واکاوی میزان رضایت‌مندی ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی با استفاده از مدل‌کداس (نمونه‌موردی: شهر بندرامام‌خمینی)

جغرافیا و مطالعات محیطی

دوره 10، شماره 40، بهمن 1400، صفحه 21-40   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسن سهم پور¹؛ عباس معروف نژاد^{* 2}

¹کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ماه‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماه‌شهر، ایران

²استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ماه شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماه شهر، ایران

چکیده

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی،کالبدی و زیستی با تاکید بر رضایت‌مندی ساکنان چهار سکونتگاه‌ها غیررسمی شهر بندر امام‌خمینی می‌باشد. روش پژوهش، از نظر هدف کاربردی و بر اساس شیوه گردآوری، پیمایشی است. داده‌های تحقیق بر اساس پرسشنامه گردآوری و برای ارزیابی پایایی ابزار پژوهش، از روش کرونباخ و در جهت تعیین روایی، از روایی صوری استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق چهار سکونتگاه غیر رسمی شهر بندر امام خمینی می‌باشد و تعداد نمونه از طریق روش کوکران بوده است، نتایج پژوهش بر اساس میانگین کل شاخص‌ها با استفاده از آزمون (T-test) انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد: میزان رضایت‌مندی ساکنان در شاخص اقتصادی با 22/2 درصد و همچنین در متغیرهای درآمد-هزینه، بهداشت محیط و امنیت با 02/2 و24/2 و 31/2 پایین‌ترین میزان در بین سایر شاخص‌ها و متغیرهای پژوهش را داشته است. همچنین نتایج حاصل از تکنیک کداس نشان می‌دهد: شهرک ولی عصر(گاما) با مقدارHi (مقدارنهایی تابع معیارگزینه ها) 162/0 رتبه اول و به ترتیب: شهرک صباغان-کمپB  و تلمبه خانه شماره4 و جلف الملح با 056/0 و 063/0- و 154/0- در رتبه‌های دوم تا چهارم رضایت‌مندی قرار گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

سکونتگاه غیررسمی؛ رضایت‌مندی؛ شهر بندر امام خمینی؛ مدل‌کداس

مراجع

آذر، علی؛ رحیمی‌اسکلو، افسانه. (1396). بررسی و ارزیابی میزان رضایت‌مندی حاشیه‌نشینان کلان‌شهر تبریز از عملکرد شهرداری و شورای‌اسلامی درسه دوره‌گذشته(1378-1392). فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی. سال ششم. دوره22. صص 85-98.

آلبوغبیش، داود؛ شویچی، جعفر. (1393). برنامه ریزی راهبردی بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری(مطالعه‌موردی: محله جوادیه منطقه16 تهران). فصلنامه جغرافیا و پایداری محیط. دوره. شماره4.صص  43-54.

احمدپور، احمد؛ جعفری مهرآبادی، مریم؛ رخساری، حمید؛ عنبری، امیر. (1397). واکاوی نقش سرمایه روانشناختی در توانمندسازی ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی (نمونه موردی: شهررشت). فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی. سال هفتم. شماره26. صص 44-29.

امکچی، حمیده. (1375). آسیب‌شناسی در برنامه‌ریزی مسکن. خلاصه مقالات سومین سمینار سیاست‌های توسعه مسکن در ایران. دانشگاه تهران.

ایراندوست، کیومرث؛ اعظمی، محمد. (1393). شاخص‌های تعریف و تعیین سکونتگاه‌های غیررسمی در ایران. فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای. دوره پنجم. شماره 21.صص 60-43.

بهزاد فر، مصطفی؛ نقره کار، عبدالحمید؛ صالحی، سید کمال. (1397). ارزیابی شاخص‌های توانمندسازی در سکونتگاه‌های غیررسمی با رویکرد دارایی مبنا در کلان‌شهر تهران(نمونه موردی: محله میان‌آباد اسلام شهر). فصلنامه انجمن جغرافیای ایران. دوره شانزدهم. شماره 57.صص 114-96.

پورمحمدی، محمدرضا؛ میرزایی، علی؛ حکیمی، هادی.(1398). سنجش میزان رضایت‌مندی ساکنان سکونتگاه‌های غیر رسمی از خدمات ارائه ‌شده مدیریت شهری(مطالعه موردی: محله پاسداران تبریز)، فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، دوره چهاردهم. شماره3.صص 603-585.

حاتمی‌نژاد، حسین؛ موسوی، سیدمحمدحسین؛ حاجیان، حسین؛ آبادی، محمد؛ زرافشان، محمدرضا؛ یوسفی، وحید. (1397). بررسی علل شکل‌گیری اسکان‌غیررسمی(مطالعه‌موردی: محله کوی زینبیه شهرپاکدشت). فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی. سال هفتم. شماره 25. صص86-73.

جعفرزاده، سمیه. (1396). تحلیل و ارزیابی توسعه فضایی- کالبدی شهر بندر امام خمینی. پایان نامه کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاداسلامی ماه‌شهر.

حکیمی، هادی؛ الهامی، نسرین؛ پورحسینی، مهدیه. (1397). ارزیابی و رتبه‌بندی توزیع خدمات شهری در سکونتگاه‌های غیررسمی (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز). فصلنامه شهرپایدار. دوره یکم. شماره4.صص 71-57.

خراسانی‌مقدم، صبا؛ یزدانفر، سیدعباس؛ حسینی، سیدباقر. (1394). بررسی شاخص‌های کیفیت‌زندگی موثر بر میزان رضایت‌مندی ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی(مطالعه موردی: محله فرحزاد تهران- فرحزاد شمالی). فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی. دوره چهل و هفتم. شماره1.صص 117-97.

درسخوان، رسول؛ بایرام‌زاده، نیما. (1399). ارزیابی سطح نشاط اجتماعی در سکونتگاه‌های غیررسمی(نمونه موردی: محله کشتارگاه – ارومیه). فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی. سال نهم. شماره 34. صص 118-107.

رفــیعیان، مجتبی. (1382). مطالعـات توانمندسازی اقشار کم‌درآمد بندرعباس، مهندسین مشاور سبزاندیش پایش.

رهبری‌پور، کسری؛ قاسم‌زاده، بهنام؛ یاوری‌کلور، معصومه؛ سالک قهفرخی، رقیه. (1391). بررسی مشکلات و آسیب‌های اجتماعی مناطق حاشیه‌نشین(مطالعه موردی: شهرتبریز). فصلنامه مطالعات علوم اجتماعی ایران. سال نهم. شماره4.صص 48-18.

زادولی‌خواجه، شاهرخ؛ اصغری‌زمانی، اکبر؛ زادولی، فاطمه. (1393). سطح‌بندی محلات حاشیه‌نشین براساس شاخص‌های کالبدی-اقتصادی فقرشهری(نمونه موردی: حاشیه‌نشینان شمال شهرتبریز). فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی. سال سوم. شماره11. صص78-63.

زاهد زاهدانی، سعید. (1369). حاشیه نشینی. شیراز. انتشارات دانشگاه شیراز.

زنگنه، یعقوب؛ سمیعی پور، داوود؛ حسینی، سیدهادی؛ آب‌باریکی، زکیه. (1391) . بررسی روندها و انگیزه‌های مهاجرت های درون شهری (مطالعه موردی: سبزوار). فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، دوره دوم. شماره7.صص 61-43.

صفری، محمود. (1381). معرفی پیش نویس سند توانمندسازی اسکان غیررسمی در ایران، نشریه شهرسازی و معماری هفت شهر. دوره یکم. شماره 9و10.صص 83-78.

طاهرطلوع‌دل، محمدصادق؛ زارع، مرضیه؛ سادات، سیده‌اشرف. (1400). بررسی چالش ناپایداری اجتماعی اسکان غیر رسمی مبتنی بر شاخص‌های توسعه پایدارشهری(مطالعه موردی: منطقه2 تهران محله فرحزاد). فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی. سال دهم. شماره10. صص94-77.

کرمی‌نسب، صدیقه؛ رضاشهبازی، حسین؛ سلیمی‌سبحان، محمدرضا. (1398). تحلیل علل‌پایابی کانون‌های اسکان غیر رسمی در پیرامون کلان‌شهر شیراز. دو فصلنامه توسعه فضاهای پیراشهری. سال اول. شماره اول.صص 56-43.

کریم زاده، حسین؛ خالقی، عقیل؛ ولائی، محمد. (1398). آسیب‌شناسی اجتماعی حاشیه‌نشینی کلان‌شهر تبریز با رویکرد توانمندسازی. دو فصلنامه توسعه فضاهای پیراشهری. سال اول. شماره2.صص  34-15.

کمانرودی‌کجوری، موسی؛ پریزادی، طاهر؛ کرمی، مهدی. (1398). فرآیند شکل‌گیری اجتماعات غیررسمی در محدوده پیراشهری مشگین‌شهر، دو فصلنامه توسعه فضاهای پیراشهری. سال اول. شماره 2.صص  14-1.

مختاری، مریم؛ وحیدزاده، علیرضا؛ مرادی، رامین. (1397). موانع توسعه اجتماعی سکونتگاه‌های غیررسمی شهر کرمان. فصلنامه مطالعات جغرافیای مناطق خشک. دوره هشتم. شماره31.صص  115-94.

مومن‌پورعلی‌آباد، احد؛ ذاکرحقیقی،کیانوش. (1397). ارزیابی پایداری اجتماعی ذهنی در میان شهروندان در سکونتگاه غیررسمی حصار‌امام‌ شهرهمدان. فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی. دوره سیزدهم. شماره 3.صص 696-679.

Homer,. D. Giaweki., P. (1995). urban Growth and vilence. http: //www .lihatary .utorento.ca /pcs/orban.

Keshavarz Ghorabaee, M., Kazimieras Zavadskas, E., Turskis, Z., Antucheviciene, J. (2016). A new combinative distance-based assessment (CODAS) method for multi-criteria decision-making.Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research,3(50): 25-44.

Mathur, O.P. (2013). Urban Poverty in Asia. National Institute of Urban Affairs, New Delhi for the International Policy Workshop on Urban Poverty and Inclusive Cities in Asia, organized by ADB and held. p89.

Mirwais., F. (2016). Factors behind the Growth of Informal Settelements hn Kabul, 6thACAU2016 conference papers, DOI: 10.13164/ACAU.FA2016.9.

Nawagamuwa., A. & Viking., N. Slum. (2003). Squatter Areas and Informal Settlement in Developing Context? 9th International Conference on Srilanka Studies, Matara, Srilanka.

Park, Y. (2007). The Relationship between Suburbanization and Crime in United States Metropolitan Areas Dissertation. Abstracts International Section A:Humanities and Social Sciences, Volume 68, p 1171.

Repeva, A. (2021). Informal settlements in Baghdad city. XXIV International Scientific Conference “Construction the Formation of Living Environment”(FORM-2021), 263(05001):p7.

Stureat, R.D. (1987). Library Management, (3rd Ed), Littleton, Colorado: Libraries Unlimited.

Wekesa., B. W. Steyn., G. S., F. Otieno., F. (2011). A review of physical & socio-economic characteristics and intervention approaches of informal settlements. Habit International, Volume 35, Issue 2, pp 238-245.

Zhang, I. (2011). The Political economy of informal Settlmants in post-socialist China: The case of chengzhongcun(s), Journal homepage :www .elsevier .com/ locate/ geoforum .pp.1*11.