برجسته‎سازی‎های زبانی اشعار کودکانه محمود کیانوش

زیبایی‌شناسی ادبی

دوره 12، شماره 47، خرداد 1400، صفحه 101-132   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

رمضان بشاره صیفی^*

رئیس کتابخانه مرکزی ایلام

چکیده

برجسته‎سازی از شیوه‎هایی است که در تشخّص‎بخشیدن به آفرینش هنرى، خلق آثار بزرگ و ابداع سبک‌هاى شخصى نقش مهمی ایفا می‌کند. این جستار نتیجه پژوهشی است که به منظور دست‎یابی به شگردهای برجسته زبانی اشعار یکی از پیشگامان شعر کودک در ایران یعنی محمود کیانوش انجام شده است. کیانوش به ساختار شعر اهمیت فراوان می‌دهد و معتقد است شعر کودک باید فنی و اصولی باشد. برای رسیدن به این منظور، پس از بیان مقدمه‎ای راجع به برجسته‎سازی و شیوه‎های آن، معرفی محمود کیانوش و اشعار کودکانۀ وی، برجسته‎سازی‎های این شاعر و نویسندۀ برجستۀ معاصر، در دو بخش هنجار‎افزایی و هنجارگریزی، در سروده‎های کودکانه‎اش مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام شده و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‎ای است. بررسی‌های به عمل آمده در این مقاله نشان می‎دهد که وی از انواع مختلف هنجار‎افزایی و هنجارگریزی در برجسته‎سازی زبان اشعار کودکانه‎اش بهره برده است که در این میان نقش هنجارگریزی‎ها چشمگیرتر بوده است.

کلیدواژه‌ها

برجسته‎سازی؛ زبان شعر؛ قاعده‎افزایی؛ هنجارگریزی؛ محمود کیانوش

سایر فایل های مرتبط با مقاله

برجسته_سازی_های زبانی اشعار کودکانه محمود کیانوش.docx

مراجع

منابع و مآخذ

1ـ احمدی، بابک. ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز، 1386.

2ـ امامی، نصرالله. زبان شعر و واژگان شعری. مجلۀ آشنا، سال اول، خرداد و تیر، شماره 5، 32-7، 1371.

3ـ انوشه، حسن. فرهنگ‌نامه ادب فارسی. تهران: مؤسّسه فرهنگی و انتشاراتی دانشنامه‌، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌، چاپ اوّل 1376.

4ـ جرجانی، عبدالقاهر. اسرارالبلاغه. ترجمۀ جلیل تجلیل. تهران: دانشگاه تهران، چاپ اوّل، 1361.

5ـ حسن‌لی، کاووس. گونه‎های نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران: نشر ثالث، 1383.

6ـ داد، سیما. فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: نشر مروارید، 1371.

7ـ دشتی، نصرالله. «شیوه‌های نوآوری در شعر معاصر»، مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی، زمستان، شماره 100، 150-155، 1390.

8ـ روحانی، مسعود و محمّد عنایتی قادیکلایی. «بررسی هنجارگریزی در شعر شفیعی کدکنی». گوهر گویا، شماره 3، 63-90، 1388.

9ـ ساسانی، فرهاد. «بررسی ویژگی‌های سبکی کویر شریعتی». پژوهش‌نامة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهیدبهشتی، شمارة 45 و 46، 100-83، 1384.

10ـ سجودی، فرزان. هنجارگریزی در شعر سهراب. کیهان فرهنگی، شمارة 142، 23ـ20. 1377.

11ـ سلاجقه، پروین. نقد شعر معاصر. امیرزاده کاشی‎ها (شاملو). تهران: نشر مروارید، چاپ اوّل، 1384.

12ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا. موسیقی شعر. تهران: انتشارات آگاه، 1370.

13ـ شمیسا، سیروس. بیان. چاپ ششم، تهران: انتشارات فردوسی، 1376.

14ـ ــــــــــــــــ. کلیات سبک‌شناسی. تهران: انتشارات فردوس، چاپ چهارم، 1375.

15ـ صالحی­نیا، مریم. «هنجارگریزی نوشتاری در شعر امروز»، فصلنامة پژوهش­های ادبی، شمارۀ 1، 94ـ83، 1382.

16ـ صفوی، کوروش. از زبان‌‌شناسی به ادبیات. ج ۱ و ۲. تهران: سورۀ مهر، 1390.

17ـ صهبا، فروغ. «برجسته‌سازی واژه و ترکیب در شعر اخوان» پژوهش‎نامه علوم انسانی، شماره (6-45)، بهار و تابستان، 167، 1384.

18ـ کاظمی، روح‏الله. سیب نقره‎ای ماه؛ نقد غزل‎‎های حسین منزوی. تهران: مروارید، چاپ اوّل، 1388.

19ـ کزّازی، میر جلال‎الدّین. زیبایی‎شناسی سخن پارسی (بیان). تهران: نشر مرکز، 1368.

20ـ کوزنزهوی، دیوید. حلقه انتقادی. ترجمۀ مراد فرهادپور. تهران: نشرگیل، 1371.

21ـ کیانوش، محمود. بچه‎های جهان. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1374.

22ـ ـــــــــــــــ . در خرگاه شب. تهران: بی‎جا، 1353.

23ـ ـــــــــــــــ . شعر کودک در ایران. تهران: آگاه، 1355.

24ـ ـــــــــــــــ . طوطی سبز هندی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1390.

25ـ وحیدیان کامیار، تقی. بدیع از دیدگاه زیبایی‎شناسی. تهران: انتشارات سمت، 1379.

26ـ همایی، جلال‏الدّین. فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: نشر هما، 1377.