مسرحیات بهرام البیضاوی بین التاریخ والأدبینِ العربی والفارسی

فصلیة دراسات الادب المعاصر

دوره 13، شماره 50، آبان 2021، صفحه 117-136   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/cls.2021.683908

نویسندگان

فاضل عباس زاده^{* 1}؛ مهرداد آقائی²

¹أستاذ مساعد، قسم اللغة الفارسیة وآدابها، فرع بارس آباد مغان، جامعة آزاد الإسلامیة، بارس آباد، إیران

²أستاذ مساعد فی قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة محقق الأردبیلی

چکیده

بهرام البیضاوی کاتب لأفضل المسرحيات وشخصیة لامعة فی النثر الفارسی ومخرج مسرحي وسینمائي ومحب للثقافة الإیرانیة وحضارتها، حیث استخدم مکنزة الأساطیر وأدب الفولکور والأدب الشعبی والأدب الشفوي بأحسن الوجوه فی مسرحیاته. مسرحياته ذات أهمية کبيرة بسبب العديد من التضمینات التي قام بها من هذه المکنزات القديمة. يمکن القول إن البیضاوي بدوره یستمر طريقة الفردوسي في إعادة قراءة التاريخ والأساطير والملحمات وإعادة صياغتها، وقد ألهم مسرحياته، سواء في شکل المسرحيات أو في شکل السيناريوهات، من المصادر القديمة. یحاول هذا المقال تصنيف الجذور الرئيسة للمسرحية مع البیضاوي من خلال طريقة نقد «موجهة للقراءة» بطريقة وصفية تحليلية، من أجل الختام بملخص مناسب لمصادر مسرحية المؤلف والمعالجة الخاصة للمؤلف ونهج التعامل مع هذه الجذور. تظهر النتيجة أن بهرام البیضاوي لا يتعامل مع فترة محددة من التاريخ، ولکن في أعماله يمکن رؤية العديد من التضمینات التاريخية مثل التاريخ الأسطوري والملحمة وعاشوراء وتاريخ إيران قبل الإسلام وبعده. وفي معظم هذه القراءات، ربط أعماله بالتيارات والأفکار المعاصرة.

کلیدواژه‌ها

المسرحية؛ التاريخ؛ الأسطورة؛ التضمین؛ الأدب الفارسي

مراجع

 

المصادر والمراجع

بیضایی، بهرام. 1362ش، فتح نامه کلات، تهران: دماوند.

بیضایی، بهرام. 1373ش، آرش، چاپ چهارم، تهران: نیلوفر.

بیضایی، بهرام. 1382ش، دیوان نمایش، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.

بیضایی، بهرام. 1389ش، تاراج نامه، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.

بیضایی، بهرام. 1390ش، مرگ یزدگرد، چاپ دهم، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.

بیضایی، بهرام. 1392ش، هزار افسان کجاست، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.

بیضایی، بهرام. 1393ش، سه برخوانی: اژدهاک- آرش- کارنامه بندار بیدخش، تهران: انتشارات روشنگران.

بیضایی، بهرام. 1398ش، مجلس قربانی سنمار، چاپ چهارم، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.

شمیسا، سیروس. 1398ش، انواع ادبی، تهران: نشر میترا.

فردوسی، ابوالقاسم. 1393ش، شاهنامه، به کوشش سید محمد دبیر سیاقی، تهران: قطره.

قادری، بهزاد. 1390ش، چشم انداز ادبیات نمایشی، تهران: نشر پرسش.

 

المقالات

پارسایی، حسین. 1387ش، «نقد و بررسی نمایشنامه فتح نامه کلات بیضایی»، نشریه تخصصی تئاتر، صحنه، شماره 62-63، صص 72-79.

صادقی، قطب الدين. 1388ش، «اقتباس راهی برای شناسایی ملت‌ها»،نشریه تخصصی تئاتر، صحنه(پاییز)، شمار 68، صص 39-40.

کریمی، ایرج. 1377ش، «کارنامه بندار بیدخش سخندانی و زیبایی»، نشریه صحنه(تابستان)، صص 109- 110.

مختاريان، بهار. 1386ش، «تهمینه کیست؟ پژوهشی در اسطوره شناسی تطبیقی»، فصلنامه فرهنگستان، ش 25، صص 150-179.

 

المواقع الإلکترونیة

خبرگزاری میراث فرهنگی. 1391ش:

 http://www.chn.ir/NSite/FullStory/News

شفیعی، فاطمه. 1390ش، تاراج نامه:

http://www.tebyan.net/newmobile.aspx