میتراپرستی در ایران و روم

فصلنامه تاریخ

مقاله 12، دوره 15، شماره 58، آذر 1399، صفحه 279-303   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

علی رضائیان ابرقوئی¹؛ محمد کریم یوسف جمالی^{* 2}؛ ناصر جدیدی³

¹گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

²گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

³گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، نجف آباد، ایران

چکیده

غریزه پرستش از دیر باز درون انسان ها وجودداشته است و همین عاملی شده تا انسان ها گرایش به پرستش عوامل طبیعت پیدا کنند. این امیال در طول تاریخ تغییر کرده و به شکل آئین های مختلف ظهور کرده است. آئین مهرپرستی یا میترائیسم یکی از این ادیان است که هزاران سال پیش در بین آریائی ها رواج داشته است. چگونگی زایش این دین و اعتقادات پیروان آن در هاله ای از ابهام فرو رفته و نظریه های متفاوتی در این باره ارایه شده است. این مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده، ضمن استفاده از متون دینی اوستا؛ خصوصا سرودهای مهریشت، اناجیل، سرودهای ودایی، کتیبه‌های فارسی باستان و دوره میانه و پژوهش‌های انجام شده در قالب مقالات و کتب تحقیقاتی، به تبیین و تحلیل آیین میترا پرداخته و پس از شرحی درباره مهرپرستی، زایش و وظایف مهر به شعایر آن و افولش پرداخته است تا ابعاد این آیین کهن ایرانی که ریشه در خورشید پرستی- جهان گیرترین آئین در تاریخ بشر- دارد روشن‌تر شود. نوشته‌های ریگ‌ودا، نوشته‌های بازمانده باستان و سرودهای اوستا به‌ویژه مهریشت سروده ویژه ایزد مهر، همگی نشان از بزرگی و عظمت آن در بین دیگر ایزدان دارد.

کلیدواژه‌ها

آیین مهر؛ میتراپرستی؛ مهریشت؛ شعایر

مراجع