بررسی اثرات توسعه گردشگری بر ابعاد کیفیت زندگی در شهر چابهار

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 17، شماره 34، خرداد 1400، صفحه 102-114   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

نویسندگان

مریم کریمیان بستانی^{* 1}؛ اسماعیل حسین زهی²

¹استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان، ایران

²دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان، ایران.

چکیده

امروزه کیفیت زندگی شهری به عنوان کلیدی­ترین مفهوم در برنامه­ریزی شهری است. براین اساس در بساری از کشورهای توسعه یافته برنامه­ریزان در تلاش برای نمایش سطوح کیفیت زندگی در سطوح مختلف جغرافیایی هستند تا از این طریق بتوانند راهکارهای بهینه­ای را برای بهبود کیفیت زندگی بیابند. در این راستا گردشگری به عنوان فعالیتی به شمار می­آید که منجر به تغییرات بسیاری در کیفیت زندگی جوامع می­شود. از همین رو هدف پژوهش حاضر بررسی اثرات توسعه گردشگری بر ابعاد کیفیت زندگی در شهر چابهار است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را همه شهروندان شهر چابهار تشکیل ی­دهند که براساس سرشماری عمومی مسکن سال 1395 تعداد 106739 نفر بوده است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. جمع آوری داده­های پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات اساتید و کارشناسان مورد تایید واقع شده است. همچنین جهت بدست آوردن پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شده است. مقدار آلفای کرونباخ بدست آمده نشان می­دهد که پرسشنامه از اعتبار لازم جهت سنجش متغیرهای تحقیق برخوردار است و عدد مطلوبی است. جهت تجزیه و تحلیل یافته­های پژوهش از آزمون تی تک نمونه­ای، تحلیل رگرسیون چند متغیره و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج آزمون تی تک نمونه­ای  نشان داد که وضعیت شاخص اقتصادی (155/3)، کالبدی-فیزیکی (102/3)، سلامت و بهزیستی فردی (173/3)، آموزش و فرهنگ (212/3) و تفریح و سرگرمی (276/3) بالاتر از میانگین مطلوب (3) ارزیابی شدند و تنها شاخص زیست محیطی (903/2) پایین­تر از وضعیت مطلوب ارزیابی شده است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که توسعه گردشگری بیشترین اثر را بر شاخص زیست محیطی کیفیت زندگی  با مقدار بتای 399/0 داشته است؛ و کم­ترین اثر را بر شاخص آموزش و فرهنگ با مقدار بتای 088/0  داشته است. همچنین میزان تاثیر بر شاخص اقتصادی (282/0)، کالبدی- فیزیکی (143/0)، سلامت و بهداشتی فردی (103/0) و تفریح و اوقات فراغت (188/0) بوده است.

کلیدواژه‌ها

توسعه؛ گردشگری؛ گردشگری شهری؛ کیفیت زندگی؛ شهرچابهار