بررسی‌ میزان‌ شیوع‌ و شدت‌ آلودگی‌ انگلی‌های پریاخته ای در اردک‌ ماهی (Esox lucius, L.) و ماهی کلمه (Rutilus rutilus caspicus, J.) تالاب‌ بوجاق‌ کیاشهر

پژوهش های بالینی و آزمایشگاهی دامپزشکی

دوره 3، شماره 6، فروردین 1388، صفحه 23-32   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

تالاب بوجاق یکی از تالاب های حفاظت شده و مهم استان گیلان با وسعت 80 هکتار می باشد. تا کنون هیچ مطالعه ای در مورد شناسایی انگل های ماهیان مهم و اقتصادی این تالاب انجام نشده است. این بررسی با هدف شناسایی انگل های دو گونه از ماهیان شیلاتی و با ارزش اقتصادی این تالاب ( اردک ماهی و ماهی کلمه)صورت گرفت. در طی‌ سال‌ 1383،چهار بار نمونه برداری بصورت فصلی توسط ابزارهای صید مختلف مانند تور گوشگیر، پره و ماشک به منظور صید ‌36 عدد ماهی کلمه‌ و 39 عدد اردک‌ ماهی انجام شد. پس از انتقال زنده ماهیان توسط وان های پلاستیکی به آزمایشگاه پوست، عضلات، دستگاه گوارش، امعاء و احشاء، آبشش و چشم آنها با استفاده از روش های متداول آزمایشگاهی و استفاده از میکروسکوپ نوری معمولی و استرئومیکروسکوپ مورد بررسی قرار گرفت. برطبق ‌نتایج‌ بدست‌ آمده‌ در مجموع 6 گونه‌ انگل‌ از این دو ماهی جداسازی شد. انگلهای جدا سازی شده از اردک ماهی شامل یک گونه نماتود به‌ نام‌ Raphidascaris acus ، یک‌ گونه‌ ترماتود دی‌ ژن به نام Diplostomum spathaceum و یک‌ گونه‌ ترماتود مونوژن بهنام Tetraonchus monenteron بود. انگلهای ماهی کلمه نیز شامل یک گونه سستود به نام ‍Caryophyllaeus fimbriceps ، یک‌ گونه ترماتود دی ژن به نام spathaceum Diplostomum ، ‌یک‌ نوع‌ کرم حلقوی از جنس Piscicola و یک نوع سخت پوست از جنس Lernaea بود. از بین اینها سه انگل C. fimbriceps‌،. Piscicola spو. Lernaea sp برای اولین بار در ایران از ماهی کلمه به عنوان میزبان جدید گزارش می‌شوند. بطور کلی میزان آلودگی به انگل در ماهی کلمه بیشتر از اردک ماهی بوده است. هر دو گونه ماهی دارای انگل‌هایی در دستگاه گوارش، آبشش و چشم بوده‌اند. گونه های انگلی شناسایی شده در دستگاه گوارش و آبشش دو گونه ماهی نیز متفاوت بوده است. بیشترین میزان شیوع انگل در ماهی کلمه همانند اردک ماهی مربوط به spathaceum Diplostomum می‌باشد که  می‌توان علت این امر را به محیط زندگی این ماهیان (تالاب) نسبت داد.

کلیدواژه‌ها

انگل؛ کیاشهر؛ تالاب بوجاق؛ اردک ماهی؛ ماهی کلمه

مراجع

1- پوررنگ، ن. (1369): لیگولوز در ماهی کلمه. پایان نامه دکترای دامپزشکی دانشگاه تهران.107 صفحه.

2- پورضرغام، م. (1374): بررسی انگلهای پر یاخته دستگاه گوارش ماهیان رودخانه زرینه رود. پایان نامه دکترای دامپزشکی دانشگاه آزاد ارومیه. شماره 119. صفحه 192.

3- جمال‌زاده‌ فلاح‌، ف‌. (1378): محدوده‌یابی‌ و موقعیت‌ سنجی‌ تالاب‌ بوجاق‌ با استفاده‌ از داده‌های‌ ماهواره‌ای‌. جهاد دانشگاهی‌ گیلان‌. صفحه 22 ‌.

4- جلالی، ب. شریف روحانی، م. (1377): انگل ها و بیماریهای انگلی ماهیان آب شیرین ایران. معاونت تکثیر و پرورش آبزیان شیلات ایران. صفحه 54.

5- خارا، ح‌. نظامی‌ بلوچی‌، ش‌.ع. ‌(1383): شناسایی‌ و بررسی‌ ترکیب‌ گونه‌ای‌ و فراوانی‌ ماهیان‌ تالاب‌ بوجاق‌کیاشهر ـ زیباکنار. مجلة‌ علمی‌ شیلات‌ ایران‌. شماره‌ 4، سال‌ سیزدهم، صفحات‌ 54-41.

6- ستاری‌، م. فرامرزی‌، ن‌. روستایی‌، م‌.  شفیعی‌، ش.‌ (1372): بررسی‌ نوع‌ و میزان‌ آلودگیهای‌ انگلی‌ ماهیان‌ تالاب‌انزلی‌. صفحه 53.

7- ستاری‌، م. روستایی‌، م‌. شفیعی‌، ش.‌ (1379): بررسی‌ شیوع‌ آلودگی‌ به‌ نماتود رافید آسکاریس‌ در بعضی‌ ازماهیان‌ تالاب‌ انزلی‌.

8- سلطان محمدی، ر.(1375): بررسی انگلهای پریاخته دستگاه گوارش و محوطه بطنی ماهیان دریاچه سد مخزنی مهاباد. پایان نامه دکترای دامپزشکی دانشگاه آزاد ارومیه. شماره 220.

9- عباسی‌، ک‌. ولی‌پور، ع‌. ر. طالبی‌ حقیقی‌، د. سرپناه‌، ع‌.ن.‌ نظامی‌ بلوچی‌، ش‌.ع.‌(1378): اطلس‌ ماهیان‌ ایران‌،آبهای‌ داخلی‌ گیلان‌، رودخانه‌ سفیدرود و تالاب‌ انزلی. انتشارات‌ مرکز تحقیقات‌ شیلات‌ استان‌ گیلان‌. 113 صفحه‌.

10-    عبدلی‌، الف. ‌(1378): ماهیان‌ آبهای‌ داخلی‌ ایران‌. انتشارات‌ موزه‌ حیات‌ وحش‌ شهرداری‌ تهران‌. صفحه 375‌.

11-    عطایی، الف. (1374): بررسی فون انگلهای کرمی ماهیان تالاب انزلی و مطالعه اثرات بهداشتی و اقتصادی آن. پایان‌ نامه‌ کارشناسی‌ شیلات‌. دانشکده علوم و فنون دریایی دربند، دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال. صفحه 180.

12-    کازانچف‌، ا.ان. (1981): ماهیان‌ دریای‌ خزر و حوزة‌ آبریز آن‌. ترجمه‌ شریعتی‌، الف(1371): انتشارات‌ شرکت‌ سهامی ‌شیلات‌ ایران‌. صفحه 171.

13-    کریمپور، م‌. (1377): ماهیان‌ تالاب‌ انزلی‌. مجله‌ علمی‌ شیلات‌‌ایران‌. شماره2. سال‌ هفتم‌ صفحات‌‌ 94-83.

14-    کوثری‌، آ. دانشور، س.(1382): بررسی‌ میزان‌ شیوع‌ و شدت‌ آلودگیهای‌ انگلی‌ اردک‌ ماهی‌ رودخانة‌ چمخالة‌لنگرود. پایان‌ نامه‌ کارشناسی‌ شیلات‌. دانشگاه‌ آزاد اسلامی واحد لاهیجان‌. صفحه 112.

15-    مخیر، ب. ‌(1359): بررسی‌ انگل‌های‌ ماهیان‌ حوزة‌ سفیدرود. پایان‌ نامة‌ دانشکدة‌ دامپزشکی‌ دانشگاه‌ تهران‌. دوره 3 (4). صفحات 75-61.

16-    مخیر، ب. (1374):  بیماری های ماهیان پرورشی. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ سوم. 427 صفحه. صفحات 10-3.

17-    معصومیان، م.، ستاره، ج. مخیر، ب. (1378): بررسی آلودگیهای انگلی ماهی کلمه جنوب شرقی دریای خزر. مجله علمی شیلات ایران. شماره 4، زمستان 81. صفحات 74-61.

18-    نادری جلودار، م.، عبدلی، الف. (1383): اطلس ماهیان حوزه جنوبی دریای خزر ( آبهای ایران). انتشارات موسسه تحقیقات شیلات ایران. چاپ اول. صفحه 80. صفحات 15 و 47.

19-    نظامی‌ بلوچی‌، ش‌.ع‌. خارا، ح. (1382): بررسی‌ ترکیب‌ گونه‌ای‌ و فراوانی‌ ماهیان‌ تالاب‌ امیرکلایه‌ لاهیجان‌، مجله‌ علمی‌ شیلات‌ ایران‌، شماره‌ 4، سال‌ دوازدهم‌، زمستان‌ 1382. صفحات 206 ـ 193.

20-    نوشالی‌، م‌. نوشی‌ ماسوله‌، ن. (1378): بررسی انگلهای اردک ماهی در تالاب انزلی. پروژه کارشناسی شیلات. دانشکده علوم کشاورزی پردیس انزلی، دانشگاه گیلان. صفحه 87.

21-    نوشالی‌، م‌. نوشی‌ ماسوله‌، ن. (1380): بررسی‌ شیوع‌ آلودگی‌ به‌ تتراانکوس‌ موننترون‌ اردک‌ ماهی‌ تالاب‌ انزلی‌. صفحه 87.

22-    نوشالی‌، م‌. نوشی‌ ماسوله‌، ن. (1380): بررسی‌ انگل‌ ریپیدوکوتیل‌ ایلنس‌ در اردک‌ ماهی‌ تالاب‌ انزلی‌ از لحاظ‌شیوع‌ آلودگی‌.

23-    وثوقی‌، غ‌.ح‌. مستجیر، ب. ‌(1371): ماهیان‌ آب‌ شیرین‌. انتشارات‌ دانشگاه‌ تهران‌. صفحه 317.

24-    یونسی، ع. (1352): بررسی کرمهای دستگاه گوارش اردک ماهی (ترماتودها، نماتودها و آکانتوسفالها). پایان نامه دکترای عمومی دامپزشکی دانشگاه تهران. صفحه 125.

25-    . Anvar, P. and Eslami, A., (1971): Occurance and intensity of the infection by Caryophlleaus fimbericeps in Carp and Mulet (new host) in Iran.

26-     Balling, T. E. and Pfeiffer, W., (1997): Location – dependent infection of fish parasites in Lake Constance. Journal of Fish Biology 51(5): 1025 – 1032.            

27-    Bauer, O. N., (1984): Opredelitel, parazitov presnevodnykh ryb fauny SSSR. Tom. Paraziticheskie prosteishne. Academiya Nauk SSSR. Zoologicheskii Institute, Leningrad. Pp 431. (In Russian).

28-    Barzegar, M., Raeisi, M., Bozorgnia, A. and Jalali, B., (2008): Parasites of the eyes of fresh and brackish water fishes in Iran Iranian Journal of Veterinary Research, Shiraz University, 9(3): 256-261.

29-    Berg, L. S., (1948): Freshwater Fishes of V.S.S.R and adjucent Countries. Vol. Trady institute Acad, Nauk U.S.S.R (Tran.to English, 1962), pp: 153-155.

 

 

30-    Berg, L.S., (1962): Fresh water fishes of the U.S.S.R. and adjacent countries, vol. 2, pp: 138-150.

31-    Bielecki, A. And Dzika, E., (2000): Leeches (Hirudinea: Piscicolidae and Glossiphonidae) infecting lake fish in the Ukiel. Wiad Parazytol., 46(1):123-6.

32-    Burrough, R. J., (1978): The population biology of two species of eyefluke, Diplostomum spathaceum and Tylodelphys clavata in roach. J. Fish. Biol. pp: 19-32.

33-    Bykovskaya - pavlovskaya, I.E; Gussev, V; Dubinina, M.N; Izyumova, N.A; Smirnova,T.S; Sokolovskaya, I . L; G - A. Shulman, S.S and Epshtein, V. M., (1962): Key to the parasites of freshwater fishes of the U.S.S.R. Izdatelstvo, Akademii Nauk S.S.S.R Moskva- Leningrad program for scientific translation, Jerusalem (1964). P 919.

34-    Craig, J. F., (1996): Pike, biology and exploitation.Chapman anr Hall. p 298.

35-    Eslami, A.H., Anwar, M. and khatiby, S.H., (1972): Incidence and intensity of helminthes on pike (Esox lucius) of Caspian Sea (Northern Iran). Riv - It. Pisces - Ittiop. 7, 11-13.

36-    Holland. C. V. And Kennedy, C .R, (1997): A Checklist of Parasitic Helminth and   Crustacean Species Recorded in Freshwater Fish from Ireland, 97(3): 225–243.   

37-    Jalali, B; Molnar, k., (1991): monogeneans of cultured fishes in Iran. Proceeding of fifth international conference of EAFP on diseases of fish and shell fish.

38-    Laitnen, M. B. And Valtonen, T., (1991): Bioelectronic monitoring of parasite induced stress in brown trout and roach. J. fish. Biol. Vol., No. , pp. 228-241.

39-     Markevich, A.P., (1951): Parasites of freshwater fishes of Ukrainian, U.S.S.R. Trans. By: Rafael n., OldburnPress, London, England. P 338.

40-    Masoumian, M; Mehdizadeh, J and Mokhayer, B., (2001): Study on parasitic infestation of Rutilus rutilus caspius in south east of Caspian Sea. Iran. J. Fish. Sci., 4: 61-74 (In Persian).

41-    Mokhayer, B., (1976): Fish disease in Iran. Riv. It. Piscic. Ittiop. A. XI-N., pp. .

42-    Moravec, F., (1994): old bourn press, London, England. Parasitic Nematodes of Freshwater Fish of the Ukrainian U.S.S.R. Trans. by Rafael, N. p.

43-    Noga, J.E., (2000): Fish disease. Diagnosis and Treatment. Iowa State Press. Iowa. 542p.

44-    Pazooki J., Jalali B. and Ghobadian M., (2006): Monogean species from freshwater fishes of Zanjan province, Iran. Iranian Journal of Fisheries Sciences. Vol. 6. No. 1: 103-112.

45-    . Poole, B. C. and Dick, T. A., (1986): Raphidascaris acus (Bloch, 1779) in Northern Pike, Esox lucius. Journal of Wildlife Disease, 22(3): 435-436.

46-    Smith, J. D., (1986): Seasonal transmission of Raphidascaris acus (Nematoda), a parasite of freshwater fishes, in definitive and intermediate hosts. Environmental Biology of Fishes, 16(4): 295-308.

47-    Sobecka, E. And Piasecki, W., (2002): Parasite fauna of selected fish species of Lake Miedwie. Wiad Parazytol.   48(2):207-15.

48-    Szalai, A.J., Craig, J. and Dick.T.A. (1992): parasites in fishes from Dauphin Lake, Manitoba: can.tech.Rep - Fish.aquat. sci., no. pp 36, 1735.

49-    Valtonen, E. T., Haaparanta, A., Hoffmann R. W., (1994): Occurrence and histological response of Raphidascaris acus (Nematoda: Ascaridoidea) in roach from four lakes differing in water quality. Int J Parasitol., 24(2):197-206.

50-    Williams, H. H. and Jones A. (1994): Parasitic worms of fish. CRC Press. 593P.

51-    Williams, J.S; Gibson, D.B; Sadeghian, A., (1980):  some helminth parasits of Iranian freshwater fishes. Journal of natural history. Vol., pp.685-699.

52-    Yamaguti, S., (1961): the nematodes of vertebrates, part I, II. Systema helmintum III, Interscience publisher, New York, London, p1267.