تحلیل جامعه شناختی بطالت شغلی (مورد مطالعه کارمندان دانشگاه شریف)

پژوهش های جامعه شناسی

دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 52، شهریور 1400، صفحه 7-37   

نویسندگان

فاطمه آبرون¹؛ خدیجه سفیری^{* 2}؛ خلیل میرزایی³

¹دانشجوی دکتری رشته جامعه شناسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران

²استاد گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا، تهران ، ایران.

³عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

بطالت در سازمان یک رفتار عامدانه و نوعی تقلب شایع است که ممکن است همه کارکنان سازمان در همه سطوح به نوعی مرتکب آن شوند. این پژوهش با هدف بررسی علل و زمینه­های بوجود آورنده بطالت، در میان کارمندان دانشگاه صنعتی شریف انجام شده است. روش پژوهش نظریه داده بنیاد می­باشد که داده­های مورد نیاز آن از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 35 نفر از کارمندان انجام شده است. شیوه انتخاب مشارکت­کنندگان، هدفمند و تعیین تعداد آنها با رسیدن به مرحله اشباع، مشخص گردیده است. از مجموع 665 داده­ی خام، 385 مفهوم، 35 خرده مقوله و 14 مقوله اصلی از داده­های اولیه استخراج گردید. در نهایت مفهوم "اتلاف وقت سازمان یافته" ، به عنوان پدیده اصلی که بقیه مقولات را پوشش می­داد، انتخاب گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که مهم­ترین عامل به وجود آوردن حس بطالت و فرسودگی شغلی در مشارکت­کنندگان، "بی انگیزگی و بی هویتی شغلی؛ تنوع وظایف و روتین و تکراری بودن کار"، می­باشد. این نارضایتی در نتیجه تبعیض سازمانی؛ فساد اداری سازمان یافته؛ مدیریت بیمار و دیوانسالاری پر هزینه به وجود می­آید که پیامدهایی مانند؛ پیامدهای بطالت (خیانت، تورم پرسنلی، در جا زدن)؛ زیر پوستی شدن بطالت و پایین آمدن راندمان سازمان را در پی دارد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که، اصلی­ترین و بنیادی­ترین عامل به وجود آمدن بطالت در سازمان­ها، اتلاف وقت سازمان یافته می باشد که مربوط به عدم بازنگری در قوانین و آیین­نامه ها و بخشنامه­های مرتبط با سازمان می­باشد.

کلیدواژه‌ها

بطالت شغلی؛ اتلاف وقت؛ کارمندان؛ نظریه داده بنیاد

مراجع