مقایسه شهرک‌های صنعتی با تأکید بر میزان جذب متقاضیان، اشتغال و سرمایه‌گذاری با استفاده از GIS (مطالعه موردی: شهرک‌های صنعتی عباس آباد، ایوانکی، گرمسار و سمنان)

آمایش محیط

دوره 14، شماره 52، خرداد 1400، صفحه 65-82   

نویسندگان

عسکری مجتهدزاده¹؛ عباس ارغان^{* 2}

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

²دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

چکیده

 
رشد صنعت به طور مجتمع، منطقه، ناحیه یا شهرک صنعتی پدیده است که از لحاظ اهمیت، از آغاز قرن بیستم میلادی در توسعه صنعتی کشورهای جهان و بهره­گیری از امکانات و قابلیت­های هر منطقه به آن توجه شده است. در پژوهش حاضر ضمن گرد­آوری داده­های کتابخانه­ای و اطلاعات موجود در شرکت شهرک­های صنعتی استان سمنان و تهران، لایه­های اطلاعاتی در محیط نرم افزاریGIS بر مبنای اطلاعات موجود در سامانه اطلاعات مکانی شهرک­ها و نواحی صنعتی تهیه شده است. همچنین به منظور تحلیل شهرک­های صنعتی عباس­آباد، ایوانکی، گرمسار و سمنان با تأکید بر میزان جذب متقاضیان، اشتغال و سرمایه‌گذاری لایه­های مورد نیاز در قالب نرم‌افزار GIS تهیه شده است. با تحلیل خروجی داده­ها به صورت نقشه مشخص شد که تعداد قطعات تحویل شده در شهرک صنعتی عباس­آباد حدود 1.39برابر مجموع سه شهرک ایوانکی، گرمسار و سمنان می­باشد و علی­رغم فاصله 12، 40 و 150 کیلومتری شهرک صنعتی عباس­آباد با شهرک­های صنعتی ایوانکی، گرمسار و سمنان تعداد واحد به بهره‌برداری رسیده در شهرک صنعتی عباس آباد 1.82 برابر، میزان اشتغال ایجاد شده 1.37برابر و میزان سرمایه­گذاری انجام شده 1.11برابر مجموع سه شهرک صنعتی مذکور ­می­باشد. واقع بودن شهرک صنعتی عباس­آباد را در تهران به عنوان پایتخت کشور که بیش از 50درصد از منابع مالی و 45درصد از صنایع و 17/5درصد جمعیت کل کشور را به خود اختصاص داده است، می‌توان یکی از عوامل اصلی این اختلاف دانست.

کلیدواژه‌ها

شهرک‌ صنعتی؛ اشتغال؛ سرمایه گذاری؛ گرمسار؛ سمنان

مراجع

 

1-   شاد، ر.، عبادی، ح.، سعدی مسگری، م.، وفایی نژاد، ع. 1388. طراحی و اجرای GIS کاربردی جهت مکان یابی شهرک‌های صنعتی با استفاده از مدل‌های فازی وزن‌های نشانگر و ژنتیک، نشریه دانشکده فنی، دوره 43، شماره 4: 429-417.

2-     عباسی نژاد، ح.، عبدلی، گ. 1386. تجمع‌های صنعتی در توسعه صنعتی و منطقه‌ای، فصل نامه تحقیقات اقتصادی، شماره 78: 86-59.

3-   یاسوری، م. 1392. بررسی وضعیت استقرار صنایع و مکان یابی شهرک‌های صنعتی در شهرستان مشهد، آمایش سرزمین، دوره 5، شماره 2: 288-261.

4-   نصراللهی، ز.، صالحی قهفرخی، ف. 1391. عوامل مؤثر بر مکان یابی شهرک‌های صنعتی با توجه به شاخص‌های توسعه پایدار و اولویت‌بندی آن‌ها با استفاده از اعداد فازی مثلثی، فصل نامه علمی - پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، شماره 7: 123-92.

5-   نصراللهی، ز.، صالحی قهفرخی، ف. 1394. عوامل مؤثر بر مکان یابی شهرک‌های صنعتی با توجه به شاخص‌های توسعه پایدار با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و توابع فازی (مطالعه موردی: شهرک صنعتی یزد)، فصل نامه علوم و مهندسی محیط زیست: 44-33.

6-   وظیفه شناس، ر.، حسین زاده دلیر، ک.، خلیجی، م، ع. 1394. نقش شهر بناب در توسعه اقتصادی پایدار منطقه‌ای با رویکرد مدل‌های اقتصادی – جمعیتی، فصل نامه آمایش محیط، شماره 34: 59.

7-      سایت شرکت شهرک‌های صنعتی استان سمنان، مزایا و نحوه استقرار واحدهای صنعتی در شهرکها و نواحی صنعتی استان، 1396    www.semnaniec.ir                                                        

8-   فیروزی، س. 1391. مکان یابی شهرک­های صنعتی با روش تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) و GIS مطالعه موردی؛ استان زنجان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مرکز تهران غرب، تهران، فصل اول: 9-8.

9-   رئیسی، م.، سفیانیان، ع. 1389. مکان­یابی صنایع با استفاده از معیارهای جغرافیایی (مطالعه موردی: شعاع پنجاه کیلومتری شهر اصفهان)، فصل­نامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 99: 134-115.

10- لاریمیان، ت.، صادقی، آ.، ملاباشی، ع. 1391. مکان یابی شهرک­ها و نواحی صنعتی با توجه به اثرات زیست محیطی بخش صنعت نمونه موردی: شهرستان سمنان، دومین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست.

11- سالنامه آماری استان سمنان، 1394، فصل 1، ص3.

12- شناسنامه آماری سازمان صنایع کوچک و شهرک­های صنعتی ایران شماره 44، تیرماه 1396: 23 و13.

13- سامانه اطلاعات مکانی شهرک­ها و نواحی صنعتی، جستجو، نمایش و ویرایش اطلاعات مکانی و توصیفی موجود در شهرکها و نواحی صنعتی کشور تحت شبکه Web-GIS، 1396.   gis.isipo.ir

14-  Fernandez، I. and Ruiz، M. C. (2009). “Descriptive model and evaluation system to locate sustainable industrial areas.” Journal of Cleaner Production، Vol. 17، : 87-100.

15-Carmen Ruiz Puente et all. (2007). The Development of a New Methodology Based on GIS and Fuzzy Logic to Locate Sustainable Industrial Area. 10th AGILE International Conference on Geographic Information Science 2007 Aalborg University، Denmark