مروری بر ریخت‌شناسی اتولیت‌در برخی از ماهیان اقتصادی سطحزی خلیج‌فارس

پژوهش های بالینی و آزمایشگاهی دامپزشکی

دوره 1، شماره 3، مهر 1386، صفحه 1-10   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

این مطالعه به منظور بررسی شکل و خصوصیات ریخت شناسی اتولیت های تعدادی از ماهیان اقتصادی سطحزی خلیج فارس و امکان استفاده از این خصوصیات برای شناسایی گونه ها از روی اتولیت، انجام گردید.  در این مطالعه، اتولیت ساژیتای 6 گونه از ماهیان اقتصادی سطح­زی خلیج فارس استخراج و خصوصیات ریخت‌شناسی آنها مورد بررسی قرار گرفت. این گونه ها، متعلق به خانواده‌های تون ماهیان شامل ماهی شیر (Scomberomorus commerson)، قباد (S.  guttatus) و هوور (Thunnus tonggol)، شگ ماهیان شامل ساردین سند (Sardinella sindensis) و ساردین رنگین‌کمان (Dussumieria acuta) و از موتو ماهیان، موتوی منقوط (Encrasicholina punctifer) بودند. در این مطالعه، در مرحله اول گونه‌ها انتخاب و ویژگیهای زیست سنجی آنها ثبت و اتولیت­های آن ها استخراج گردید. در مرحله بعد شکل اتولیت ها مورد مطالعه قرار گرفت. سپس خصوصیات زیست سنجیاتولیت های چپ و راست هر نمونه با اندازه­گیری طول، عرض، ضخامت و وزن ثبت گردید. در این بررسی، ضخامت، کشیدگی و اندازه اتولیت به عنوان شاخص های مقایسه اتولیت‌ها تعیین گردید. نتایج این بررسی‌ نشان می‌دهد که اتولیت ماهیان سطح­زی در مقایسه با ماهیان کفزی، کوچک بوده و در خصوص تون ماهیان ظریف و شکننده است. اتولیت ماهیان سطحزی درشت از خانواده تون ماهیان شامل ماهی شیر، قباد و هوور، کوچک ،کشیده و دارای ضخامت کم می‌باشند. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که اتولیت ماهیان سطحزی ریز شامل ساردین سند، ساردین رنگین کمان و موتو، کوچک و دارای ضخامت و کشیدگی متوسط است. نهایتاً، نتایج این بررسی نشان داد که اتولیت‌های گونه‌های مربوط به یک خانواده از ماهیان مورد مطالعه با وجود داشتن شباهت‌های ظاهری فراوان، دارای تفاوت های قابل تشخیص، جهت تفکیک از یکدیگر هستند.

کلیدواژه‌ها

اتولیت؛ ماهیان سطحزی؛ خصوصیات ریخت‌شناسی؛ خلیج فارس

مراجع

 

1-      Campana, S. E. and J.  D.  Neilson, 1985.  Microstructure of fish otoliths.  Canadian Journal of fisheries and aquatic sciense 42:1014-1032. 

2-      Kinacigil, H.  T, Akyol.  O, Metin.  G,Saigi.  H, 2000, A systematic study on the otolith characters of Sparidae(Pisces) in the bay of izmir. ( Aegean Sea) Ege University. Fisheries Faculty. Turk J Zool, 24:357-364

3-      Maisey J, 1987.  Notes on the structure and phylogeny of vertebrate otoliths. Copiea 1987: 495-499.

4-      Murie, D.  J.  and D.  M.  Lavigne, 1985, A Technique for the Recovery of otoliths from stomach contents of Piscivorous pinnipeds, The Journal of Wildlife management, Vol.  49, No.  4, pp.  910-912.

5-      Nolf, D. ( 1985), Journal of Palontology, Two new otolith-based scianid species of the genus Plagioscion from south America neogene marine sediments.

6-      Paxton, JR.  2000.  Fish otoliths: do sizes correlate with taxonomic groups, habitat and/or luminescence? Philosophical Transactions of the Royal Society of London B 355, 1299-1303.

7-      Popper, 1988, Role of the fish ear in sound processing.  In.  J.  Atema.  R, Fay, A.  Popper and W.  Tavalga, Sensory Biology of Aquatics Animals, Springer, New York (1988) pp.  637-710.

8-      Secor, D. H. , and J. M. Dean,On-line otolith manual,chapter 4, Removal techniques 1991:15-18