تاثیرات فرهنگی و سیاسی گسترش مذهب تشیع در شبه جزیره دکن (مطالعه موردی حکومت قطب شاهیان)

فصلنامه تاریخ

مقاله 4، دوره 16، شماره 61، شهریور 1400، صفحه 80-108   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

رقیه بابایی حسن سرا¹؛ محمود سید^{* 2}؛ سید علیرضا واسعی³

¹دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار گروه تاریخ ، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، ،تهران،ایران

³دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ، تهران ، ایران

چکیده

دکن فلات حاصلخیزی در جنوب شبه قاره،که تقریباً سیصد کیلومتر طول دارد. مذهب تشیع در قرن نهم و دهم هجری توسط برخی از حکومتهای محلی دکن بعنوان مذهب رسمی برگزیده شد. پس از انقراض حکومت بهمنیان در منطقه دکن پنج حکومت محلی، قطب‌شاهیان در گلکنده، عادل‌شاهیان در بیجاپور، نظام شاهیان در احمدنگر، عمادشاهیان در برار و بریدشاهیان در بیدر، بر جای آنان نشستند. قطب‌شاهیان، نظام‌شاهیان و عادل‌شاهیان تشیع را مذهب رسمی حکومت خود خواندند و در تاریخ، حکومت‌های شیعه شناخته می‌شوند. حکومت قطب شاهیان توسط یکی از شاهزادگان قراقویونلو به نام قلی که به دکن رفته وارد دستگاه حکومت بهمنیان شد و در آنجا مدارج ترقی و رشد راطی کرد. و از طرف بهمنیان به حکومت گلکنده منصوب شد و در سال ۹۱۸ ه. مقارن با ضعف بهمنیان،اعلام استقلال کرد وبلافاصله به تبعیت از شاه اسماعیل ،مذهب تشیع را بعنوان مذهب رسمی انتخاب و خطبه خواند. هدف از پژوهش حاضر، علل و عوامل گسترش تشیع در دوره قطب شاهیان و پیامدهای سیاسی و فرهنگی مذهب شیعه بوده است، مقاله از روش توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای بهره برده است. یافته‌های تحقیق حاکی ازآن است که عامل مذهب نقش مهمی در تحکیم روابط سیاسی بین قطب شاهیان و صفویان داشته بطوریکه مهاجرت ایرانیان به دربار قطب شاهیان و بدست گرفتن مناصب مهم دربار بدست آنان، بعنوان مبلغان مذهبی و فرهنگی در رشد و اعتلای فرهنگ ایرانی و اسلامی کوشیدند بطوریکه زبان فارسی بعنوان زبان رسمی و درباری مورد استفاده قرار گرفت .

کلیدواژه‌ها

قطب شاهیان؛ دکن؛ پیامدهای فرهنگی؛ سیاسی؛ تشیع

مراجع