امکان سنجی کشت زعفران با استفاده از (GIS-AHP) در استان زنجان

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 17، شماره 34، خرداد 1400، صفحه 115-131   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

نویسندگان

مهناز جهانشاهی جز¹؛ مهناز پروازی^{* 2}

¹دانش آموخته جغرافیا و اقلیم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی یادگار امام(شهر ری)

²مرکز تحقیقات امایش سرزمین واحد یادگار امام (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

چکیده

زعفران به عنوان گرانبهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان از جمله گیاهانی است که با توجه به مقاومت خود در برابر خشکی نقش قابل توجهی در وضعیت  اقتصادی و اجتماعی مردم کشور پیدا کرده است. هدف اصلی این پژوهش، مطالعه تطبیقی امکان زراعت گیاه زعفران بر اساس عوامل اقلیمی و اقتصادی زنجان می باشد. برای این منظور، ابتدا با استفاده از فاکتورهای اقلیمی ‌و محیطی تاثیرگذار بر روی کشت زعفران داده­هایی چون فاصله از جاده، توانایی اراضی، فاصله از گسل­های منطقه، ارتفاع، شیب و همچنین بررسی وضعیت اقلیم منطقه از جمله جهت باد، دما، بارش و غیره،  طی سال‌های  آماری (1398-1393) ایستگاههای سینوپتیک استان زنجان (زنجان، خدابنده، ماه نشان و خرمدره ) در محیط GIS، استخراج و در نهایت از طریق روش AHP، نقشه مناطق مناسب کشت زعفران استخراج گردید. نتایج حاصل از تلفیق لایه‌ها، نشان می­دهد که مناطق مستعد از شمال تا شمال شرقی به مرکز و سپس شرق و جنوب شرقی قرار دارند، در نتیجه با فراهم کردن بستر مناسب جهت کشت زعفران می توان توسعه اقتصادی و ارزش افزوده را برای این منطقه رقم زد وبه نظر می‌رسد قرار گرفتن زعفران در الگوی کشت این مناطق بتواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان کمک کرده و با کاربری کشت زعفران بتوان توسعه اقتصادی و ارزش افزوده را برای این منطقه رقم زد.

کلیدواژه‌ها

امکان سنجی؛ استان زنجان؛ زعفران؛ اقلیم؛ روش سلسله مراتبی( AHP) و (GIS)