مقایسه برخی ویژگی‌های بیولوژیک عسل‌های تولیدی مناطق دماوند و ایذه با بکارگیری تصاویر ماهواره‌ای جهت پایش گونه‌های گون و آویشن

نوآوری در علوم و فناوری غذایی

دوره 14، 4(زمستان) - شماره پیاپی 54، دی 1401، صفحه 147-161   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jfst.2021.684167

نویسندگان

سپیده منیرنژاد¹؛ مرجان نوری^{* 2}؛ رقیه خاقانی³

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم و صنایع غذایی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

²استادیار، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

³استادیار، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

چکیده

انواع عسل با توجه به منشأ گیاهی در مناطق مختلف ایران تولید و دارای ویژگی‌های متمایز از یکدیگر هستند. از مهم‌ترین خواص بیولوژیکی این عسل‌ها حضور اسیدهای فنولیک، فلاونوئیدها و در نتیجه اثرات آنتی اکسیدانی است. در تحقیق حاضر هدف بررسی ویژگی‌های ضد اکسایشی و ضد میکروبی عسل گونه‌های گیاهی گون و آویشن مناطق دماوند و ایذه می‌باشد. بررسی نقشه‌های اراضی نشان داد منطقه دماوند رویشگاه مناسب گیاهان گون و آویشن است، در نتیجه عسل این گیاهان به وفور تولید می‌شود اما به دلیل غالب نبودن این دو پوشش گیاهی در منطقه ایذه نمونه‌های عسل آن با دقت بیشتری از سطوح خاص با پوشش گون و آویشن تهیه شدند. کیفیت عسل‌های تولید شده با آزمون‌های تعیین میزان ترکیبات فنولیک کل، فلاونوئیدها، فعالیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی بررسی شد. نتایج نشان داد میزان ترکیبات فنولیک کل در محدوده‌ی 96/23 تا 03/30 (میلی گرم اسید گالیک بر 100 گرم عسل)، میزان فلاونوئیدها در محدوده‌ی 27/12 تا 24/17 (میلی گرم کاتچین بر 100 گرم عسل) و DPPH در محدوده‌ی 96/44 تا 89/52 درصد بود، در میان نمونه‌ها عسل آویشن دارای خاصیت ضد اکسایشی بیشتری بود. بیشترین فعالیت ضد میکروبی متعلق به نمونه عسل آویشن (41/19 میلی متر) بود و بیشترین حساسیت در مورد باکتری شیگلا دیسانتری (21/20 میلی متر) مشاهده شد. به طور کلی نتایج این تحقیق دلالت بر این داشت که فعالیت آنتی اکسیدانی و ضدباکتریایی نمونه‌های عسل با توجه به منشا گل عسل و منطقه هدف متغیر است.

کلیدواژه‌ها

آویشن؛ دماوند؛ ایذه؛ عسل؛ تصاویر ماهواره‌ای

مراجع

1. بصیری، ر. و سراب، ع، م. 1392. بررسی ارتباط بین برخی عوامل محیطی و گروه­های اکولوژیک گیاهی در منطقه گلزار ایذه. مجله پژوهش­های گیاهی. جلد 26، شماره 4، 396-387.
2. بصیری، ش.، نجفی، م.، بصیری، ن. و غیبی، ف. 1396. تعیین فعالیت آنتی اکسیدانی، خواص ضد میکروبی و فیزیکوشیمیایی عسل­های جمع آوری شده از مناطق مختلف استان خراسان. تحقیقات کاربردی در علوم دامی، جلد ۸، شماره ۳۲، 12-3.
3. جلیلیان، ح.، بیک‌نژاد، د. و چایچی، ج. م. 1392. بررسی خواص فیزیکوشیمیایی نمونه­های عسل استان گلستان. نشریه­ی نوآوری در علوم و فناوری غذایی. جلد 6، شماره 2، 74-65.
4. جواد‌زاده، م.، نجفی، م.، رضایی، م.، دستور، م.، بهزادی، ع. و امیری، الف. 1393. اثر ضد میکروبی عسل باکتری باسیلوس سرئوس، مجله علوم آزمایشگاهی، جلد 8، شماره 2، 61-55.
5. حیدری، ف. و آقاجانی، س. ۱۳۹6. بررسی و مقایسه خصوصیات فیزیکوشیمیایی، فعالیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی 5 نمونه عسل تک گل ایرانی، مجموعه مقالات اولین کنگره بین المللی و بیست و چهارمین کنگره ملی علوم و صنایع غذایی ایران، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
6. خدری، س.، گلی، م. و مرتضایی نژاد، ف. 1397. اثر عرق گشنیز، شوید و رازیانه بر ترکیبات فنولی و فعالیت آنتی اکسیدانی عسل

 

تولید شده به روش پروسه و بیولوژیکی. نشریه ی نوآوری در علوم و فناوری غذایی. جلد 10، شماره 3، 31-23.

7. خلفی، ر.، گلی، ا. ح. و بهجتیان اصفهانی، م. 1395. بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی و فعالیت ضد اکسایشی 10 نمونه عسل گیاهی مختلف. فصلنامه علوم و صنایع غذایی. جلد 51، شماره 13، 63-51.
8. رضوی، م. 1394. دانش بومی استفاده از گیاهان خودرو در شمال شرق استان خوزستان مطالعه موردی شهرستان ایذه. دانش بومی، جلد 32، شماره 2، 140-102.
9. قلیچ نیا، ح. 1396. دماوند، بلندترین قله و نماد ملی ایران. طبیعت ایران. جلد 2، شماره 3، 84-78.
10. کامکار، ا. و خدابخشیان، س. ۱۳۹۶. تعیین میزان ترکیبات فنولی، فعالیت­های آنتی رادیکالی وضد اکسایشی عسل سبلان. فصلنامه تحقیقات دامپزشکی. جلد 72، شماره 1، 37-25.
11. کیانپور، س. و سبحان اردکانی، س. 1398. تعیین شاخص مخاطره سلامت فلزات سنگین در نان مصرفی برخی مناطق شهر همدان. نشریه ی نوآوری در علوم وفناوری غذایی. جلد 11، شماره 3، 94-87.
12. مازوجی، ع. و سلیم‌ پور، ف. 1388. شناسایی علف­های هرز رایج شهرستان دماوند. مجله گیاه و زیست بوم. جلد 5، شماره 25، 32-21.
13. وب سایت جامع هوا و اقلیم شناسی ایران. https://climatology.ir/
14. هاشمی‌نیا، م.، جمشیدی، م. و استادی، ی. 1397. تعیین باقیمانده سم دیازینون در نمونه­های عسل منطقه دماوند. فصلنامه علوم و صنایع غذایی. جلد 83، شماره 15، 428-421.
15. هیزمی شیره جینی، س.، کوهساری، ه. و سیدالنگی، ز. 1397. فعالیت ضدباکتریایی و آنالیز فیزیکوشیمیایی چند نوع عسل با منشاء گیاهی مختلف در استان گلستان. نشریه پژوهش­های علوم و صنایع غذایی ایران. جلد14 ، شماره 2، 282-273.
16. Alves Pontis, J., Alves da Costa, L. A. M., da Silva, S. J. R. and Flach, A. 2014. Color, phenolic and flavonoid content, and antioxidant activity of honey from Roraima, Brazil. Food Science and Technology, 43(1): 69-73.
17. Gül, A. and Pehlivan, T. 2019. Antioxidant activities of some monofloral honey types produced across Turkey. Saudi Journal of Biological Sciences, 25(6): 1056-1065.
18. Khalil, M., Moniruzzaman, M., Boukraâ, L., Benhanifia, M., Islam, M. and Gan, S. H. J. 2012. Physicochemical and antioxidant properties of Algerian honey. Molecules, 17(9): 11199-11215.
19. Missioda Silva, , Gauche, C., Gonzaga, L. V., Costa, A. C. O. and Fett, R. 2016. Honey: chemical composition, stability and authenticity. Food Chemistry, 196: 309-323.
20. Ronsisvalle, S., Lissandrello, E., Fuochi, V., Petronio, P. G., Straquadanio, C. and Panico, A. 2017. Antioxidant and antimicrobial properties of Casteanea sativa Miller chestnut honey produced on Mount Etna (Sicily). Natural Product Research, 21(5): 1-8.
21. Samarghandian, , Farkhondeh, T. and Samin. F. 2017. Honey and health: a review of recent clinical research. Pharmacognosy Reserach, 9(2): 121–127.
22. Saxena, S., Gautam, S. and Sharma, A. J. 2010. Physical, biochemical and antioxidant properties of some Indian honeys. Food Chemistry, 118(2): 391-397.
23. Selvaraju, K., Vikram, P., Soon, J., Krishnan, T. K. and Arifullah, M. 2019. Melissopalynological, physicochemical and antioxidant properties of honey from West Coast of Malaysia. Journal of Food Science and Technology, 29(3): 1-14.

 

24. Shen, , Wang, J., Chen, X., Liu, T., Zhuo, Q. and Zhang, S. 2019. Evaluation of cellular antioxidant components of honeys using UPLC-MS/MS and HPLC-FLD based on the quantitative composition-activity relationship. Food Chemistry, 293: 169-177.
25. Sun, , Zhao, L., Wang, K., Han, L., Shan, J. and Xue, X. 2019. Rapid identification of “mad honey” from Tripterygium wilfordii Hook. f. and Macleaya cordata (Willd) R. Br using UHPLC/Q-TOF-MS. Food Chemistry, 294: 67-72.
26. P. 2017. Antimicrobial activity of honeye (Eitor: V. D. De Toledo). In Tech Press, pp. 215-222.
27. Tuksithaa, L., Chen, S. Y., Chen, Y., Wong, K. Y. and Penga, C. 2018. Antioxidant and antibacterial capacity of stingless bee honey from Borneo (Sarawak). Asia- Pacific Entomology, 21(2): 563–570.
28. Valdés-Silverio, L. A., Iturralde, G., García-Tenesaca, M., Moreta, J., Narváez, D. A. and Alvarez-Suarez, J. M. 2018. Physicochemical parameters, chemical composition, antioxidant capacity, microbial contamination and antimicrobial activity of Eucalyptus honey from the Andean region of Ecuador. Journal of Apicultural Research, 12(4):1-16.