بررسی رابطه ی بین رفتارهای پرخطر و فضای مجازی با کیفیت زندگی

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 12، شماره 45، شهریور 1400، صفحه 107-119   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

کمال اپروز^{* 1}؛ بهمن کرد²

¹کارشناسی‌ارشدروانشناسی‌بالینی، واحد‌بوکان، دانشگاه آزاد اسلامی، بوکان، ایران.

²دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد، ایران.

چکیده

هدف: بررسی رابطه­ی­ بین رفتارهای پرخطر و فضای مجازی با کیفیت زندگی در دختران و پسران پایه­ دهم شهرستان بوکان در سال­تحصیلی 97-96 بود. روش: پژوهش از لحاظ هدف کاربردی واز لحاظ گردآوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر پایه دهم شهرستان بوکان بودند. در مجموع 400 نفر دانش آموز (170 نفر پسر و 230 نفر دختر) پایه دهم به شیوه نمونه­گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای تعیین گردید. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه رفتارهای پرخطر محمدخانی، پرسشنامه فضای مجازی پورغلامی و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی بود. روش تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره بود. یافته ها: نتایج نشان داد که بین رفتارهای پرخطر و ابعاد فضای مجازی با کیفیت زندگی دانش آموزان پایه دهم رابطه معکوس و معنادار وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان داد که از بین رفتارهای پرخطر، مصرف مشروبات الکلی با بیش‌ترین واریانس و ارتباط با جنس مخالف، کمترین واریانس و همچنین از بین ابعاد فضای مجازی، تعارض ارزش‌‌ها با بیش‌ترین واریانس و انزوای اجتماعی با کمترین واریانس تغییرات کیفیت زندگی را پیش­بینی می‌کنند. نتیجه‌گیری: بنابراین، ناسازگاری با تغییرات تکنولوژیکی و مشکلات ارتباط عاطفی با والدین باعث افزایش رفتارهای پرخطر از قبیل: مصرف مشروبات الکلی و ارتباط جنسی نامشروع می شود و این رفتارها به نوبه خود  کاهش کیفیت زندگی و افزایش انزوای اجتماعی در پی حواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

رفتارهای پرخطر؛ فضای مجازی؛ کیفیت زندگی

مراجع

آزرمی، پروین. (۱۳۸۹). رابطه هوش هیجانی و باورهای فرا شناختی با رفتارهای پرخطر در نوجوانان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی. دانشگاه خوارزمی تهران.

بیاناتی، علیرضا؛ پورمحمد، مهدی؛ تجریشی، محمد. (1390). ارتباط شبکه اجتماعی با کیفیت زندگی در والدین دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر، فصلنامه ایرانی کودکان استثنایی، 11 (2)،  163-174.

پارسامنش، فریبا؛ برجعلی، احمد؛ منصوری فر، محسن. (1396). اثربخشی آموزش برنامه مدیریت استرس بر کیفیت زندگی زنان شاغل، فصلنامه روان شناختی تحلیلی شناختی، 2 (7)، 43-52.

خدادادی، سمانه؛ احمدی، کاوه؛ ملازمانی، شهین. (1391). شناسایی شیوع رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان، مجله روان شناسی نظامی،3 (9)، 19-28.

خسروی، محمد. (1395). رابطه عضویت در شبکه‌های اجتماعی مجازی و وقوع رفتارهای پرخطر مطالعه موردی دانشجویان کارشناسی دختر و پسر مشغول تحصیل در دانشگاه پیام نور گرگان، مجله علمی تخصصی علوم انسانی اسلامی، 2(18)، 566-580.

دوله، معصومه؛ اسماعیلی، رضا؛ امیرمظاهری، امیر مسعود. (1395). بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در کیفیت زندگی، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، 10(4)، 120-97.

سهرابی، معصومه؛ درگاهی، حامد. (1389). اثرات استفاده از اینترنت بر کاربران اینترنت در کافی نت‌های تهران، فصلنامه پایش،  3(3)، 54-31.

فلاح چای، سید رضا؛ خالویی، سجاد. (1395). مقایسه کیفیت زندگی و بهزیستی روانشناختی در زوجین هردو شاغل و یکی شاغل. فصلنامه روان شناختی تحلیلی شناختی، 7 (27)، 19-27.

قطریفی، محمد؛ رشید، خالد؛ دلاور، علی. (1392). بررسی تأثیر بازی‌های رایانه‌ای بر سامت روانی عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر مقاطع راهنمایی شهر تهران.  فصلنامه روانشناسی و علوم تربیتی، 3(1)، 1-18 .

محسنی تبریزی، علیرضا؛ هاشمی، مژگان. (1390). تأثیراینترنت بر هویت اجتماعی دانش آموزان (مطالعه موردی: دبیرستان های شهر اراک در سال 88-87). مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 3(2)، 70-68.

محمدبیگی ابوالفضل، محمدصالحی نرگس، قمری فرهاد، صالحی بهمن. (1388). شیوع اعتیاد به اینترنت و عوامل مؤثر برآن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اراک. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان،  12(3)، 116-123 .

محمدخانی، شهرام. (۱۳۸۶). مدل ساختاری مصرف مواد در نوجوانان در معرض خطر: ارزیابی اثر مستقیم و غیرمستقیم عوامل فردی و اجتماعی. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 1 (2)، ۱6-۵٫.

محمدخانی، شهرام. (۱۳۹۴). برنامه‌ی توانمندسازی روانی- اجتماعی در مدرسه: ارتقای سلامت با تمرکز بر آموزش مهارت‌های زندگی به دانش آموزان در معرض خطر. دفتر مقابله با جرم و مواد سازمان ملل متحد و ستاد مبارزه با مواد. 7 (29)، 129-154.

محمدی، کمال؛ رفاهی، ژاله؛ سامانی، سارا. (1391). واسطه گری عزت نفس بر کیفیت زندگی و رفتارهای پرخطر در بین دانشجویان، روش‌‌ها و مدل‌های روان شناختی،  4(14)،  29-43.

ناستی زاده، نرمین. (1389). بررسی ارتباط سلامت عمومی با اعتیاد به اینترنت. مجله طبیب شرق، 1 (1)، 47-53.

نژاد نادری، سارا. (1386). بررسی علایم روانی و کیفیت زندگی در بین افراد معتاد، معتاد مبتلا به ایدز و افراد سالم در کرمان پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه امام خمینی(ره) قزوین.

نیکبخت نصرآبادی، علیرضا؛ مظلوم، سیدرضا؛ نثاری، مریم. (1387). ارتباط نگرانی با کیفیت زندگی دانش جویان. فصلنامه پایش، 8(1)،  60-36.

 

Alexander W, Alexander LL, Bader H, LaRosa JH. New dimensions in women's healthbook alone:USA: Jones & Bartlett Pub; (2013).

Garcia, E.L., Banegas, J.R., Graciani P.R., Herruzo C., & Rodriguez, F. (2005). Social network and health-related quality of life in older adults: A population-based study in Spain, Qual Life Res, 14, 511– 520.

Gusman MR, Pohlmeier LA. (2007). Neb guide: High-risk behaviors in youth. Lincoln: University of Nebraska; Clinical Psychology: Science and Practice. 2007; 7 (1): 32-47.

Kim KH & Yun H. (2008) Cying for me, Cying forus: Relational dialectics in a Korean social network site. Journal of Computer Mediated Communication, 1(13): 318-298.

Kraut, R. (2010) Internet paradox: a social technology that reduces social involvement and psychological well- being. American psychologist, 53 (9), 1017-31.

McCloskey.W, (2015), Are Facebook ‘‘Friends’’ Helpful? Developm ent of a Facebook - Based Measure of Social Support and Examination of Relationships Among Depression, Qual ity of Life, and Social Support, CYBERPSYCHOLOGY, BEHAVIOR, AND SOCIAL NETWORKING, 18(9): 499-505.

Pempek T. (2012). College Students' Social Networking Experiences on Facebook. Journal of Applied Developmental Psychology, 30, 238–227.

Raffaelli M, Ontai LL. (2010). She is 16 years old and there's boys calling over to the house: An exploratory study of sexual Socialization in Latino families. Culture, Health and Sexuality; 3 (3): 295- 310.

Sher L, Zalsman G. (2010). Alcohol and adolescent suicide. International Journal of Adolescent Medicine and Health, 17(3) 197-203.

Wartberg L.a· Kriston L.b· Kammerl R.c·Petersen K.-U.a· Thomasius R.A. (2015). Prevalence of Pathological Internet Use in aRepresentative German Sample of Adolescents:Results of a Latent Profile Analysis.Psychopathology; 48:25-30.

Wessel MT. (2011). Alcohol, drugs, and links to sexual risk behaviors among a sample of Virginia college students. J Drug Educ, 2011; 41 (1):1- 16.

Windham, R.C. (2008). The changing Landscape to Psychological adjustment and academic Performance. J Adolescent Health, (1)41: 98 -93.