واکاوی تاریخی تحلیلی موضع دولت ممالیک در مورد شیعیان مصر و شام

پژوهش نامه تاریخ

دوره 16، شماره 64، آذر 1400   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سید محمد احمدی مقدم¹؛ رضا کیانی نیا^{* 2}

¹دانشجوی دکتری، گروه تاریخ اسلام، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران ([e-mail])

²استادیار، گروه تاریخ اسلام، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران(نویسنده مسئول ) ([e-mail])

چکیده

حضور شیعه و نقش تاریخ شیعیان در مصر و شام به زمان فتوحات اسلامی و اولین ورود مسلمانان برمی گردد، در دوره فاطمیان رشد تشیع اوج گرفت و با وجود سقوط حکومت فاطمی شیعی در مصر و شام هم‌چنان شیعیان در این سرزمین حضور داشتند و حتی تا اوایل دوره ممالیک دارای نفوذ فراوانی در مصر و شام بودند، اما در دوره‌های بعد ممالیک از قدرت شیعیان بسیار کاستند، به‌طوری‌که در اواخر دوره ممالیک اثر چندانی از شیعیان در مصر و شام باقی نمانده بود. این مقاله به دنبال واکاوی تحلیلی تاریخی علل موضع خصمانه و سخت‌گیرانه ممالیک با شیعیان است. یافته این پژوهش نشان می دهد؛ نفوذ برخی از فقیهان حنبلی سلفی در دربار ممالیک، تقابل ایلخانان و ممالیک، ایجاد خلافت عباسی مصر و شام، وحشت ممالیک از سابقه و اصالت تشیع و تأثیرپذیری ممالیک از ایوبیان به‌خصوص در سیاست‌های مذهبی ... سبب اتخاذ سیاست خصمانه ممالیک علیه شیعیان بوده است.

کلیدواژه‌ها

ممالیک"؛ شیعه"؛ مصر"؛ شام"؛ علمای حنبلی

مراجع