سیره علوی در جنگ در آینه نهج البلاغه و شعر عبدالمسیح الانطاکی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 25، دوره 15، شماره 58، مرداد 1400، صفحه 593-615   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2021.683774

نویسنده

نعمت اله حسنی

دکترای زبان و ادبیات عرب، پژوهشگر و مدرس دانشگاه

چکیده

شخصیت امام علی(ع) آنچنان رفیع است که وصف آن از دایره مذهب تشیّع فراتر رفته و علمای بزرگی از سایر مکاتب و ادیان را به إعجاب و تعظیم وا داشته است. از جمله آن‌ها، عبدالمسیح انطاکی، ادیب و شاعر مسیحیِ معاصر با منظومه‌ای در پنج هزار و ششصد بیت است. این پژوهش با کنکاش در نهج البلاغه و اشعار عبدالمسیح انطاکی، سیره و رأی آن امام همام و دیدگاه این ادیب مسیحی را در برخی ابعاد و مصادیق مهم جنگ و جهاد از جمله شجاعت، جنگاوری، تدبیر، هوشیاری، صلح حکیمانه و رعایت اصول الهی و اخلاقی در جنگ، مورد بررسی قرار داده و آشکار می‌سازد. بر اساس قرآن، از آنجا که سبیل الله مسیر رشد آدمی است، جهاد فی سبیل الله نیز قرارگرفتن و قراردادن انسان‌ها در مسیر کمال و رشد است. بر خلاف سایر جنگ‌ها که غالباً با قصد منافع مادی افراد یا گروه‌های خاص است در سبک علوی یا اسلام حقیقی، نیت و هدف غایی درجنگ، تنها خشنودی پروردگار می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

امام علی(ع)؛ نهج البلاغه؛ عبدالمسیح انطاکی؛ ملحمة الامام علی(ع)؛ جنگ

مراجع

 

کتابنامه

قرآن کریم.

نهج البلاغه. ترجمه محمد دشتی.

ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبة الله. 1379ش، شرح نهج البلاغه، به تحقیق محمد ابولفضل ابراهیم، ج1، تهران: کتاب آوند دانش.

ابن قتیبه، عبدالسلام ابن مسلم. 1406ق، تأویل مختلف الحدیث، ج 1، بیروت: دار الکتب العلمیة.

امیل بدیع، یعقوب. 1425ق/ 2004م، معجم الشعراء منذ بدء عصر النهضة، ج2، بیروت: دار صادر.

امینی، عبدالحسین. 1372ش، الغدیر، ج3، تهران: دار الکتب الاسلامیة.

الانطاکی، عبدالمسیح. 1411ق/1991م، ملحمة الامام علی(علیه السلام) أو القصیدة العلویة المبارکة، بیروت: منشورات مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

تفتازانی، سعدالدین. 1409ق، شرح المقاصد، ج5، بی جا: منشورات الشریف الرضی.

جعفری، محمدتقی. 1359ش، تفسیر نهج البلاغه، ج5 و6، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

زرکلی، خیرالدین. 1984م، الاعلام قاموس تراجم الأشهر الرجال والنساء من العرب والمستعربین والمستشرقین تشرین ثانی، ج4، بیروت: دار العلم للملایین.

الکیالی، سامی. 1968م، الأدب العربی المعاصر فی سوریه(1850-1950)، القاهرة: دار المعارف بمصر.

مجلسی، محمدباقر. 1983م، بحار الأنوار، ج39، بیروت: مؤسسة الوفاء.

مرعشی، حسین. 1381ش، حماسه عید الغدیر سروده شاعر مسیحی بولس سلامه، تهران: منیر.

مسلم بن حجاج نیشابوری. 1334ش، صحیح مسلم، ج1، استانبول: دار الطباعة العامرة.

مولوی، جلال الدین محمد بلخی. 1371ش، مثنوی معنوی، مطابق تصحیح رینولد نیکلسون، تهران: نگاه، نشر علم.

 

مقالات

مؤمن نژاد، ابوالحسن و عباس یوسفی تازه کندی و مرتضی سازجینی. 1397ش، «زیبایی معقول از منظر قرآن کریم»، فصلنامه مطالعات قرآنی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، ش 35، صص 185-208.