تعداد نشریات | 418 |
تعداد شمارهها | 10,005 |
تعداد مقالات | 83,623 |
تعداد مشاهده مقاله | 78,416,273 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 55,444,814 |
تحلیل تطبیقی اسطورۀ فرّ در راحهالصّدورو تاریخ بیهقی | ||
تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) | ||
دوره 13، شماره 48، تیر 1400، صفحه 71-91 اصل مقاله (4.2 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/dk.2021.1880210.1669 | ||
نویسندگان | ||
حجت رشیدی1؛ احمد حسنی رنجبر* 2؛ شروین خمسه3 | ||
1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
3استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
راحهالصّدور و آیهالسّرور (تألیف حدود 603 قمری)، کتابی تاریخی از محمدبن علی بن سلیمان راوندی است در تاریخ آل سلجوق. این کتاب علاوه بر فواید تاریخی، از باب سلاست انشا و اشتمال بر اطلاعات فراوان اجتماعی در شمار معتبرترین و سودمندترین کتابهای فارسی پیش از حملۀ مغول است. میتوان موضوع فرّ در این اثر را با آثار دیگر زبان فارسی مقایسه و تطبیق داد. یکی دیگر از آثار معروف زبان فارسی، تاریخ بیهقی اثر ابوالفضل بیهقی است که کتابی تاریخی - ادبی بوده، و موضوع اصلی آن تاریخ سلطنت مسعودِ اول پسر محمود غزنوی است. از این رو میتوان موضوع فرّ را در تطبیق دو اثرِ مورد نظر جست. این موضوع در دو اثر جلوۀ خاصی دارد. مهمترین پرسش مطرح در این جستار این است که نگاه دو نویسنده به اسطورۀ فرّ چگونه است؟ بدین نتایج رسیدهایم که هر چند در راحهالصدور و تاریخ بیهقی موضوع اسطورۀ فرّ قابل مشاهده و ردیابی است، اما نگاه نویسندگان آن دو به این موضوع در مصادیق و مفاهیم متفاوت است. اسطورۀ فرّ در راحهالصدور در قالب خویشکاری، نمودهای بصری، تأیید الهی و تصریح به واژۀ فرّ ارائه شده است و در تاریخ بیهقی بیشتر در قالب و پوشش تقدیرگرایی، نمود آیینهایی چون جشن مهرگان، قدرت شیرگیری مسعود و....این تحقیق به شیوۀ تحلیل محتوایی و با استفاده از منابع کتابخانهای انجام گرفته است. | ||
کلیدواژهها | ||
فرّه ایزدی؛ راحهالصدور و آیهالسرور؛ تاریخ بیهقی؛ راوندی؛ بیهقی | ||
مراجع | ||
کتابها
بیهقی، ابوالفضل (1389)تاریخ بیهقی، سه جلدی، به کوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: مهتاب.
راوندی، محمدبن علی بن سلیمان( 1386)راحه الصّدور و آیه السّرور، تصحیح محمد اقبال، تهران: اساطیر.
رجایی، فرهنگ(1375)تحول اندیشۀ سیاسی در شرق باستان، تهران: قومس.
سودآور، ابوالعلا( 1383)فرّۀ ایزدی در آیین پادشاهی ایران باستان، آمریکا: میرک.
شریفی، محمد(1387) فرهنگ ادبیات فارسی، تهران: فرهنگ نشر نو و انتشارات معین.
صادقی، مریم(1394) نثر فارسی در سپهر سیاست، تهران: نگاه معاصر.
صفا، ذبیح الله (1379)حماسه سرایی در ایران، تهران: امیرکبیر.
غزالی، امام محمد(1361)نصیحهالملوک، تصحیح جلالالدین همایی، تهران: بابک.
مهرین، مهرداد (1380)دین بهی: فلسفۀ دین زرتشت، تهران: فروهر.
مقالات
جبرائیلی، نیما (1395) فهم تحوّل و تطور اسطورۀ فرّۀ ایزدی از عهد ساسانی تا دوران اسلامی، تحقیقات تاریخ اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی، سال 6 ، شمارۀ 1، صص1-30.
قائمی، فرزاد(1390) تحلیل انسان شناختی اسطورۀ فرّ و کارکردهای آن در شاهنامۀ فردوسی و اساطیر ایران، جستارهای ادبی دانشگاه فردوسی، سال 44، شمارۀ 174، صص113-148.
کلاهچیان، فاطمه (1396) تأملی بر جلوههای فرّه باوری در تاریخ بیهقی، نثر پژوهی ادب فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال20، شمارۀ 42، صص165- 183. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 164 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 110 |