ارزیابی ارقام کنجد درمرحله جوانه زنی تحت تنش شوری

فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران

مقاله 1، دوره 16، شماره 1، اردیبهشت 1400، صفحه 1-9   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

امین باقی زاده^{* 1}؛ علی یزدان پناه²؛ محمود رستمی نژاد³

¹دانشیار، گروه بیوتکنولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان

²دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه بیوتکنولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان

³کارشناسی‌ارشد، گروه بیوتکنولوژی، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف تنش شوری بر خصوصیات جوانه زنی چهار رقم مختلف کنجد، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار در دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته انجام شد. چهار رقم کنجد به نام های یکتا ، اولئان ، یلو وایت و داراب 14در پنج سطح شوری محلول کلرید سدیم با غلظت صفر دسی زیمنس بر متر بعنوان شاهد و غلظت های 16،12،8،4 دسی زیمنس برمتر مورد بررسی قرار گرفتند . صفات سرعت جوانه زنی ، وزن تر ساقه چه ، وزن خشک ساقه چه و وزن تر و وزن خشک ریشه چه در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد، در اکثر صفات مورد بررسی بین ارقام و بین سطوح مختلف شوری و همچنین اثرات متقابل ارقام و سطوح مختلف شوری تفاوت معنی داری وجود دارد . مقایسه میانگین های حاصل از آزمون دانکن نشان داد ارقام اولئان و یکتا در مرحله جوانه زنی مقاومت بیشتری نسبت به رقم های یلو وایت و داراب 14دارند و برای کشت در مناطق شور در اولویت می باشند. همچنین نتایج نشان می دهد EC=4 بهترین میزان شوری برای جوانه زنی کنجد می باشد. در عین حال کنجد شوری های متوسط EC=8 و EC=12 را نیز تحمل می کند.

کلیدواژه‌ها

شوری؛ کنجد؛ خصوصیات جوانه زنی؛ دانه های روغنی

مراجع

منابع

1) ایزدیار، ه.، زرقانی، م.، محمدیان، و و. ع، یانق. 1393. ارزیابی ویژگی های جوانه زنی و رشد نهال بذر سه رقم کنجد در شرایط تنش شوری و خشکی. نشریه پژوهش های کاربردی زراعی. دوره 27. شماره 102. ص 100-92.

2) بیجه‌کشاورزی، م و. س، موسوی‌نیک. ۱۳۸۹. بررسی اثرات تنش شوری ناشی از کلرید سدیم بر خصوصیات جوانه زنی و رشد اولیه گیاهچه کنجد (sesamum indicum). سومین سمینار بین المللی دانه های روغنی و روغنهای خوراکی، کانون هماهنگی دانش و صنعت دانه های روغنی. تهران.

3) توکلی، ص.، رحیمی، م و. ا، باقی‌زاده. 1396. ارزیابی عملکر دو اجزای عملکرد کنجد تحت تنش خشکی. دومین همایش علمی پژوهشی کشاورزی، مهندسی ژنتیک و گیاه پزشکی ایران.

4) خواجه پور، م. 1383. گیاهان صنعتی. جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان. ص 148-127.

5) حقیقت نیا، ح. 1386. بررسی تعیین میزان و زمان مصرف ازت در لاینهای پیشرفته کنجد در داراب. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی، شماره ثبت 902/86 مورخ 08/16/86، موسسه تحقیقات خاک و آب، کرج، ایران.

6) حیدری، س.، موحدی دهنوی، م و. ا، عیدوی. 1396. پاسخ عملکرد و اجزای عملکرد سه توده‌ی محلی کنجد به تراکم بوته در منطقه رستم، استان فارس. مجله فناوری تولیدات گیاهی. دوره 9. شماره 2. ص 103-91.

7) رستگار، ز.، صدقی، م و. ا، جوادی. ۱۳۹۱. تاثیر تنش شوری و خشکی بر برخی از ویژگی‌های جوانه‌زنی ژنوتیپ‌های کنجد. دومین همایش ملی علوم و تکنولوژی بذر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد.

8) سعادت‌لاجوردی، ن. 1359. دانه‌های روغنی. انتشارات دانشگاه تهران.

9) شهیدی، ا. و سماوات، س. 1384. زراعت کنجد. وزارت جهاد کشاورزی، صفحه65.

10) فاضلی کاخکی، س.، ا نظامی، م.، پارسا، و و. م، کافی. 1393. ارزیابی مولفه‌های جوانه‌زنی و رشد گیاهچه اکوتیپ‌های کنجد (.Sesamum indicum L) در شرایط تنش شوری. مجله تنش‌های محیطی در علوم زراعی. دوره  7. شماره  2. ص 232-217.

 11) قرینه، م. 1370. وضعیت کنجد در استان خوزستان. سمینار کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.

12) کافی، م. 1379. فیزیولوژی گیاهی(جلد دوم)، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، صفحه 8 .