تأثیر پارامترهای اقلیمی بر فنولوژی پسته با توجه به درجه روز در شهرستان گناباد

جغرافیای طبیعی

دوره 14، شماره 52، تیر 1400، صفحه 1-14   

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

حسن رضائی¹؛ مرتضی پور زارع²؛ غلامعباس فلاح قالهری^{* 3}

¹دکتری اقلیم‌شناسی کشاورزی، مدرس گروه جغرافیا دانشگاه افسری امام علی(ع)، تهران، ایران

²استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه افسری امام علی(ع)،تهران، ایران

³دانشیار اقلیم شناسی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری.

چکیده

در اقلیمکشاورزی، شناخت ویژگی‌های اقلیمی هر منطقه به‌منظور تطابق داشتن آن با کشتهر گیاه و بالا بردن تولید حائز اهمیت است. در مطالعه حاضر زمان رخداد و آستانه‌های دمایی مراحل فنولوژی درخت پسته در مقیاس BBCH به‌صورت میدانی مشخص شد. سپس با بهره‌گیری از روش ناپارامتریک من کندال و آزمون شیب سنس، روند تغییرات عناصر میانگین رطوبت در روز اتمام هر مرحله، میانگین رطوبت، میانگین حداکثر و حداقل دما، میانگین دما در روز اتمام هر مرحله، میانگین دما خاک، میانگین سرعت باد، بارندگی و ساعت آفتابی در ایستگاه گناباد در در طول دوره آماری 1398-1378 بر رشد پسته انجام شد.یافته‌های این تحقیق نشان داد که برحسبدرجه روز در سطوح احتمالی مختلف طول دوره فعالیت بیولوژی پسته در این منطقه 163 الی 198 روز متغیر و حداقل و حداکثر مجموع ساعت آفتابی 5/1777 و 1261 مورد نیاز است در طول دوره مذکور بارش و تابش به‌عنوان دو عنصر اقلیمی محدودکنندهفعالیت بیولوژی گیاه پسته و همچنین بقیه پارامترهای اقلیمی مورد شناسایی قرار گرفتند در مرحله بعد، از آزمون من کندال به بررسی روند عناصر اقلیمی در مراحل مختلف فنولوژی محصول پسته استفاده گردید.نتایج این پژوهش نشان داد که در بین پارامترهای اقلیمی برکشت پسته، میانگین رطوبت نسبی، دما حداکثر و حداقل، میانگین دما، سرعت باد و ساعت آفتابی روندافزایشی معنی‌داری در سطح 5 درصد را دارا می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

پارامتر اقلیمی؛ من کندال؛ پسته؛ گناباد

مراجع

1- باعقیده، محمد، عسگری، الهه و کاشکی، عبدالرضا(1396). ارزیابی پیامدهای تغییراقلیم بر روند و ساختار پارامترهای آب و هوایی مؤثر بر تولید پسته مطالعۀ موردی: سبزوار، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، دوره هشتم، شمارۀ بیست و نهم، صص 32-17

2- حسین زاده کرمانی، محمود؛ اسماعیل نژاد، مرتضی (1391): پهنه بندی نیاز آبی محصول پسته در غرب وجنوب غرب استان خراسان رضوی با تأکید بر توسعه پایدار کشاورزی در محیط GIS.اولین همایش ملی توسعه پایدار در مناطق خشک و نیمه‌خشک.

3- رضایی، حسن(1398): ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر مناطق کشت زرشک در ایران، استاد راهنما: غلام عباس فلاح قالهری، پایان‌نامه دکتری رشته اقلیم‌شناسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

4- رضایی، حسن(1399). تغییر اقلیم کشاورزی، انتشارات دانشگاهیان، تهران، ایران.

5- سازمان هواشناسی کشور (1399). شناسنامه آب و هواشناسی گناباد.

6- سلاجقه، مریم؛ باقی زاده، امین؛ عراقی زاده، محسن (1392): تأثیر پارامترهای جوی بر محصولات کشاورزی دریک اقلیم بیابانی(مطالعه موردی : شهر کرمان). دومین کنفرانس بین‌المللی مدل‌سازی گیاه ، آب،هوا و خاک.

7- قناعت، نونا؛ نیک مهر، ملیحه (1390). درخت پسته و سرما. ماهنامه تحلیلی ، خبری و آموزشی،  شماره 22.

8- میرموسوی، سیدحسین؛ میریان، مینا (1390). کاربست مدل بولین در ارزیابی جغرافیایی امکان کشت پسته دراستان زنجان، اولین کنگره ملی علوم و فناوری‌های نوین کشاورزی دانشگاه زنجان.

 

9- Asseng, S., Ewert, F., Martre, P., Rötter, R. P., Lobell, D. B., Cammarano, D., & Reynolds, M. P. (2015). Rising Temperatures Reduce Global Wheat Production. Nature Climate Change. Vol. 5. Pp. 143-147.

10- Alegbeleye, O. O., Singleton, I., & Sant’Ana, A. S. (2018). Sources And Contamination Routes Of Microbial Pathogens To Fresh Produce During Field Cultivation: A Review. Food Microbiology, 73, 177-208

11- Aydın, Y., Yücel, A., Atılgan, A., Tanrıverdi, Ç. (2019). Determination Of Growing Degree Day (GDD) Values: Pistachio (Pistacia Vera L.) Case. Scientific Papers. Series B. Horticulture, 63(2):47-55.

12- Bastan, M., Khorshid-Doust, R. R., Sisi, S. D., & Ahmadvand, A. (2018): Sustainable Development Of Agriculture: A System Dynamics Model. Kybernetes.

13- Bullock, R., & Kariuki, J. (2019): A Review Of Gender And Sustainable Land Management: Implications For Research And Development.

14- Celik, M. A., Kulak, M., Cetinkaya, H., Koc, M., Göceri, A., & Özüpekçe, S. (2018). An Investigation On Effects Of Dry And Wet Climate Conditions On Pistachio (Pistacia Vera) Yield In Middle Euphrates Basin Southeast Of Turkey. Scientific Papers, 159.

15- Cotterman, K. A., Kendall, A. D., Basso, B., & Hyndman, D. W. (2018): Groundwater Depletion And Climate Change: Future Prospects Of Crop Production In The Central High Plains Aquifer. Climatic Change, Vol. 146. Pp, 187-200.

16- Etesami, H., & Maheshwari, D. K. (2018): Use Of Plant Growth Promoting Rhizobacteria (Pgprs) With Multiple Plant Growth Promoting Traits In Stress Agriculture: Action Mechanisms And Future Prospects. Ecotoxicology And Environmental Safety, Vol. 156. Pp, 225-246.

17- Giller, K. E. (2020): The Food Security Conundrum Of Sub-Saharan Africa. Global Food Security, Vol. 26, Pp, 100431.

18- Lettenmaier, D. P., E. F. Wood, And J. R. Wallis. (1994): Hydro-Climatological Trends In The Continental United States, 1948–88. J. Climate, Vol. 7, Pp, 586-607.

19- Lesk, C., Rowhani, P., & Ramankutty, N. (2016). Influence Of Extreme Weather Disasters On Global Crop Production. Nature, Vol. 529, Pp, 84-87.

20- Serrano, A., Mateos, V.L., And Garcia, J.A. (1999). Trend Analysis Of Monthly Precipitation Over The Iberian Peninsula For The Period 1921-1995. Phys. Chem. EARTH(B), VOL.24, NO. 1-2:85-90.

21- Tveito, O.E. Forland, E.J. Alexanderson, H. Drebs, A. Jonson, T. Tuomenvirta, Hvaarby Laursen, E. (2001): Nordic Climat Maps.DNMI Report 06/01 Klima.

22- Yin, X. G., Jabloun, M., Olesen, J. E., Öztürk, I., Wang, M., & Chen, F. (2016: Effects Of Climatic Factors, Drought Risk And Irrigation Requirement On Maize Yield In The Northeast Farming Region Of China. The Journal Of Agricultural Science, Vol. 154, Pp, 1171-1189.