اثربخشی درمان راه حل مدار و هیجان مدار بر صمیمیت زناشویی زوجین با نگرش به خیانت زناشویی

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 45، شهریور 1400، صفحه 17-35   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

افشین اهرمیان¹؛ منصور سودانی^{* 2}؛ مریم غلامزاده جفره³

¹دانشجوی دکتری مشاوره، گروه مشاوره، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

²استاد، گروه مشاوره، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

³استادیار، گروه مشاوره، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان را­­ه­حل مدار و هیجان­مدار بر صمیمیت زناشویی زوجین با نگرش به خیانت زناشویی بود. روش: در این پژوهش از طرح آزمایشی تک­موردی (SCED) از نوع خط پایه چندگانه استفاده شد. جامعه­ی آماری شامل زوجین مراجعه­کننده به مرکز تخصصی مشاوره مسیر زندگی شهر بوشهر در سال 1398 بودند. نمونه­ی آماری شامل 8 زوج که با روش نمونه‌گیری داوطلب – هدفمند و بر اساس ملاک‌های ورود و خروج انتخاب شدند‌‌‌‌. جلسه‌های درمانی راه­حل مدار به مدت 8 جلسه و درمان هیجان­ مدار به مدت 10 جلسه (هفته­ای یک جلسه)90 دقیقه­ای با زوج­ها انجام گرفت و زوج‌ها به مقیاس نگرش به خیانت زناشویی واتلی (ATIS) و پرسشنامه صمیمیت زناشویی باگاروزی (MINQ) در سه مرحله خط پایه‌‌‌‌، درمان و پیگیری 2 ماهه پاسخ دادند‌‌‌‌. داده‌ها به روش ترسیم دیداری‌‌‌‌، شاخص تغییر پایا (RCI) و فرمول درصد بهبودی تحلیل شدند‌‌‌‌. یافته ها: یافته­ها نشان داد که درمان راه­حل مدار با 64/14% و درمان هیجان-مدار با  01/22% باعث درصد بهبودی کلی و افزایش صمیمیت زناشویی در مرحله پس از درمان در زوجین شده است (P≤0/05). نتیجه­گیری: نتایج تحلیل فرضیه‌های پژوهش نشان داد که درمان راه­حل مدار و هیجان­مدار در افزایش صمیمیت زناشویی زوجین با نگرش به خیانت زناشویی مؤثر است‌‌‌‌.

کلیدواژه‌ها

درمان راه حل مدار‌‌‌‌؛ درمان هیجان مدار؛ صمیمیت زناشویی؛ نگرش به خیانت زناشویی

مراجع

ارسلان ده، فرشته؛ حبیبی، معصومه؛ سلیمی، آرمان؛ شاکرمی، محمد و داورنیا، رضا. (1396). تأثیر زوج درمانی گروهی هیجان مدار بر بهبود کیفیت روابط زناشویی و افزایش صمیمیت زوج ها. مجله علوم پزشکی زانکو کردستان، زمستان .96.

برهانی‌زاد‌‌‌‌،‌‌‌‌ شبنم‌‌‌‌ و عبدی‌‌‌‌،‌‌‌‌ رضا. (1396)‌‌‌‌.‌‌‌‌ نقش ابعاد مثلث تاریک شخصیت در پیش‌بینی صمیمیت و نگرش به خیانت زوجین متقاضی طلاق‌‌‌‌،‌‌‌‌ مجله اندیشه رفتار، 11(45)، 28-17.

جانسون، سوزان. (2004). تمرین زوج درمانی هیجان مدار. ترجمه فاطمه بهرامی، زهرا آذریان، عذرا اعتمادی و شهین صمدی (1396). نشر دانژه.

چشمی، مهناز و خدادادی سنگده، جواد. (1398). تعیین اثر بخشی درمان هیجان مدار بر بهبود احقاق و صمیمیت جنسی زنان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و فرهنگ تهران.

حداد، سپیده، اولیائی، فاطمه و نجاتی، سارا. (1397). رابطه بین صمیمیت زناشویی با نگرش به خیانت زناشویی. پنجمین کنفرانس بین­المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، تیرماه.

حسینی، طیبه؛ امیری­مجد، مجتبی و قمری، محمد. (1392). اثربخشی مشاوره گروهی به شیوه راه­حل مدار (SFT)، در افزایش صمیمیت زناشویی زنان. فصلنامه سلامت خانواده، 1(4) 58-52.

حمیدپور، حسن. (1386). بررسی کارآیی و اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر هشیاری فراگیر در درمان و جلوگیری از عود و بازگشت افسرده خویی.  فصلنامه پژوهش در سلامت روان، 1(2)، 25-37.

حیدریان، سارا؛ صیرفی، محمدرضا؛ کلهرنیا، مریم، جمهری، فرهاد و بقولی، حسین. (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر هیجان بر اضطراب و بهزیستی روان شناختی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد. 63(2)، 2380-2390.

خلیلی، غلامرضا، زهراکار، کیانوش و کسایی­اصفهانی، عبدالرحیم. (1399). مقایسه اثربخشی آموزش مبتنی بر درمان کوتاه مدت را­ه­حل محور و درمان عقلانی – هیجانی – رفتاری بر معنای کار در کارکنان شرکت نفت. فصلنامه علمی پژوهشی علوم روانشناختی، 19(90)، 713-699.

خمسه، اکرم و حسینیان، سیمین. (1387). بررسی تفاوت­های جنسیتی بین ابعاد مختلف صمیمیت در دانشجویان متاهل. فصلنامه مطالعات زنان، 6(1)، 52-35.

داودوندی، مریم؛ نوابی نژاد، شکوه و فرزاد، ولی­اله. (1396). اثربخشی زوج درمانی هیجان - محور بر بهبود سازگاری زناشویی و صمیمیت زوج ها. مقاله چاپ شده در فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده. 13(43)، 17– 132.

رضایی، مرجان. (1390). رابطه بین ویژگی های شخصیتی و سبک دلبستگی با تمایل به روابط فرازناشویی در زوجین. پایان نامه کارشناسی ارشد. روانشناسی عمومی. دانشگاه تربیت مدرس.

زاهدی، زهرا؛ امانی، احمد؛ عزیزی، آرمان؛ نصیری­هانیس، غفار؛ زارعین، فاطمه و ویژه­رواری، نرگس. (1399). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی و تعهد و درمان راه­حل مدار بر کیفیت زندگی و افسردگی دختران جوان.  فصلنامه مطالعات روان شناختی، 16(2)، 142-121.

ساجدی‌‌‌‌،‌‌‌‌ هاله و جهانگیر‌‌‌‌،‌‌‌‌ پانته­آ. (1396)‌‌‌‌.‌‌‌‌ اثربخشی زوج درمانی گروهی کوتاه مدت راه­حل محور بر افزایش صمیمیت زناشویی زوجین‌‌‌‌.‌‌‌‌ چهارمین کنفرانس بین­المللی نوآوری‌های اخیر در روان‌شناسی‌‌‌‌،‌‌‌‌ مشاوره و علوم رفتاری‌‌‌‌. تهران، ایران.

سلطانی­زاده، محمد و باجلانی، پریسا. (1396). پیش­بینی نگرش به خیانت زناشویی بر اساس اختلال عملکرد جنسی صمیمت و رضایت جنسی در زنان و مردان متأهل شهر اصفهان. مجله علوم پزشکی زانکو، 21(68)، 63-46.

سیدموسوی، مهری و محرمی، جعفر. (1398). ناگویی هیجانی، احساس تنهایی و ترس از صمیمیت: پیش­بینی کننده­های نگرش به خیانت در مردان.  فصلنامه روانشناسی معاصر، 14(1)، 12-21.

شاکرمی، محمد؛ داورنیا، رضا؛ زهراکار، کیانوش و طلائیان، رضوانه. (1394). اثربخشی زوج درمانی گروهی کوتاه مدت راه­حل محور بر بهبود کیفیت روابط زناشویی زنان. مجله علوم پزشکی رازی، 22(13)، 1-13.

شهبازی‌‌‌‌،‌‌‌‌ مسعود؛‌‌‌‌ رجبی‌‌‌‌،‌‌‌‌ غلامرضا؛‌‌‌‌ خجسته­مهر‌‌‌‌،‌‌‌‌ رضا‌‌‌‌؛‌‌‌‌ و سودانی‌‌‌‌،‌‌‌‌ منصور. (1393)‌‌‌‌.‌‌‌‌ بررسی و مقایسه اثربخشی راهبردهای مساله­گشایی و مهارت‌های ارتباطی بر تمایزیافتگی خود‌‌‌‌،‌‌‌‌ ابراز وجود‌‌‌‌،‌‌‌‌ راهبردهای مساله­گشایی و مهارت‌های ارتباطی‌‌‌‌. پایان‌نامه دکترای تخصصی مشاوره‌‌‌‌،‌‌‌‌ دانشگاه چمران اهواز‌‌‌‌،‌‌‌‌ دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی‌‌‌‌.

شیدان­فر، نازنین؛ نوابی­نژاد، شکوه و فرزاد، ولی­اله. (1396). مقایسه اثربخشی زوج­درمانی هیجان­مدار و ایماگوتراپی بر رضایت­مندی زناشویی زوجین. فصلنامه روانشناسی خانواده، 4(2)، 75-88..

صائمی، حسین؛ بشارت، محمدعلی و اصغر نژاد فرید، علی­اصغر. (1398). پیش­بینی سازگاری زناشویی بر اساس صمیمت زناشویی و دشواری تنظیم  هیجان. فصلنامه علمی پژوهشی علوم روانشناختی، 18(78)، 645-635.

صائمی، حسین؛ بشارت، محمدعلی و اصغرنژادفرید، علی­اصغر. (1397). مقایسه اثربخشی زوج درمانی گاتمن و زوج درمانی هیجان محور بر صمیمیت زناشویی زوجین. فصلنامه روانشناسی خانواده. دوره 5(2)، 39-52.

عزیزی، آرمان و قاسمی، سیمین. (1396). مقایسه اثربخشی سه رویکرد راه حل مدار، شناختی – رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افسردگی کیفیت زندگی زنان مطلقه.  فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 8(29)، 236-207.

کمال جو، علی؛ نریمانی، محمد؛ عطادوخت، اکبر و ابوالقاسمی، عباس. (1395). پیش بینی روابط فرازناشویی بر اساس هوش معنوی، هوش اخلاقی، رضایت زناشویی و استفاده از شبکه های اجتماعی با نقش تعدیل کنندگی جنسیت. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 6(2)، 67-39.

لانگ، لین و یانگ، مارک. (2007). مشاوره و درمان مسائل زن و شوهری. ترجمه علی­محمد نظری، جواد خدادادی، مسعود اسدی، کبری ناموران و حسین صاحبدل ( 1393). تهران: انتشارات آوای نور.

مجرد، آرزو؛ قمری کیوی، حسین و کیانی، احمدرضا. (1398). اثربخشی مشاوره راه حل محور بر بخشش و دلزدگی زناشویی در زنان ناسازگار.  مجله پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده، 7(3)، 34-9.

محمدیاری، انسیه و حسینیان، سیمین. (1397). فراتحلیل اثربخشی درمان کوتاه مدت راه­حل محور بر زوج درمانی (ایران، 1396-1385). فصلنامه فرهنگی –  تربیتی زنان و خانواده، 13(43)، 52-33.

وکیلیان، سمیرا و بستان، نبی. (1396). اثربخشی آموزش گروهی زوج درمانی هیجان مدار بر بهبود صمیمیت زناشویی. مقاله ارائه شده در پنجمین همایش ملی راهکارهای توسعه و ترویج علوم تربیتی، روانشناسی، مشاوره و آموزش در ایران.

Arslan, U., & Gumuscaglayan, G. (2018). Solution Focused Brife Therapy: A Brife Overviev. University Journal of Education Faculty, 47, 491-507.

Arslan, U., & Ulus, I.C. (2020). Solution Focused Brife Therapy Traininig. Bartin University Journal of Faculty of Education, 9(1), 1-12.

Babaei Gharmkhani M, rasouli M, davarniya R. The effect of emotionally-focused couple's therapy (EFCT) on reducing marital stress of married couples. Zanko J Med Sci.2017; 18 (56):56-69. [Persian].

Bagarozzi, D. A. (2001). Enhancing Intimacy in Marrige. Banner – Rouledye. Tylor & Forancis Group. USA.

Beasley CC, Ager R. (2019). Emotionally focused couples therapy: A systematic review of its     effectiveness over the past 19 years. Journal of evidence –based social work, 16(2): 144-159.

Benfer, N., Bardeen, J.R. clauss, K. (2018). Experimental manipulation of emotion regulation delf-efficacy: Effects on emotion regulation ability, perceived effort in the service of regulation, and affective reactivity. Journal of contextual Behavioral science, 10:108-114.

Cortes, B., Basllesteros, A., Collantes, I., & Aguilar, M. L. (2016). What makes for good outcomes in solution-focused brief therapy? ELSEVIER, European Psychiatry, 33, 222-233.

Creswell, C., Violato, M., Fairbanks, H., White, E., Parkinson, M., Abitabile, G., Leidi, A., Cooper  Dphil, P. J. (2017). Clinical outcomes and cost- effectiveness of brief guided parent - delivered cognitive behavioral therapy and solution – focused  therapy for  treatment of childhood anxiety disorders: a randomised controlled trial. ELSEVIER, The Lancet psychiatry, 4(7), 529-539.      

Gaynor, S. T., Baird, S. C., & Nelson-Gray, R. O. (1999). Application of time – series (single-subject) designs in clinical psychology. In P. Kendall, J. N. Butcher & G. N. Holm beck (Eds), Handbook of research methods in clinical psychology (pp. 297-329). New York: John Wiley & Sons. 

Gong, H., & Hsu, W. (2017). The Effectiveness of solution-focused group therapy in ethnic chinese school settings: A meta-analysis. International journal of group psychotherapy, 67(3), 383-409.

Hajian, A., & Mohammadi, S. (2013). The effect of traning solution – focused couples therapy on dimensiions of marital intimacy. Pakistan Journal of Medical Sciences, 29(1), 321-324.

Harway, M.(2005). Handbook of couples therapy.canada : wiley . Journal of couple & Relationship Therapy .2005;4(1):1-20.

Haynos, A.F., Hill, B., Fruzzetti, A.E. (2016). Emotion regulation training to reduce problematic dietary restriction: an experimental analysis, appetite, 103:265-274.

Herwig, u., opialla, S., Cattapan, K., Wetter, T.C., Jancke, L., Bruhl, A.B. (2018). Emotion introspection and regulation in depression. Psychitary Research; Neuroimaging, 277: 7-13.

http//www. Sabteahval. Ir/avej/ page. Aspx?MID=49826 & ID=3257 & page= Magazines/ Square show Magzine.

Johnson, M., Moser, M., Beckes, L., Smith, A., Dalgleish, T., Halchuk, R., et al, Coan, A. (2013). Soothing the threatened brain: Leveraging contact comfort with emotionally focused therapy Published online 2013 Nov 20 doi: 10,1371/journal.pone.0079314.

Johnson, S. M. (2019). Attachment in action. Changing the face of 21_st century couple therapy. Current Opinion in Psychology, 25, 101-114.

Johnson, S., Lebow, J.(2000). The “coming of age” of the couple therapy: A decade review. Journal of Marital and Family Therapy, 26, 23-38.

Johnson, S.M. (2004). The practice of emotionally focused couple therapy. New York Brunner-Rutledge.

Karahan, F. S., Bakalım, O., & Yoleri, S. (2017). Solution focused thinking and empathy in education faculty students. Journal of Human Sciences, 14(4), 4383-4392.

Kirwan, M., Pickett, S.M., Jarrett, N.L. (2017). Emotion regulation as a moderator between anxiety symptoms and insomnia symptom severity. Psychitary Research. 254, 40-47.

kraaij, V., Garnefski, N. (2019). The behavior emotion regulation questionnaire: Development, psychometric properties and relationships with emotional problems and the cognitive emotion regulation questionnaire. Personality and individual differences, 137, 56-61.

Labrecque, T., & Whisman, M. (2019). Extramarital Sex and Marital Dissoltion: Does Identity of the Extramarital Partner Matter? Journal of Family Process, 59(3), 1308-1318.

Li, D., Wu, N., Wang, Z. (2019). Intergenerational transmission of emotion regulation through parents’ reactions to children’s negative emotions: Tests of unique, actor, partner, and mediating effects. Children and Youth services review. 101, 113-122.

Malesza, M. (2019). Stress and delay discounting: The mediating role of difficulties in emotion regulation. Personality and individual differences, 144, 56-60.

Modarresi, F., Zahedian, H., & Hashemi mohammad abad, S. N. (2014). The rate of marital delity and quality of love in divorce applicants with and without marital infidelity precedent. Journal of Armaghane danesh, 19(1), 78-88.

Nelson, T. s., Kelley, L. (2001). solution-focused couples group. Journal Systemic Therapies, 20(4), 47-66.

Pananakhonsab, W. (2019). Migra on for love? Love and intimacy in marriage migration processes. ELSEVIE. Space and society, 31, 86-92.

Peng, Y. The use of recursive frame analysis on an emotionally focused couples therapy session. Qual Rep. 2014; 19(32),1-25.

Reddy, P. D., Thirumoorthy, A., Vijayalakshmi, P., & Hamza, M. A. (2015). Effectiveness of solution-focused brief therapy for an adolescent girl with moderate depression. Indian Journal of Psychological Medicine, 37(1), 87-99.

Welch, s., lachmar, E., & Wittenborn, K. (2019). Established safety in emotionally focused couple therapy: A single-case process study. Journal of marital and family therapy, 45, 402-415.

Whatley, M. (2006). Attitudes toward Infidelity Scale. Department of Psychology, Valdosta State University.

Wiebe SA, Elliot C, Johnson SM, Burgess Moser M, Dalgleish TL, Lafontaine MF, Tasca GA. (2017). Two year follow up outcomes in emotionally focused couple therapy: An investigation of relationship satisfaction and attachment trajectories. Journal of marital and family therapy,43(2), 227-44.

Wishman, M. A, Sheldon, C. T., Goering, P. (2000). Psychiatric disorders and dissatisfaction with social relationships: Does type of relationship matter? Journal of Abnormal Psychology,109(4), 803-808.

Wittenborn, K., Ridenour, A., Mitchellryan, A., & Seedall, B. (2018). Randomized controlled trial of emotionally focused couple therapy compared to treatment as usual for depression: Outcomes and mechanisms of change. Journal of marital and family therapy. 45,395-409.

Xinhe, Z., Xiaoxuan, S., Shuowei, X., Jingwen, Q., Qinghua, H., & Turel, O. (2020). The Effect of Solution–Focused Group Counseling Intervention on college students Internet addiction: A pilot study. MDPI. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(7). Availabel from: http://www.mdpi.com/journal/ijerph.