نگاهی تطبیقی به هنجارگریزی زبانی در اشعار رهی معیری و مهرداد اوستا بر اساس الگوی لیچ

جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

دوره 5، شماره 16، شهریور 1400، صفحه 175-211   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

تینا نیکنام¹؛ راضیه زواریان^{* 2}؛ مهناز رمضانی³

¹دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران،

²دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران،

³استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، گروه زبان وادبیات فارسی، واحد یادگارامام خمینی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هنجارگریزی، یکی از روش‌های کاربردی در سرودن شعر و انتقال مفاهیم نهفته در آن است و شاعران زیادی از این روش برای انتقال اهداف خود استفاده کرده‌اند. شاعر هنجارگریز، با هدف رستاخیز ادبی در شعر، موفّق به ایجاد لذت هنری می‌شود. بررسی میزان هنجارگریزی در شعر شاعران معاصر، میزان توانمندی آن‌ها در برجسته‎سازی کلمات را به خوبی نشان می‌دهد. از آنجا که یکی از مهم‎ترین عوامل انتقال فرهنگ، زبان است، نوع به‌کارگیری زبان، از مهم‌ترین ویژگی‌های شاعران محسوب می‌شود. در این مقاله، با مرور مفاهیم مربوط به هنجارگریزی زبانی از منظر «لیچ»، به بررسی جلوه‌های مختلف هنجارگریزی زبانی در اشعار «رهی معیری» و «مهرداد اوستا» پرداخته شده است. هدف از این پژوهش، بررسی گونه‌های هنجارگریزی زبانی بر اساس نظریه لیچ در اشعار این دو شاعر است. این پژوهش با روش کتابخانه‎ای و با رهیافت‌ توصیفی- تحلیلی انجام شد و در نهایت به این نتیجه رسید که دو شاعر مذکور از انواع مختلف هنجارگریزی­های زبانی مانند هنجارگریزی آوایی، هنجارگریزی واژگانی، هنجارگریزی نحوی یا دستوری و هنجارگریزی سبکی به‌خوبی استفاده کرده­اند، تا مفاهیم مورد نظر خود را به خواننده انتقال دهند.

کلیدواژه‌ها

ادبیات معاصر؛ هنجارگریزی زبانی؛ نظریه لیچ؛ رهی معیری؛ مهرداد اوستا

مراجع