مکان یابی مناطق بهینه توسعه ی فیزیکی شهر سبزوار بر مبنای شاخص های محیطی

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 17، شماره 34، خرداد 1400، صفحه 1-16   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (نظری و تحلیلی)

نویسندگان

هادی قنبرزاده دربان¹؛ ابوالقاسم امیراحمدی²؛ زاهده پورهاشمی³؛ سیما پورهاشمی^{* 3}

¹داشیار گروه جغرافیا ، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد ،مشهد، ایران

²استاد گروه جغرافیا، دانشگاه حکیم سبزوای، سبزوار، ایران

³دانشجوی دکتری گروه جغرافیا، دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

توسعه فیزیکی شهرها به صورت جدی با عوامل و شاخص های طبیعی و عوارض مختلف ژئومورفولوژیکی  در ارتباط هستند. شهر سبزوار مرکز شهرستان سبزوار واقع در استان خراسان رضوی با وسعت 5/303 کیلومترمربع با محدودیت های فیزیکی توسعه ی شهری مانند مسیل ها، کال ها، جنس خاک و . . .  مواجه است. هدف از این پژوهش دستیابی به متغیرهای تأثیرگذار در توسعه ی فیزیکی شهر و دستیابی به الگویی که توسعه ی آتی شهر سبزوار را با کم ترین خسارت به محیط طبیعی مکان یابی نماید، می باشد. روش تحقیق بر پایه توصیفی -  تحلیلی و با تکیه بر مدل سازی داده ها بوده است. ابزار اصلی این تحقیق سامانه اطلاعات جغرافیایی در قالب نرم افزار Arc GIS می باشد. با همپوشانی لایه های اطلاعاتی و نقشه ها (توپوگرافی ، شیب ، ارتفاع ، خاک ، کاربری اراضی ، فاصله از گسل، آبهای زیر زمینی و . . .) در محیط GIS، محدوده بهینه ی توسعه ی فیزیکی سبزوار مشخص گردید. وجود مسیل ها و کال هایی که در محدوده شهر قرار دارد و وقوع سیلاب، خطر آب گرفتگی مناطق مسکونی در جنوب سبزوار را تهدید میکند. سفره های آب زیرزمینی در بخش جنوبی شهر در مسیر توسعه محدودیت هایی را به دنبال داشته که فقط می توان منطقه شمال و شمال شرق شهر سبزوار را به عنوان بهترین گزینه توسعه شهر در نظر گرفت.

کلیدواژه‌ها

توسعه شهری؛ شاخص های محیطی؛ توسعه فیزیکی؛ شهر سبزوار