طراحی مدل ارزیابی وضعیت سرمایه فکری با رویکرد بهبود بهره‌وری(موردمطالعه: دانشگاه‌های کشور)

مدیریت بهره‌وری

دوره 15، 2(57)تابستان، تیر 1400، صفحه 157-179   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/qjopm.2021.1876579.2587

نویسندگان

شهین غیاثی¹؛ محمد حسین پور^{* 2}؛ یداله مهرعلیزاده³؛ ماریا نصیری⁴

¹دانشجوی دکتری گروه مدیریت آموزشی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

²دانشیار گروه مدیریت آموزشی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

³استاد گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

⁴استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

سرمایه فکری دانش، تجربه و اطلاعاتی است که در سازمان زمینة خلق ارزش را فراهم می­کند. این سرمایه به‌عنوان دارایی‌های ناملموس و منابع موجود در یک سازمان تعریف می‌شود که به محصولات، خدمات و فرایندها انتقال یافته، بهره‌وری را بهبود بخشیده، ارزش خلق می­کند. این مقاله ابعاد و شاخص‌های اصلی ر ارزیابی سرمایه فکری در دانشگاه را از مدل‌سازی ساختاری تفسیری شناسایی و تحلیل کرده است. تحقیق حاضر ازنظر هدف کاربردی، از جنبه گردآوری داده‌ها توصیفی از نوع پیمایش است. ابزار گردآوری اطلاعات در آن مصاحبه و پرسشنامه است. ابتدا ابعاد و شاخص‌های سرمایه فکری بر اساس مطالعه ادبیات و تحلیل محتوایی و مقایسه‌ای پژوهش‌های مرتبط و مصاحبه با خبرگان و متخصصان شناسایی و سپس با استفاده از متدولوژی تحلیلی نوین مدل‌سازی ساختاری تفسیری روابط بین ابعاد سرمایه فکری که شامل سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه رابطه‌ای و شاخص‌های ارزیابی سرمایه فکری در دانشگاه تعیین و به‌صورت یکپارچه تحلیل شده است. جامعه آماری این پژوهش در بخش کیفی شامل مقالات معتبر علمی مرتبط و در بخش دیگر نیز خبرگان سرمایه فکری که به روش نمونه‌گیری هدفمند نمونه‌گیری انجام شده است. درنهایت با استفاده از تحلیل میک مک نوع متغیرها با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر متغیرها مشخص شده است. نتایج نشان داد که مدیریت و دانشجویان از متغیرهای مستقل این پژوهش­اند و بقیه متغیرها نیز از نوع متغیرهای رابط بوده، از وابستگی و هدایت‌پذیری بالایی برخورداراند. برای ایجاد تغییر در وضعیت سرمایه فکری دانشگاه باید در این متغیرها تغییر ایجاد کرد.

کلیدواژه‌ها

سرمایه فکری؛ سرمایه انسانی؛ سرمایه ساختاری؛ سرمایه رابطه‌ای؛ بهره‌وری

مراجع

Abili, KH. Hayat,A. Uozbashi,A. (2013). Investigating the Factors Affecting Human Resources Productivity of the National Iranian Oil Company, Journal of Human Resource Management in Oil Industry, 5(19),131-160. [In Pershian]

Abaspoor,A.Sharafi,M.Moghadam,M.(2013). The necessity of designing an optimal model for measuring intellectual capital, Journal of Innovation in the Humanities.4(2),27-54. [In Pershian]

Abaszadeh,M.(2012). Reflection on the validity and reliability of qualitative research, Journal of Applied Sociology.23(1),19-24. [In Pershian]

Alameh,S.M,Shaehkabomasodi,Ali.(2015). The Impact of Intellectual Capital with the Mediating Role of Knowledge Management and Cultural Capital on Organizational Performance from the BSC Model's Case Study (Isfahan Province Gas Company), Journal of Management Accounting,8(24),73-87. [In Pershian]

Almasi,M. Rostami,E. Fatahi,Sh.(2014). The Effect of Mediating the Correct Consumption Pattern on the Relationship between Factors Affecting Human Resource Productivity among the Employees of Kermanshah Governmental Organizations, .Journal of Human Resource Management Research.5(1),1-23. [In Pershian]

Babae Neoloe, F. Behlolizaenab, N.Rahimi, GH.(2011). A Comparative Study of Intellectual Capital Management in Universities, Journal of Innovation in the Humanities 3(1), 53-96. [In Pershian]

Bahrami,S. Rajaepoor,S .Yarmohamadian,M.(2010). Comparison of Intellectual Capital Components in University, Journal of Health Information Management 8(7),976-983. [In Pershian]

Curado,C,.Henriques,L,.&Bontis,N. (2011).Intellectual capital disclosure Pay back,Journal of Management Dicision,49(7), 1080-1098.

Dalibor, Gottwald., Pavla Lejskova., Libor Svadlenka,.& Veronika Rychnovska. (2015). Evaluation and Management of Intellectual Capital of Pardubice Airport: Case Study. Procedia economics and finance. 34, 121-128.

Darabi,R.Naseri,M.Molaeelzoleh,A.(2017). The Impact of Intellectual Capital on Knowledge Management Processes Affected by Organizational Culture (Case Study: Mazandaran University of Medical Sciences), Journal of Health Management.20(68),65-74. [In Pershian]

Edghibokani,N.Saedabaszadeh,M.Ghalae,,A.Mohajeran,B.Bagherimajd,R.(2014). Investigating Factors Affecting Productivity and Quality Improvement of Islamic Azad University Centers and Units in Zone 2, Journal of Productivity Management,Journal of productivity management,8(29),119-142. [In Pershian]

Esmaeli, M.R. Samadrahimi,A.(2014). Investigating the Impact of Intellectual Capital on Human Resource Flexible in the Banking Industry, Journal of  Human Resource Management Research 2(7),129-151. [In Pershian]

Frida Erlandsson., & Gabriella – Lundberg. (2017). Intellectual capital reporting An explorative and explanative study of how universities in Sweden report on IC information. Master thesis in accounting and auditing, 15 hp Spring 2017.

Ghorbani,M.H.(2013). Developing an Intellectual Capital Measurement Model for Sport Federations of the Islamic Republic of Iran, Doctoral Thesis, Department of Sport Management, Supervisor: Hassan Asadi. Faculty of Sport Sciences, University of Tehran . Faculty of Management , University of Tehran. [In Pershian]

Halim,S. (2010).Statistical analysis on the intellectual capital statement, Journal of intellectual capital,11(1), 61-73.

Kotenkova,Svetlana & Korablev,Maksim. (2014).Evaluation of intellectual capital in regions of Volga Federal district of Russian Federation,Journal of Procedia Economic and Finance,14,342-348.

Lopez., Nicolas,C. (2011), Strategic Knowledge management,innovation and performance. International Journal of information management,31(6), 502-509.

Luminita, Maria Gogan., Alin, Artene; loana., & Sarca, Anca, draghici. (2016). The lmpact of Intellectual Capital on Organizational performance. Procedia – social and Behavioral sciences. 221, 194-202.

Mehalizadeh,E.Shahi,S.Hossaini,SH.(2011). Attempts to Develop Intellectual Capital Measurement Indicators and Examine the Status of these Indicators at Shahid Chamran University of Ahvaz, Iranian Journal of Higher Education.4(3),65-79. [In Pershian]

Mohammad, Badrul Muttakin., Arifur, Khan., Ataur, Rahman Belal. (2015). Intellectual capital disclosures and corporate governance: An empirical examination. Advances in accounting, incorporating Advances in International accounting. Journal homepage, 31, 219-227.

Momenirad,A.Aliabadi,KH.Fardanesh,H.Mazini,N.(2013). Qualitative Content Analysis in Research: The Nature, Steps, and Validity of Results, Journal of Educational Measurement, 4(41), 187-222. [In Pershian

Nazari,Jamal.A,.Herremans,IreneM.Isaac.,Robert,.G.manassian.,armond.Klines.,& Theresa J.B. (2011).Organizational culture,Climate and Ic: An Interactionanalysis,Journal of Intellectual Capital,12(2), 224-248.

Oliveira. Lidia., Rodrigues.,Lu cialima.,& Craing.Russell. (2010). Intellectual capital repoting in sustainability reports, 11(4), 575-594.

Patthirasinsiri., Natphasuth & Montri,Wiboorant. (2017).Measuring intellectual capital of science park performance for newly established scince parks in Thailand,Kasetstart Journal of Social Science, 40(1), 82-90.

Petty, Nicola J.,Oliver P. Thomson., Graham Stew. (2012). Ready for a paradigm shift? Part 2: Introducing qualitative research methodologies and methods. Manual Therapy 17(5), 378-384.

Salemi,Gh. Raean,Z.(2010). Providing a Conceptual Framework for Intellectual Capital Assessment in Higher Education: An Approach to Technical Higher Education Centers[In Persian].19(13),19-41.

Shaekhi,A. Eskandari,GH. Valizadeh,A.(2016). Ranking Intellectual Capital Measurement Indicators Using Fuzzy Technique, 3, 15-26. [In Pershian

Solaemanpooromran,M. Bagherpoor,M.(2016). Investigating the Relationship between the Use of Human Capital Index and the Productivity of the Ports and Maritime Organization of Mazandaran Province, Journal of Science Education Quarterly 3(7),44-52. [In Pershian

Zhai, L., & Zhai,y. (2011). Study on the Development of intangible asset in major sports event,Circuits, Communications and system(PACCS), Third pacific-Asia Conference.