اثر بخشی مدل آموزشی تنظیم هیجان ها برکاهش اختلالات رفتاری کودکان

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 45، شهریور 1400، صفحه 67-79   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین ربوبی¹؛ داود معنوی پور^{* 2}؛ ناصرالدین کاظمی حقیقی³

¹دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی ، گروه روانشناسی، دانشکده علوم پزشکی و روانشناسی ، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

²دکترای تخصصی روانشناسی تربیتی ، دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم پزشکی و روانشناسی ، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد سلامی، گرمسار، ایران.

³دکترای روانشناسی کودکان استثنایی ، نایب رییس انجمن علمی کودکان استثنایی ایران ،عضو دائمی انجمن بین المللی پژوهش در پرورش استعداد وتعالی

چکیده

هدف: هدف پژوهش بررسی تاثیرمدل آموزشی برگرفته از رویکرد روان پویشی جهت تنظیم هیجان ها در کاهش اختلالات رفتاری کودکان بود. روش: نیمه آزمایشی با گروه آزمایش، کنترل و پیگیری چهارماهه بود. جامعه آماری شامل همه کودکان 8 تا ۱۲ ساله مراجعه‌کننده به مراکز توان‌بخشی و روان‌شناسی شهر تهران در سال ۱۳۹۷ بودند. از جامعه آماری ۶۰ نفر با روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب‌شده و به‌صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش تحت چهارده جلسه مداخله انفرادی چهل‌وپنج دقیقه­ای قرار گرفتند. قبل از مداخله، آزمون هوش وکسلر ویرایش چهارم صادقی، ربیعی و عابدی (1390) و سیاهه­ی رفتاری کودک، مینایی (1385) و بعد از مداخله و در دوره پیگیری، فقط سیاهه­ی رفتاری کودک تکمیل شد. داده­ها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط با اندازه­گیری­های مکرر تحلیل شدند. یافته ها: از تأثیر مداخلات فوق بر افسردگی/اضطراب (۴۷۶/۲۹۵F=؛ ۸۳/۰=اندازه اثر)، گوشه­گیری/افسردگی (۶۹۳/۳۴۶F=؛ ۸۵/۰=اندازه اثر)، شکایات جسمانی (۳۱۲/۲۶۶F=؛ ۸۲/۰=اندازه اثر)، مشکلات اجتماعی (۷۱۸/۲۳۹F=؛ ۸۰/۰=اندازه اثر)، مشکلات تفکر (۲۲۴/۱۹۱F=؛ ۸۰/۰=اندازه اثر)، مشکلات توجه (۵۱۱/۳۸۱F=؛ ۸۲/۰=اندازه اثر)، رفتار قانون­شکنی (۳۰۴/۲۲۸F=؛ ۷۹/۰=اندازه اثر)، رفتار پرخاشگری (۸۸۹/۴F=؛ ۷۸/۰=اندازه اثر)، درونی سازی (۳۸۶/۲۴۱F=؛ ۸۰/۰=اندازه اثر) و برونی­سازی (۴۴۰/۲۳۷F=؛ ۸۰/۰=اندازه اثر) و پایداری در دوره پیگیری بود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج مدل مداخلات آموزشی اصلاح هیجان ها که برگرفته از رویکرد روان پویشی بود؛ جهت کاهش اختلالات رفتاری کودکان پیشنهاد می شود.

کلیدواژه‌ها

تنظیم هیجان؛ اختلالات رفتاری؛ روان‌پویشی؛ کودک

مراجع

امام قلی زاده بابلی، مجید، معنوی پور داود، پیرخائفی علی رضا. (1397) بررسی میزان شیوع علائم وسواس خواندن و نوشتن در دانش‌آموزان دبیرستانی شهرستان بابل. مجله مطالعات ناتوانی. ( 8) ۲۷، 27-37

پاسبانی اردبیلی، محسن، برجعلی، احمد، پزشک، شهلا (1396). اثربخشی رواندرمانی روان پویشی فشرده و کوتاه مدت ISTDP )) بر بهبود رابطه متعارض مادر- فرزندی. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبایی. سال هشتم. شماره سی ام.بهار 97. ص 139 تا 169.

پیرخائفی، علیرضا، معنوی پور، داود (1391). بررسی و مقایسه هوش هیجانی دانشجویان دارا و فاقد توانایی حل مسئله/ انعطاف‌پذیری. دو فصلنامه علمی- پژوهشی شناخت اجتماعی. (1)1،1-6.

حجتی، محمد, قدم‌پور، عزت الله عباسی، محمد, صنوبر، عباس. (1398). اختلال های رفتاری کودکان و تنیدگی مادران: نقش واسطه ای خستگی و راهبردهای مقابله ای. روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی (62)16، 215-228

غباری ﺑﻨﺎب، باقر، ﭘﺮﻧﺪ، اکرم، ﺣﺴﯿﻦﺧﺎﻧﺰاده ﻓﯿﺮوزﺟﺎه، عباسعلی، ﻣﻮﻟﻠﯽ، گیتا و ﻧﻌﻤﺘﯽ، شهروز (1388). ﻣﯿﺰان ﺷﯿﻮع ﻣﺸﮑﻼت رﻓﺘﺎری داﻧﺶآﻣﻮزان ﻣﻘﻄﻊ اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان. ﭘﮋوﻫﺶ در ﺣﯿﻄﻪ ﮐﻮدﮐﺎن اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ، 9(3 )، 238 -223

ربوبی، حسین، معنوی پور، داود، کاظمی حقیقی، ناصرالدین. اثربخشی مداخلات هیجانی مبتنی بر روان‌پویشی دوانلویی بر عملکردهای شناختی و انگیزش کودکان. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت. ۱۳۹۷; ۲ (۳): ۱۸۷-۱۹۶

ربوبی، حسین و معنوی پور، داود و کاظمی حقیقی، ناصرالدین (1398) اثربخشی مدل روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت برافزایش سطح توانمندی کودکان مقطع دبستان، چهارمین همایش ملی روان شناسی تربیتی شناختی، تهران،https://civilica.com/doc/1040522

رشیدی، علیرضا، قائدی، امید، کرمی، جهانگیر (1395) اثربخشی روان‌پویشی کوتاه مدت گروهی بر عزت نفس افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی. رویش روان شناسی.; ۵ (3): ۶۷-88

رنجبر سودجانی، یوسف، شریفی، کبیر (1396). اثربخشی روان‌درمانی پویشی فشرده کوتاه‌مدت بر اضطراب اجتماعی کودکان کم‌توانی با اختلال ادراک بصری غیر وابسته به حرکت. تعلیم و تربیت استثنایی. (۱۴۴)1، ۱۵-22

صادقی، احمد، ربیعی، محمد و عابدی، محمد رضا (1390). روا سازی و اعتبار یابی چهارمین. ویرایش مقیاس هوش وکسلر. مجله روانشناسی تحولی، (28)7، ۳۷۷-۳۸۶.

کاظمی حقیقی، ناصرالدین (1394). خلاقیت. تهران: انتشارات تابان خرد.

معنوی پور داود، روشنی یاسمن (1394). سنجش دمای بدن در طول روان‌درمانی پویشی فشردۀ کوتاه‏مدت: یک مطالعۀ موردی. مجله علوم اعصاب شفای خاتم. دوره 3 شماره دوم. بهار 1394.

مینایی اصغر،1385، انطباق و هنجاریابی سیاهه رفتاری کودک آخنباخ، پرسشنامه خودسنجی و فرم گزارش معلم 1(19)، 529- 558

Abbass,A. Campbell,S. Hann,S.G. Lenzer,I.Tarzwell,R. & Maxwell,D. (2010).Cost Savings of Treatment of Medically Unexplained Symptoms Using Intensive Short-term Dynamic Psychotherapy (ISTDP) by a Hospital Emergency Department, Journal of the Academy of Medical Psychology,1(2),34-44

 Abbass, A. Town, J.M. & Driessen, E. (2013). Intensive short-term dynamic psychotherapy A Systematic Review and Meta-analysis of Outcome Research، Psychopathology, Process and Outcome, 16 (1): 6–15.

Achenbach, T. M. Rescorla, L. A. (2001). Manual for the ASEBA school age forms & profiles.Burlington, VT: university of Vermont, Research center of children

 Achenbach, T. M. Howell, C. T. Quay, H. C. Conners, C. K. & Bates, J. E. (1991). National Survey of Problems and Competencies among Four-To Sixteen-Year-Olds: Parents’ Reports for Normative and Clinical Samples. Monographs of the Society for Research in Child Development, i-130. https://doi.org/10.2307/1166156

Al-Yagon, M. (2009). Comorbid LD and ADHD in childhood: socioemotional and behavioral adjustment and parents’ positive and negative affect. European Journal of Special Needs Education, 24(4), 371-391.

Council for Exceptional Children. (1991). Report of the CEC advocacy and Governmental Relations. Committee Regarding the New proposed U.S.

Davanloo, H., (1996). Management of tactical defenses in intensive shortterm dynamic psychotherapy, Part I: Overview, tactical defenses of cover words and indirect speech. International Journal of Intensive Short‐Term Dynamic Psychotherapy, 11(3), 129-152

Davanloo, H. (2005). Intensive short-term dynamic psychotherapy. In B. J. Sadock & V. A. Sadock (Ed.), Kaplan and Sadock’s comprehensive textbook of psychiatry (pp. 2628– 2652). Lippincot: Williams and Wilkins

Glowinski AL (2011). Reactive attachment disorder: an evolving entity.Journal of the American Academy of Child Adolescent Psychiatry, 50(3), 210–212.https://doi.org/10.1016/j.jaac.2010.12.013

Krischer,M. Smolka,B. Voigt,B. Lehmkuhl,G. Flechtner,H. Sebastian Franke,S. Martin Hellmich,M. (2019).Effects of long-term psychodynamic psychotherapy on life quality in mentally disturbed children. Psychother Res., 27:1-9. Doi: 10.1080/10503307.2019.1695169

Laird, D.Jordan, K. Dodge, K. Pettit, G., Bates, J.)2001). Peer rejection in childhood, involvement with antisocial peers in early adolescence, and the development of externalizing behavior problems. DevPsychopathol, 13(2): 337-54.DOI: 10.1017/s0954579401002085

Pauli-Pott, U. & Mertesacker, B. (2009). Affect expression in mother–infant interaction and subsequent attachment development. Infant Behavior and Development, 32(2), 208-215.

Prout, T. A. Malone, A. Rice, T. Hoffman, L. (2019), Resilience, Defense Mechanisms, and Implicit Emotion Regulation in Psychodynamic Child Psychotherapy, journal of Contemporary Psychotherapy, 49, 235–244

Prout TA, Bernstein M, Gaines E, Aizin S, Sessler D, Racine E, Spigelman A, Rice TR, Hoffman L. (2020),Regulation focused psychotherapy for children in clinical practice: Case vignettes from psychotherapy outcome studies.International Journal of Play Therapy; 29(1), 43–5.