طراحی ساختار علّی و تحلیل عوامل مؤثر بر حکمرانی خوب در سازمان بنادر و دریانوردی با استفاده از نگاشت شناختی فازی

مجله توانمندسازی سرمایه انسانی

دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 13، شهریور 1400، صفحه 111-128   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احمد غفارزاده¹؛ غلامرضا معمارزاده طهران^{* 2}؛ ناصر حمیدی³؛ نبی اله محمدی⁴

¹دانشجوی دکترای مدیریت دولتی، گروه مدیریت، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

²دانشیار‌ گروه‌ مدیریت‌ دولتی،‌ دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³دانشیار گروه مدیریت، واحد قزوین، دانشگاه آزاداسلامی، قزوین، ایران

⁴استادیار گروه مدیریت، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

چکیده

بنادر همواره نقش راهبردی در توسعه تجارت داخلی و بین‌المللی یک کشور ایفاء می‌نمایند، خواه این کشور در حال توسعه باشد یا توسعه یافته. بنادر به عنوان پایگاه تجارت دریایی در طول چند دهه اخیر تغییرات زیادی داشته‌اند اما متناسب با این تغییرات، سازمان بنادر و دریانوردی نیز به عنوان متولی اصلی سیاست‌گذاری در حوزه بندری و دریانوردی باید خود را به سرعت تطبیق دهد و این تطبیق و روند تغییرات و نسل‌های بنادر در کشور می بایست به سمت و سوی حکمرانی خوب در اداره امور بنادر منتج شود. روند تکاملی حکمرانی بنادر نشان می‌دهدکه نمی‌توان یک نسخه واحد را برای اصلاحات حکمرانی در کل بنادر دنیا به کار برد، لذا در این پژوهش سعی بر آن است تا عوامل موثر بر حکمرانی خوب را در سطح سازمانی مورد بررسی قرار دهد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و براساس ماهیت و روش، یک پژوهش توصیفی- پیمایشی است. در این مطالعه، ابتدا به شناسایی عوامل مؤثر بر حکمرانی خوب با بررسی مطالعات ادبیات گذشته به صورت فراترکیب مبادرت و سپس به پالایش مولفه‌ها با نظرسنجی از خبرگان با به کارگیری روش دلفی فازی پرداخته و نهایتاً برای نشان دادن استدلال علیّ بین مولفه ها از تکنیک نگاشت شناختی فازی استفاده می گردد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که مولفه‌های تساوی حقوق و برابری، پاسخگویی و حساب پس‌دهی و نتیجه گرایی‌به ترتیب بیشترین درجه مرکزیت را دارا بوده و این نمایانگر اهمیت مولفه‌های فوق در میان سایر مولفه-های حکمرانی خوب در سازمان بنادر و دریانوردی است.

کلیدواژه‌ها

حکمرانی؛ حکمرانی خوب؛ دلفی فازی؛ نقشه نگاشت فازی؛ سازمان بنادر و دریانوردی

مراجع

    احمدنژاد، علیرضا. سنگری، محمدصادق. بزرگی­امیری، ­علی.(1396). مدل­سازی عوامل کلیدی آمادگی بیمارستان­ها برای سیستم تدارک الکترونیک با استفاده از نقشه شناختی فازی(مورد مطالعه: یک بیمارستان تخصصی در تهران). مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، دوره11، شماره 6 ، بهمن و اسفند، ص660-674.

    ادیانی، سیدیونس. (1396). فن حکمرانی (فن توسعه انسانی). مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات بنیادین حکومتی کد موضوعی: ۳۳۰ ، شماره مسلسل: ۱۵۶۵۳.

    آرایی، وحید. قاسمی، ابوالفضل. معینی­فر، یاسر. (1396). توصیه­های سیاستی موانع تحقق­پذیری حکمرانی خوب در ادارۀ  امور عمومی (مطالعۀ موردی: فرمانداری و شهرداری شهرستان مینودشت). فصلنامۀ مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی، دورۀ 7، شمارۀ 25، زمستان،ص113-133.

     امامی، محمد. شاکری، حمید. (1394). حکمرانی خوب و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. پژوهش­نامه حقوق تطبیقی، سال اول، شماره 2، پاییز و زمستان، ص 57-25.

    امیری، ایوب. رزقی رستمی، علیرضا. گلرد، پروانه. صالحی صدقیانی، جمشید.(1399). ارائه الگویی برای حکمرانی خوب در بخش دفاعی جمهوری اسلامی ایران و ضرورت به کارگیری آن. فصلنامۀ علمی مدیریت منابع در نیروی انتظامی، سال هشتم، شمارة 2، تابستان، 181-214.

     باغسنگانی، سیدمحسن. (1395). آشنایی با مفاهیم حقوق عمومی بررسی مفهوم «حکمرانی خوب». ناظر علمی: علی بهادری جهرمی، دفتر مطالعات نظام سازی اسلامی، پژوهشکده شورای نگهبان، شماره مسلسل: 13950002.

      باورصاد، پرویز. جمشیدی، صادق. جمشیدی، زینب. (1395). کاربرد دیمتل فازی در شناسایی و تحلیل روابط بین عوامل موثر بر خصوصی سازی بنادر ایران. فصلنامه اقیانوس شناسی، سال هفتم، شماره 25، بهار، ص31-23.

    برادران شرکاء، حمیدرضا. ملک الساداتی، سعید. (1390). تأثیر حکمرانی خوب (براساس­شاخص­های بانک جهانی) بر رشد در کشورهای منتخب (2005-1996). فصلنامه علمی راهبرد، دوره (1)، شماره (49)، سال چهارم، ص 27 تا 52.

    پاداش زیوه، حمید. خداپناه، بهمن. (1394). برآورد تأثیر شاخص­های حکمرانی خوب بر اقتصاد دانش بنیان در کشورهای منتخب. فصلنامه علمی- پژوهشی برنامه و بودجه، سال بیستم، شماره 3،ص165-187.

   جعفری ­اسکندری، میثم. فرهنگ، محمد. (1394). طراحی مدل نقشه شناختی فازی عوامل تأثیرگذار بر هزینه- زمان - کیفیت در پروژه های نفت و گاز مطالعه موردی: پالایشگاه 15 شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی. ماهنامه علمی- ترویجی اکتشاف و تولید نفت و گاز، شماره 125، مردادماه، ص30-37.

    حشمت زاده، محمدباقر. طالبی، محمدعلی.حاجی­یوسفی، امیرمحمد. (1396). بررسی موانع تحقق حکمرانی خوب در فرهنگ سیاسی ایران. جستارهای سیاسی­ معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات ­فرهنگی سال هشتم، شمارة اول، ص1–24.

   حمزه­یی، مجید. برادران، محمدمهدی. هاتفی، فاطمه. (1392). حکمرانی خوب در شهرداری مشهد. پنجمین کنفرانس برنامه ریزی مدیریت شهری(ص 1-12). مشهد، 4 و 5 اردیبهشت 1392، دوره 5، شهرداری مشهد.

   دباغ، سروش. نفری، ندا. (1388). تبیین مفهوم خوبی درحکمرانی خوب. نشریه مدیریت دولتی، سال اول، شماره 3، ص3-18.

    دوله، فاطمه. سیف اللهی، سیف الله .زنجانی، حبیب الله.(1398). مطالعه زمینه ها و موانع شکل­گیری حکمرانی خوب در ایران معاصر. فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال سیزدهم، شماره دوم، پیاپی  (45)، تابستان، ص 123-154.

     دهقانی فیروزآبادی، سید جلال. بغیری، علی .(1393). شناسایی عوامل کلیدی جنگ داخلی در خاورمیانه عربی با استفاده از روش دلفی فازی. فصلنامه آفاق امنیت، سال هفتم، شماره 24، پاییز، ص 151-178.

    زرقانی، سیدهادی. احمدی، ابراهیم.(1398). حکمرانی خوب در دولتهای محلی: تمرکز زدایی، فصلنامه دولت پژوهی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال پنجم، شماره 91 ، پائیز، ص107-138.

    رحمانی، عبدالله. وزیری­نژاد، رضا. احمدی نیا، حسن. رضائیان، محسن.(1399). مبانی روش­شناختی و کاربردها ی روش دلفی: یک مرور روایی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، دوره 19 ، مرداد، ص 515-538.

    سرایی، خسرو. (1385). الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت و تأثیرات آن بر بنادر کشور. چهاردهمین همایش ارگان های دریایی کشور (ص1-17)، 19 الی 21 اردیبهشت ماه، محمودآباد.

  سیف­الدین­اصل، امیرعلی. ثقفی، فاطمه. ذوالفقارزاده، محمدمهدی. (1395). استخراج شاخص­های کلیدی توسعه پژوهش با روش دلفی فازی ایشیکاوا برای بخش بهداشت و درمان.  فصلنامه راهبرد، شماره 81، سال 25، زمستان، ص5-26.

   صحرایی، علیرضا. محمودی­نیا، امین. (1397). الگوی حکمرانی خوب : چارچوبی برای تحلیل اقتصاد سیاسی دولت هاشمی ­رفسنجانی (۱۳۷۸-۱۳۷۶). فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی، دوره8، شماره ۲۸، پاییز، ص207-228.

   طالب­پور، علیرضا. احمدی، صدرا. (1388). ارزیابی هوشمندانة نقشه شناختی فازی(FCM). چشم انداز مدیریت، شماره 30، ص 9-28.

    عرب یارمحمدی، جواد. خوشمردان، علی اسماعیلی.(1399). شاخص های حکمرانی خوب و ارزیابی وضعیت ایران. پژوهشکده امور اقتصاد و دارایی، وزارت امور اقتصاد و دارایی، ناظر علمی: یکتا اشرفی، تاریخ نشر، شناسه گزارش : 9901020083.

   علیدوستی، سیروس. (1385). روش دلفی: مبانی، مراحل و نمونه هایی از کاربرد. فصلنامه علمی و تریجی مدیریت و توسعه، سال هشتم ، شماره 31، زمستان، ص 8-23.

    فعلی­نیا، آزاده. (1398). طراحی ­و تبیین الگوی ­اثربخش تصویرپردازی سازمانی در صنعت گردشگری ایران. رساله برای دریافت ­درجه Ph.D، مدیریت دولتی­گرایش رفتارسازمانی، دانشگاه آزاد اسلامی.

    گلشنی، علیرضا. قائدی، محمدرضا. (1392). روش فازی در پژوهش، پلی ما بین روش­های کمی و کیفی پژوهش. روش­ها و مدل­های روانشناختی، سال چهارم، شماره14، زمستان، ص ۶۵-۴۵.

   مصطفایی­ دولت­آباد، خدیجه. آذر، عادل. مقبل­باعرض، عباس. (1397). شناسایی و تحلیل ریسک­های عملیاتی با استفاده از نگاشت شناختی فازی. فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت دارایی و تأمین مالی، سال ششم، شماره چهارم، شماره پیاپی(23)، زمستان، ص 1-18.

     مقیمی، سیدمحمد. اعلایی­اردکانی، مصطفی. (1390). سنجش شاخص­های حکمرانی خوب و نقش دولت الکترونیک در ارتقای آن. مجله مدیریت فناوری اطلاعات، دوره سوم، شماره 8، ص171-188.

    نقاده، فاطمه. (1392). کاربردهای منطق فازی در یادگیری ماشین. پروژه دوره کارشناسی، رشته مهندسی فناوری اطلاعات، دانشگاه پیام نور، مرکز اصفهان- واحدکاشان.

    نیک ­شاپوری، مهدی. عباس­نژاد، طیبه. احمدی­کهن، علی­رضا. (1397). تحلیل روابط على بین شاخص­های بهره وری سبز با رویکرد نگاشت شناختی فازی. چشم انداز مدیریت صنعتی، سال هشتم، شماره ۳۲، زمستان، ص 97-119.

    یاراحمدی، محسن. الماسی­، محمدرسول. (1396). ارزیابی وضعیت حکمرانی در سازمان­های­ دولتی (مورد مطالعه استان کرمانشاه). اولین همایش بین­المللی برنامه­ریزی اقتصادی، رویکردها و کاربردها ، توسعه پایدار و متوازن منطقه­ای (ص1-4)، سنندج، 13 و 14 اردیبهشت، دانشگاه کردستان.

 

References

    Ahluwalia, Pal., Miller, T. (2020). The continuing importance of good governance. Social Identities, 26:1, pp 1-2.

    AGR (THE Africa Governance Report). (2019). Promoting African Union Shared Values. Prepared by The African Peer Review Mechanism (APRM) In Collaboration with the African Governance Architecture (AGA), January.

     AfDB (The African Development Bank).(2008). Governance Strategic Directions and Action Plan Gap 2008-012. April . p.15.

     AsDB(The Asian Development Bank).(1995). Governance: Sound Economic Management (August). pp.3, 4, 8. 

     Baha, H. (2016). Good Governance and Human Development: The case of Afghanistan Submitted in fulfilment of the partial requirements for the degree: Master of Public Policy and Good Governance.  Master Thesis.

     Brooks, M. R. (2001). Good governance and ports as tools of economic development: are they compatible, Proceedings of the IAME Conference.

     CEC (Commission of the European Communities).(2001).European Governance. A White Paper, Brussels,fn. 1 on p. 8-10.

   Debrie, J. (2011). Different tiers of government in port governance: some general remarks on the institutional geography of ports in Europe and Canada. 12th World Conference on Transport Research, Jul 2010, Lisbonne, Portugal. 16p. hal-00615146.

     Elahi, K. Q. (2005). Economic Inequality and Paretian Welfare Economics: Some Insinuating Questions. BRAC University Dhaka, Bangladesh, FSSE 35, 19–36 

    González, L. F., Sánchez, R. J., Garcia, A. (2016). the adaptation process in port governance: the case of the Latin countries in South America and Europe. Journal of Shipping and Trade, pp.1-20.

    Graham, J., Amos, B., Tim, P. (2003). Principles for Good Governance in the 21 Century.The Institute On Governance (IOG), Policy Brief No. 15 - Institute on Governance, Ottawa, Canada. Retrieved from: www.io g.ca.

     IIAG (The Ibrahim Index of African Governance of Mo Ibrahim Foundation) .(2019). AGENDAS 2063 & 2030: IS AFRICA ON TRACK?  Index Report.

    Jindal, N. (2014). Good Governance: Needs and Challenges. International Journal of Scientific & Engineering Research, Volume 5, Issue 5, May, Jaypee University of Information Technology, pp113-116.

    Juiz, C., Guerrero, C., Lera, I. (2014). Implementing Good Governance Principles for the Public Sector in Information Technology Governance Frameworks. Open Journal of Accounting, 2014, 3, 9-27 Published Online January 2014. Retrieved from:  (http://www.scirp.org/journal/ojacct).

    Kaufmann, D., Kraay, A., Mastruzzi, M. (2010). The Worldwide Governance Indicators Methodology and Analytical Issues. The World Bank Development Research Group Macroeconomics and Growth Team, Policy Research Working Paper, pp1-31.

     Keping, Y. (2018). Governance and Good Governance: A New Framework for Political Analysis. School of Government, Peking University, Beijing 100871, China, pp1-8.

   Mira, R., Hammadache, A. (2018). Good Governance and Economic Growth: A Contribution to the Institutional Debate about State Failure in Middle East and North Africa.Université Paris 13, CEPN Laboratory, France; IFC, Renmin University, China, pp:107-120.

    Monios, J. (2016). PORT GOVERNANCE IN THE UK: PLANNING WITHOUT POLICY. Transport Research Institute, Edinburgh Napier University Merchiston Campus, Edinburgh, EH10 5DT, United Kingdom.

    Mokone, T.(2016). The impact of governance structure on the port performance: a case of Durban Port. World Maritime University Dissertations, 533, pp1-69.

    OECD (Organization for Economic Cooperation and Development).(2000). Directorate for Public Governance and Territorial Development. Principal Elements of Good Governance.

    OPM &CIPFA (Office for Public Management and the Chartered Institute of Public Finance and Accountanc). (2004). The Good Governance Standard for Public Services. The Independent Commission on Good Governance in Public Services. London.pp 1-38.

    Poniatowicz, M., Dziemianowicz, Ryta., Kargol-Wasiluk, Aneta. (2020). Good Governance and Institutional Quality of Public Sector: Theoretical and Empirical Implications.European Research Studies Journal, Volume XXIII, Issue 2,  pp. 529-556.

    Huther, J., Shah, A. (2000). Anti-Corruption Policies and Programs: A Framework for Evaluation (December).Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=632571.

   Shankar Nag, Ninad. (2018). Government, Governance and Good Governance. Indian Journal of Public Administration, Dayal Singh Evening College, University of Delhi, New Delhi, India. 64(1), pp122–130.

   UN-HABITAT(The United Nations HumanSettlements Program).(2006). The urban governace index: a tool of the quality of urban governance. Beirut.

    UNDP (United Nations Development Programme). (2011). Towards Human Resilience: Sustaining MDG Progress in an Age of Economic Uncertainty. pp.268-278, Retrieved from www.undp.org.

    UNESCAP (United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific).(2009) "What Is Good Governance?". 1-3.Mr. Yap Kioe Sheng Chief, Poverty Reduction Section UNESCAP, UN Building, Rajdamnern Nok Ave. Bangkok 10200, Thailand.

   Wani Hilal, A., Suwirta, A. (2015). ChangingDynamics of Good Governance in Africa. International Journal for Educational Studies, 7(2) February, by Minda Masagi Press Bandung and UMP Purwokerto, Indonesia ISSN 1979-7877 and website: www.educare-ijes.com.pp:189-202  

   WBI (World Bank Institiute). (2012). Goverernance data web-interactive inventory of datasets and empiricaltools. washington, dc. Retrieved from: www.worldbank.org/wbi/governance/govdatasets/index.html.

    WGIs (The Worldwide Governance Indicators). (2019). Report on six broad dimensions of governance for over 200 countries and territories over the period 1996-2019. Retrieved from: https://info.worldbank.org/governance/wgi/Home/Documents.

   Zhang, Q.,  Geerlings, H., Makhloufi, A., Chen, S. (2018) .who governs and what is governed in port governance: A review study. Transport Policy 64, pp.51–60.

    Zhanga, Q., Zhenga,S., Geerlings H., Makhloufi, A. (2019).Port governance revisited How to govern and for what purpose? , Transport Policy 77, 46–57.