیست محیطی ایران، علوم محیطی، 11(1)، 13-24.

نیک پی، ایرج؛ زند کریمی، مریم. (1397). بررسی تأثیر رهبری تحول آفرین بر بی تفاوتی سازمانی با نقش میانجی خلاقیت کارکنان (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه لرستان)، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 8(2). 229-264.

 Adro. F., J., N., D & Leitao., J., C., C. (2020). Leadership and organizational innovation in the third sector: A systematic literature review. International Journal of Innovation Studies, 4. 51-67.

 Afsar, B., Badir, Y., & BinSaeed, B. (2014). Transformational leadership and innovative work behavior, Industrial Management & Data Systems, 114(8), 1270–1300.

Afsar, B., Masood, M., & Umrani, W, A. (2019). The role of job crafting and knowledge sharing on the effect of transformational leadership on innovative work behavior Publisher: Emerald Publishing Limited. (48), 1187-1208.

 Akram, T, & Lei, S., & Haider, M, J., & Hussain, S, T., (2019). The impact of organizational justice on employee innovative work. Innovation & Knowledge.13.1-16.

Alnajdawi, S., Emeagwail, O. L., & Elrehail, H. (2018). The interplay among

     Green human resource practices, organization citizenship behavior for Environment and sustaninable corporate performance: evidence from Jordan, Environmental accounting and management, 5(3), 171-184.

Asurakkody, T, A., & Kim, S, H. (2020). Effects of knowledge sharing behavior on innovative work behavior among nursing Students: Mediating role of Self- leadershi, (2020), International Journal of Africa Nursing Sciences, 12. 1-6.

Bass, B, M., & Avolio, B.J. (1994).Improving organizational effectiveness throught transformational leadership. Thousand oaks, CA: sage

Bass, B. M. & Avolio, B.J. (2000). MLQ: Multifactor leadership questionnaire. Mind Garden. 100-114.

 Chen, L., &Zheng, W., &Yang, B., &Bai. S. (2016). Transformational leadership Social capital and organizational innovation. Leadership & Organization

     Development Journal .37(7), 2016, 843-859

De Jong, J & Den Hartog, D. (2010).”Measuring Innovative Work ehaviour.Creativity and innovation management, 19(1).

Jaiswal, N, K., & Lochan Dhar, R. (2015).Transformational leadership, Multilevel study. Hopitality management. (51), 30-41.

Janssen, O., (2000). Job demands, perceptions of effort–reward fairness and innovative work behavior. Journal of Occupational and Organizational Psychology, (73), 287-302.

Jiang, F. (2011). Effects of organiaztional structure and culture on employee communication behaviors in Chinese organizations a master’s thesis, presented to the faculty of the jack J. Valenti School of communication university of Houston.

Hetland, J., & Hetland, H & Bakker, A, B., & Demerouti, E, (2018). Daily Transformational leadership and employee job crafting: The role of promotion focus. European Management Journal. 1-11.

Gemeda, H, K., & Lee, J., (2020). Leadership styles, work engagement and out comes among information and communications technology professionals: A cross-national study. Heliyon 6, 609-735.

 Giang, H, T., (2021).The influence of transformational leadership dimensions onintrapreneurial behaviour through mediators. Management Science Letters 11. 2099-2114.

Kalkan, A., Buskurt, O. C., & Arman. M A. (2014).The impacts of intellectual capital, innovation and organizational strategy on firm performance. Procedia-social and behavioral science10s, 700-707.

Khan, .N. A., & Khan, .A. N (2019).What followers are saying about transformational leaders fostering employee innovation via organisational learning, knowledge sharing and social media use in publicorganisations?” Government information quarteriy, 41(1), 11-1

Kim, J.-N., & Rhee, Y. (2011). Strategic thinking about employee communication behavior (ECB) in public relations: Testing the models of megaphoning and scouting effects in Korea. Public Relations, 23, 243-268

Kumar Singh.S, G., & Manlio, D, C., & Roberto, G, D. (2019). Green innovation and environmental performance: The role of green.

     Transformational leadership and green human resource management”

     Technological Forecasting & Social Change.1-12.

Lee, Y & Mazzei, A., & Kim, J, (2018). Looking for motivational routes for employee-generated innovation: employees' scouting behavior.

     Business research 91,286-294.

 Lee, Y & Kim, J.N (2017). Authentic enterprise, organization- employee relationship, and employee-generated managerial assets

     Communication Management.

Park, S, H., & Kim, J,-N., & Krishna, A, (2014). Bottom-up building of an Innovative organization: motivating employee intrapreneurship and Scouting and their strategic value. Management communication. Uarterly.Vol. 28(4) 531 –560.

Sam liu, C.H., & Huang, Y. H., (2020). The influence of transformational leadership on subordinate creative behavior development process.tourism management perspectives 36(415).

Saether, A, E., (2019). Motivational antecedents to high-tech R&D employees' innovative work behavior: Self-determined motivation, person-organization fit, organization support of creativity, and pay justice”. High Technology Management Research. 30, 1-12

Schuckert. M & Terry Kim. T., & Paek. S., & Lee. G, (2017). Motivate to innovate.How authentic and transformational leaders influence employees’psychological capital and service innovation behavior. Contemporary Hospitality Management .30 (2), 776-796.

 Shafi, M., & Zoya. & Lei.Z. & Song. X., & Nazirul Islam Sarker. MD. (2019). The effects of transformational leadership on employee creativity: Moderating role of intrinsic motivation. Asia Pacific Management Review. 1-11.

Watts, L. L., & Steele, L. M., & Den Hartog, D.N. (2019). Uncertainty avoidance moderates the relationship between transformational leadershipand innovations: A meta-analysis. Journal of international business studies.1-8.

Zhang, x., & Bartol, K. M. (2010). Linking empowering leadership and employee creativity. The influence of psychological empowerment, intrinsic motivation, and creative process engegment. Develovement learning in organizations, 24(5), 107-128.

Zhenge, J., Wu, G., Xie, H., & Li, H. (2019).”Leadership, organizational culture, and innovative behavior in construction projects: the perspective of

       Behavior-value congruence”. International journal of managing projects in business.

 Zhong. Z., & Hu. D., & Zheng. F., & Ding. S., & Luo. A, (2018). Relationship between information-seeking behavior and innovative behavior in Chinese nursing students.nurse education today. (63), 1-15.