مقایسه اثربخشی آموزش یوگا با آموزش تنظیم هیجان بر مدیریت خود وحافظه فعال

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 45، شهریور 1400، صفحه 81-95   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سامیه فخاری نژاد¹؛ مینا مجتبایی^{* 2}؛ مالک میرهاشمی²

¹دانشجوی دکتری روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن ، ایران

²دانشیار، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن ، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش مقایسه اثربخشی آموزش یوگا باآموزش تنظیم هیجان بر مدیریت خود و حافظه فعال دانش‌‌آموزان بود.روش: روش پژوهش بر اساس طرح پیش آزمون- پس آزمون باگروه کنترل و پیگیری بود. جامعه آماری 54 دانش آموز دختر دوم متوسطه شهر تهران به روش نمونه گیری خوشه‌ای چند مرحله ای انتخاب شدند و بطورتصادفی در سه گروه آزمایشی، آموزش یوگا (18نفر)، آموزش تنظیم هیجان (18نفر) و گروه کنترل (18نفر) قرار گرفتند. دو گروه آموزش تحت آموزش قرار گرفتند برای ارزیابی حافظه فعال از آزمون  چند محرک پیشین و برای ارزیابی مدیریت خود از پرسشنامه خودمدیریتی استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس یک متغیره و چندمتغیره انجام شد. یافته ها: آموزش یوگا و آموزش تنظیم هیجان بر حافظه فعال و مدیریت خود  در  سطح 01/0 معنی‌دار مؤثر بود.  تنها اثر آموزش تنظیم هیجان بر میزان نمرات تشخیص تفاوت معنی‌دار نبود. نتایج مقایسه اثرات دو روش آموزشی نشان داد که میزان اثربخشی آموزش یوگا بر مدیریت خود وحافظه فعال بیشتر از روش آموزش تنظیم هیجان بود.
نتیجه گیری: هر دو روش آموزشی یوگا و تنظیم هیجان بردانش‌آموزان مؤثر می‌باشند، اما اثربخشی آموزش یوگا بیش‌تر از آموزش تنظیم هیجان بود.

کلیدواژه‌ها

یوگا؛ تنظیم هیجان؛ حافظه فعال؛ مدیریت خود

مراجع

ایران دوست، خدیجه؛ طاهری، مرتضی؛ ثقه‌‌الاسلام، علی (1393). مقایسه اثربخشی تمرینات هوازی در آب و یوگا بر حافظه و تعادل پویای مردان سالمند.مطالعات رشد و یادگیری حرکتی-ورزشی؛ 6 (4): 463-473.

برزگر، م.، طالع­پسند، س.، و رحیمیان بوگر، ا. (1397). مقایسه اثرات درمانی تغذیه و توان‌بخشی شناختی رایانه‌ای بر بهبود حافظه کاری کودکان با اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 22(6)، 189-178.

بزمی، نعیمه (1391)، مقایسه آموزش مهارت های زندگی  و آموزش خودآگاهی بر تنظیم شناختی هیجان دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد تبریز.

بیک، میثم؛ نزاکت الحسینی، مریم؛ بادامی، رخساره؛ عابدی، احمد (1393). تأثیر یک دوره برنامة تمرینی یوگا بر کارکردهای اجرایی در کودکان دارای اختلال کاستی توجه و بیش‌‌فعالی. فصلنامه کودکان استثنایی؛ 14 (2): 18-32.

پورعبدل، س.، صبحی قراملکی، ن.، قائدی، غ. و نبی دوست، علیرضا. (1398). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر کاهش فرسودگی و تعلل‌ورزی تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 7(13)، 68-40.

حاتمیان، پ.، و سپهری نژاد، م. (1397). پیش‌بینی فرسودگی تحصیلی بر اساس دشواری تنظیم هیجان و حمایت اجتماعی در دانشجویان پرستاری. دوماهنامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 11(1)، 65-59.

حسنی، م.، نادی، م. و سجادیان، ا. (1398). اثربخشی آموزش مداخله شناختی-هیجانی-اجتماعی حافظه فعال بر بهبود تنظیم شناختی هیجان دانش‌آموزان دختر پایه پنجم دبستان‌های تهران. نشریه علمی و پژوهشی آموزش و ارزشیابی، 12(47)، 66-39.

 رمضان‌زاده، ف.، مرادی، ع. و محمدخانی، ش. (1393). اثربخشی آموزش مهارتهای تنظیم هیجانی در کارکردهای اجرایی و راهبردهای تنظیم هیجانی در نوجوانان در معرض خطر. مجله روان‌شناسی شناختی، 2(2)، 45-37.

ساراسواتی، س. (1398). هاتا یوگا(تمرینات مقدماتی و پیشرفته). ترجمه جلال موسوی نسب. تهران: انتشارات فراروان.(تاریخ انتشار به زبان اصلی 1969).

سعیدیان، ف.، باقری، ف.، نیلی احمد­آبادی، م. و سلیمی بجستانی، ح. (1396). تدوین و اثربخشی آموزش برنامه خودمدیریتی با تأکید بر مؤلفه­های هشیاری و انتخاب بر جوانان. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 8(30)، 165-131.

صدیق، هلن؛ نیوشا، بهشته (1396). تاثیر آموزش تمرینات هاتا یوگا بر کارکردهای اجرایی (توجه و تمرکز و حافظه کاری) دانش‌‌آموزان دارای اختلال نوشتن. مجله مطالعات ناتوانی.7: 1-6.

صمیمی، ز.، رامش، س.، افزون، ج. و کاظمی رضایی، ع. (1396). اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر بهبود حافظه نوجوانان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه. مجله روان‌شناسی شناختی.

علیزاده خانقاه، ه.، بهرام، ع. و شاهدوست، ک. (1396). مقایسه 12 هفته تمرینات یوگا، پیلاتس و تمرینات ترکیبی بر تعادل کارکردی زنان سالمند با خطر در معرض زمین خوردن تحت تکلیف دوگانه. نشریه علمی و پژوهشی رفتار حرکتی، 27(1)، 64-49.

قلندرزاده، ز.، و پورنقاش تهرانی، س. (1399). نقش واسطه‌ای پریشانی روان‌شناختی، راهبرد ارزیابی مجدد تنظیم هیجان و راهبرد سرکوبگری تنظیم هیجان در رابطه خشونت خانگی و عملکردهای شناختی در زنان قربانی خشونت.  فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، 11(2)، 21-1.

متولی­زاده، ط.، ابراهیم بابایی، ف. و غضنفری، ف. (1399). بررسی تأثیر آموزش تنظیم هیجان مبتنی بر مدل فرآیند گروس بر روی پرخاشگری و افسردگی پسران دبیرستان دوره اول شهر تهران. مجله علمی و پژوهشی علوم پزشکی زانکو، 21(69)، 34-24.

موسوی، س.، واعظ موسوی، س. و زهتاب نجفی، ع. (1392). تاثیرتکنیک­های یوگا بر کاهش تظاهرات روانی سندرم بی‏حرکتی در زنان سالمند. فصلنامه طب توانبخشی، 2(4)، 46-37.

میرابوالفتحی، و.، مرادی، ع.، چوبین، م.، و درخشان، ن. (1399). تاثیر مواجه با محرک مبهم در ظرفیت حافظه کاری و سرعت واکنش در مبتلایان به اختلال استرس پس از سانحه. مجله تازه­های علوم شناختی، 22(1)، 60-49.

Alizadeh Khanghah, H., Bahram, A., Shahdoost, K. (2017). Comparison of 12-week Exercises of Yoga, Pilates and Yogalates on Older Women Functional Balance with High Risk of Falling Under Dual-Task Conditions. Motor Behavior, 9(27), 49-64. [In Persian]

Asgari, M., & Matini, A. (2020). The Effectiveness of Emotion Regulation Training Based on Gross Model in Reducing Impulsivity in smokers. Counseling Culture and Psycotherapy, 11(42), 205-230. [In Persian]

Barzegar, M., Talepasand, S., & Rahimian Boogar, E. (2019). Comparison of effectiveness of nutrition and C-CRT on improving working memory in children with attention deficit hyperactivity disorder. J Qazvin Univ Med Sci, 22 (6). 178-189. [In Persian]

Benner, A. D., Hou, Y., & Jackson, K. M. (2020). The Consequences of Friend-Related Stress Across Early Adolescence. The Journal of Early Adolescence, 40(2), 249-272.

Bollimbala, A., James, P. S., & Ganguli, S. (2020). The effect of Hatha yoga intervention on students' creative ability. Acta Psychologica, 209(1), 103-121.

Bopp, K. L., & Verhaeghen, P. (2020). Aging and n-back performance: A meta-analysis. The Journals of Gerontology: Series B, 75(2), 229-240.

Bryce, C. I., Alexander, B. L., Fraser, A. M., & Fabes, R. A. (2020). Dimensions of hope in adolescence: Relations to academic functioning and well‐being. Psychology in the Schools, 57(2), 171-190.

Caviola, S., Colling, L. J., Mammarella, I. C., & Szűcs, D. (2020). Predictors of mathematics in primary school: magnitude comparison, verbal and spatial working memory measures. Developmental Science, 1(2), 1-12.

Ebrahimi, M., Haghighat, S., & Khosravi, N. (2017). The Effect of Yoga on Lymphedema volume, range of motion and quality of life in breast cancer-related Lymphedema. Ijbd, 10 (3), 7-20. [In Persian]

Egbe, I. B., Augustina, O. O., Itita, E. V., Patrick, A. E., & Bassey, O. U. (2020). Sexual Behaviour and Domestic Violence among Teenage Girls in Yakurr Local Government Area, Cross River State, Nigeria. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 9(2), 101-115.

Erdoğan Yüce, G., & Muz, G. (2020). Effect of yoga‐based physical activity on perceived stress, anxiety, and quality of life in young adults. Perspectives in Psychiatric Care.

Fry, C. E., Langley, K., & Shelton, K. H. (2020). Executive functions in homeless young people: Working memory impacts on short-term housing outcomes. Child Neuropsychology, 26(1), 27-53.

Gothe, N., Pontifex, M. B., Hillman, C., & McAuley, E. (2013). The acute effects of yoga on executive function. Journal of physical activity and health, 10(4), 488-495.

Gross, J. J. (2015). The extended process model of emotion regulation: Elaborations, applications, and future directions. Psychological Inquiry, 26(1), 130-137.

Hassani, M., Nadi, M., & Sajjadian, I. (2019). Examining the Effectiveness of the Cognitive-Emotional-Social Working Memory Training Intervention of on Cognitive Emotion Regulation of 5th Grade Female Elementary School Students in Tehran. Journal of Instruction and Evaluation, 12(47), 39-66. [In Persian]

Janjhua, Y., Chaudhary, R., Sharma, N., & Kumar, K. (2020). A study on effect of yoga on emotional regulation, self-esteem, and feelings of adolescents. Journal of Family Medicine and Primary Care, 9(7), 3381.

Jones, J. S., Milton, F., Mostazir, M., & Adlam, A. R. (2019). The academic outcomes of working memory and metacognitive strategy training in children: A double‐blind randomized controlled trial. Developmental Science, 1(1), 1-10.

Khorram Abadi R, Sepehri Shamloo Z, Salehi Fadardi J, Bigdeli I. Structural model of executive function and extramarital relationship with mediating role of self-control. JCP, 6 (1), 41-50. [In Persian]

Kimhy, D., Lister, A., Liu, Y., Vakhrusheva, J., Delespaul, P., Malaspina, D., & Wang, Y. (2020). The impact of emotion awareness and regulation on psychotic symptoms during daily functioning. npj Schizophrenia, 6(1), 1-7.

Kirchner, W. K. (1958). Age differences in short-term retention of rapidly changing information. Journal of experimental psychology, 55(4), 352.

Lök, N., Bademli, K., & Canbaz, M. (2018). The effects of anger management education on adolescents' manner of displaying anger and self-esteem: A randomized controlled trial. Archives of psychiatric nursing, 32(1), 75-81.

Luo, W., & Zhou, R. (2020). Can Working Memory Task-Related EEG Biomarkers Measure Fluid Intelligence and Predict Academic Achievement in Healthy Children?. Frontiers in Behavioral Neuroscience, 14(1), 1-10.

McGarrity, L. A., Huebner, D. M., Smith, T. W., & Suchy, Y. (2020). Minority stress, emotion regulation, and executive function: An experimental investigation of gay and lesbian adults. Personality and Social Psychology Bulletin, 46(3), 365-376.

Mewton, L., Shaw, B., Slade, T., Birrell, L., Newton, N. C., Chapman, C., & Teesson, M. (2020). The comorbidity between alcohol use and internalising psychopathology in early adolescence. Mental Health & Prevention, 17(1), 1-10.

Mirabolfathi, V., Moradi, A., Choobin, M.H., Derakhshan, N. (2020). The impact of ambiguous stimuli on work memory capacity and reaction time in patients with post-traumatic stress disorder. Advances in Cognitive Sciences. 22(1), 49-60 [In Persian]

Motevalizadeh, T., Ebrahimbabaie, F., Ghazanfari F. (2020). The Effect of Gross Process Model-based Emotion Regulation Training on Aggression and Depression in First Grade High school Students in Tehran. Zanko J Med Sci. 21 (69), 24-34 [In Persian]

Mousavi, A., VaezMousavi, M., & Zehtab-Najafi, A. (2013). Effects of Yoga techniques on reducing mental symptoms of immobility syndrome in elderly women. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine, 2(4), 37-45 [In Persian]

Peng, P., & Kievit, R. A. (2020). The development of academic achievement and cognitive abilities: A bidirectional perspective. Child Development Perspectives, 14(1), 15-20.

Pourabdol, S., Sobhi gharamaleki, N., ghaedi, G., Nabidoost, A. (2020). Effectiveness of emotion Regulation Training in decreasing educational burnout and academic procrastination among students with specifi learning disorder. Biquarterly Journal of Cognitive Strategies in Learning, 7(13), 49-68. [In Persian]

Pournaghash Tehrani, SS., Ghalandarzadeh, Z., Farahani, H., Saberi, SM., Pashaeii Bahram, M. (2018). The Mediating Role of the self-regulation and psychological Distress in the relationship between domestic violence and cognitive functions in women victim of spouse abuse. JCP, 6 (3), 51-60 [In Persian]

Ramezanzadeh F, Moradi A, Mohammadkhani S. Effectiveness training emotion regulation skills in executive function and emotion regulation strategies of adolescents at risk. JCP, 2 (2), 37-45. [In Persian]

Redick, T. S., Wiemers, E. A., & Engle, R. W. (2019). The role of proactive interference in working memory training and transfer. Psychological Research, 1(1), 1-20.

Saidian, F., Bagheri, F., Nili Ahmadabadi, M., & Salimi Bajestani, H. (2017). Codification and effectiveness of instructional plan of self-management with emphasis on components of consciousness and choice on young peoples. Counseling Culture and Psycotherapy, 8(30), 131-165. [In Persian]

Salas, C. E., Gross, J. J., & Turnbull, O. H. (2019). Using the process model to understand emotion regulation changes after brain injury. Psychology & Neuroscience, 12(4), 430-441.

Samimi, Z., Ramesh, S., Afzoon, J., & Kazemi Rezaei, A. (2017). The Effectiveness of Emotional Working Memory Training on improvement memory of adolescents with Post-Traumatic Stress Disorder. JCP, 5 (1), 61-70. [In Persian]

Schweizer, S., Gotlib, I. H., & Blakemore, S. J. (2020). The role of affective control in emotion regulation during adolescence. Emotion, 20(1), 80-90.

Sepehri Nezhad, M., & Hatamian, P. (2018). The prediction of academic burnout based on the emotion dysregulation and social support in nursing students. Educ Strategy Med Sci, 11 (1), 59-65. [In Persian]

Tracy, E. L., Berg, C. A., Kent De Grey, R. G., Butner, J., Litchman, M. L., Allen, N. A., & Helgeson, V. S. (2020). The Role of Self-regulation Failures and Self-care in the Link Between Daily Sleep Quality and Blood Glucose Among Adults with Type 1 Diabetes. Annals of Behavioral Medicine, 54(4), 249-257.

Tsimpli, I. M., Vogelzang, M., Balasubramanian, A., Marinis, T., Alladi, S., Reddy, A., & Panda, M. (2020). Linguistic Diversity, Multilingualism, and Cognitive Skills: A Study of Disadvantaged Children in India. Languages, 5(1), 10-20.

Tull, M. T., Vidaña, A. G., & Betts, J. E. (2020). Emotion regulation difficulties in PTSD. In Emotion in Posttraumatic Stress Disorder (pp. 295-310). Academic Press.

Vhavle, S. P., Rao, R. M., & Manjunath, N. K. (2019). Comparison of yoga versus physical exercise on executive function, attention, and working memory in adolescent schoolchildren: A randomized controlled trial. International Journal of Yoga, 12(2), 172.

Vinu, W. (2019). Assessment of Sports, Yoga with Mind Training and Sports, Yoga Training on Students with cigarette Addiction. Indian Journal of Public Health Research & Development, 10(5), 339-343.

Wangkawan, T., Lai, C., Munkhetvit, P., Yung, T., & Chinchai, S. (2020). The Development and Psychometric Properties of the Visuospatial Working Memory Assessment (VWMA) for Children. Occupational therapy international, 1(1), 1-10.