نقش دارالفنون ودانش آموختگان آن در نهضت مشروطه

فصلنامه تاریخ

مقاله 7، دوره 16، شماره 61، شهریور 1400، صفحه 165-190   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

فهیمه عبدالی بارند¹؛ معصومه قره داغی^{* 1}؛ مقصودعلی صادقی گندمانی²؛ داود اصفهانیان¹

¹گروه تاریخ،واحدشبستر،دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر ،ایران

²گروه تاریخ، دانشگاه تربیت مدرس تهران ،تهران،ایران

چکیده

با تاسیس دارالفنون و پذیرش نخستین داوطلبان به تحصیل که عمدتا از فرزندان خانواده‌های دارای قدرت و نفوذ در جامعه آن روز ایران بودند، چرخ آموزش در سطوح عالی به گردش در آمد. دارالفنون اتفاقی بزرگی در نظام آموزش عالی ایران شد و گرچه بیشتر رشته‌های آن مربوط به علوم طبیعی، پزشکی و نظامی بود، اما نمی‌توان کتمان کرد که بسیاری از دانش آموختگان آن در سال‌های بعد توانستند به افرادی تاثیرگذار در فضای سیاسی و اجتماعی کشور تبدیل شوند. سوال اصلی این تحقیق عبارت از این که افکار و اندیشه های دانش آموختگان دارالفنون تهران چه تاثیری در انقلاب مشروطه داشت؟ فرضیه اصلی تحقیق عبارت ازاین که فارغ التحصیلان دارالفنون تبدیل به نسلی از منتقدان حاکم ومخالف با تعصبات افراطی دینی و جهل و عقب ماندگی فرهنگی واجتماعی شدند.بسیاری از دانش آموختگان دارالفنون در نهضت مشروطه شرکت وبرخی بالژهای فراماسونری درارتباط بوده وبرخی با انتشار مقالات و نشریات ازآزادی ومشروطه حمایت کردند .دانش آموختگان دارالفنون در کنار تحصیل دروس با شرایط سیاسی کشور، ایده‌های ملی‌گرایانه و تفکرات روشنفکرانه آشنا می‌شدند و نسبت به شرایط سیاسی و اجتماعی ایران نسبت به سایر اقشار وقوف بیشتری داشته ودربیداری فکری مردم موثر بودند. تعدادی هم به تدریج تبدیل به نسلی از منتقدین طبقه حاکم شده وبا عقب‌ ماندگی فرهنگی واجتماعی مبارزه می کردند. .در این تحقیق تلاش خواهد شد به شیوه کتابخانه ای و در قالب رویکرد توصیفی-تحلیلی به تاثیر افکار و اندیشه های دانش آموختگان دارالفنون تهران درنهضت مشروطه پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

دارالفنون؛ دانش آموختگان؛ اندیشه وافکار؛ انقلاب مشروطه؛ دولتمردان

مراجع