ارزیابی رژیم های مختلف آبیاری بر خصوصیات رشدی و عملکرد ژنوتیپ های برنج هوازی در شرایط آب و هوایی شمال استان خوزستان

دوفصلنامه ی علوم به زراعی گیاهی

دوره 11، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 90-112   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.2./jpps.2021.684941

نویسندگان

کاوه لیموچی¹؛ محمدرضا زرگران خوزانی^{* 2}

¹دکتری زراعت، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران

²دانشجوی دکتری اگروتکنولوژی گرایش اکولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، باوی، ایران

چکیده

با هدف تعیین نقش رژیم‌های مختلف آبیاری بر روند شاخص های رشد، طول ساقه، وزن ساقه، و عملکرد دانه ژنوتیپ-های برنج هوازی در در شرایط آب و هوایی شمال استان خوزستان آزمایشی طی دو سال 1393 و 1394 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور با طول شرقی َ28 : ْ48 عرض شمالی َ50 : ْ31 طراحی و اجرا گردید. چهار سطح آبیاری (1، 3، 5 و 7 روزه) درکرت‌های اصلی و 12 ژنوتیپ برنج در کرت‌های فرعی در سه تکرار قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد بین ژنوتیپ ها، رژیم های آبیاری و اثر متقابل دو عامل در تمامی صفات تفاوت معنی‌داری در سطح یک درصد وجود داشت. در رژیم های آبیاری یک و سه روزه بیشترین و رژیم آبیاری هفت روزه کمترین مقدار را به دلیل دوره اثر گذاری کمتر صفات متأثر از آن دارا بودند. عملکرد دانه ضمن اینکه بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار را با وزن برگ پرچم به لحاظ تأمین بیشترین مواد فتوسنتزی برای مخزن اصلی داشت در رژیم آبیاری دوم و ژنوتیپ IR 81025-B-327-3 با متوسط 6555 کیلوگرم در هکتار، از بیشترین مقدار برخوردار بود. بررسی روند شاخص‌های رشد نشان داد کلیه ژنوتیپ‌ها با کاهش دور آبیاری در مدت زمان کمتری به حداکثر رشد خود رسیدند ضمن اینکه ژنوتیپ‌های مقاوم‌تر بر اساس تقسیم بندی ایری از ثبات بیشتری در روند رشد برخوردار بودند. خود را در شرایط کاهش دور آبیاری بهتر حفظ کردند که می‌توان از آن جهت فرایندهای به‌نژادی و اصلاح ارقام استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

آبیاری؛ رویشی؛ زایشی؛ رشد؛ فتوسنتز

مراجع

منابع
Abdola, A. A. and Zarea, M. J. 2015. Effect of Mycorrhiza and Root Endophytic Fungi under Flooded
and Semi-Flooded Conditions on Grain Yield and Yield Components of Rice. Crop Production.
8(1): 223-230.
Carmelita, M., Albertoa, R., Wassmanna, R., Hiranob, T., Miyatac, A., Hatanob, R., Kumara, A.,
Padrea, A. and Amante, M. 2011. Comparisons of energy balance and evapotranspiration
between flooded and aerobic rice fields in the Philippines. Agricultural Water Management. (98):
1417–1430.
Chowdhury, M. D., Kumar, R. V., Sattar, A. and Brahmachari, K. 2014. Studies on the water use
efficiency and nutrient uptake by rice under system of intensification. Bioscan. 9(1): 85–88.
Dong, N. M., Brandt, K. K., Sørensen, J., Hung, N. N., Hach, K. K., Tan, K. K. and Dalsgaard, T.
2012. Effects of alternating wetting and drying versus continuous flooding on fertilizer nitrogen
fate in rice fields in the Mekong Delta, Vietnam. Soil Biol. Biochem. 47: 166–174.
Durand, M., Porcheron, B., Hennion, N., Maurousset, L., Lemoine, R. and pourtau, N. 2016. Water
Deficit Enhances C Export to the Roots in Arabidopsis thaliana Plants with Contribution of Sucrose
Transporters in Both Shoot and Roots. Plant Physiology. 170(1): 1460-1479.

Farrell, T. C., Fox, K. M., Williams, R. I., Fukai, S. and Lewin, L. G. 2004. How to improve
reproductive cold tolerance of rice in Australia. International Rice Cold Tolerance Workshop
CSIRO Discovery, Canberra. 22-23 July.
Ghasemi-Nasr, M., Karandish, F., Naft-Chali, A. D. and Mokhtasa-Bigdali, A. 2016. Effect of Two
Periods of Mid-Season Drainage on Growth Parameters of Two Rice Varieties. Journal of Water
Research in Agriculture. 29(4): 419-431.
Ghosh, B. and Chakma, N. 2015. Impacts of rice intensification system on two C. D. blocks of
Barddhaman district, West Bengal. Current Science. 109(2): 342-346.
Horie, T., Yoshida, H., Shiraiwa, T., Nakagawa, H., Kuroda, E., sasaki, T., Hagiwara, M., Kobata,
T., Ohnishi, M. and Kobayashi, K. 2003. Analysis of benotype by environment interaction in
yield formation processes of rice grown under aWide environmental range in Asia. 10. Asia Rice
Network (ARICENET) research and preliminary results. JPN. J. Crop Sci. 72(Extra issue2): 88-89
(in Japanse.(
Limouchi, K., Siadat, S. A. and Gilani, A. 2013. Sowing dates effect on yield and growth indexes of rice
cultivars in northern Khozestan. Iranian society of Agronomy and plant breeding sciences. 6(2):
167-184 .
Limouchi, K., Siadat, S. A. and Gilani, A. 2015. Study of planting different dates on the panicle
characteristics and yield of rice cultivars in North Khuzestan. Journal of Crop Production and
Processing. 14(4): 77-87.
Mohd-Zain, N. A. and Razi-Ismail, M. 2016. Effects of potassium rates and types on growth, leaf gas
exchange andbiochemical changes in rice (Oryza sativa) planted under cyclic water stress.
Agricultural Water Management. 164(1): 83-90.
Mosavy, S. A., Khaledian, M. R., Ashrafzadeh, A. and Shahinrokhsar, P. 2016. Effects of limited
irrigation on yield and water productivity increasing of three soybean genotypes in Rasht region.
Journal of water research agriculture. 29(4): 433-446.
Nehbandani, A., Soltani, A. and Darvishirad, P. 2016. Effect of terminal drought stress on water use,
growth and yield of chickpea (Cicer arietinum L.). Journal of Plant Ecophysiology. 7(23): 17-27.
Pandey, A, Kumar, A., Pandey, D. S. and Thongbam, P. D. 2014. Rice quality under water stress. Indian
Journal of Advances in Plant Research. 1(2): 23-26.
Salehifar, M., Rabiei, B., Afshar-Mohammadian, M. and Asghari, J. 2014. Effect of IAA and Kinetin
application on plant characteristics and chlorophyll fluorescence parameters in rice seedlings under
drought stress condition. Iranian Journal of Crop Sciences. 16(4): 293-307 .
Sedaghat, N., Pirdashti, H., Asadi, R. and Mousavi-Taghani, Y. 2015. Effect of Different Irrigation
Methods on Rice Water Productivity. Journal of Water Research in Agriculture. 28(1): 1-9.
Shanmugasundaram, B. (2015). Adoption of system of rice intensification under farmer participatory
action research programme (FPARP). Indian Res. J. Ext. Edu. 15(1): 114-117.
Srayloo, M., Sabouri, H. and Dadras, A. R. 2015. Assessing genetic diversity of rice genotypes using
microsatellite markers and their relationship with morphological characteristics of seedling stage
under non and drought-stress conditions. Cereal Research Communications. 5(1): 1-15.
Tan, X., Shao, D., Liu, H., Yang, F., Xiao, C. and Yang, H. 2013. Effects of alternate wetting and drying
irrigation on percolation and nitrogen leaching in paddy fields. Paddy Water Environ. 11: 1–15.
Tarlera, S., Capurro, M. C., Irisarri, P., Scavino, A. F., Cantou, G. and Roel, C. 2015. Yield-scaled
global warming potential of two irrigation management systems in a highly productive rice system.
Scientia Agricola. 73(1): 43-50.
110

Tavala, R., Aalami, A., Sabouri, H. and sabouri, A. 2015. Evaluation of haplotype and allelic diversity
of SSR markers linked to major effect QTL on chromosome 9 controlling drought tolerance in rice.
Cereal Research. 5(1): 107-119.
Tuong, T. P., Bouman, B. A. M. and Mortimer, M. 2005. More rice, less waterintegrated approaches for
increasing water productivity in irrigated rice-based systems in Asia. Plant Prod. Sci. 8: 231– 41.
Tuyen, D. D. and Prasad, D. T. 2008. Evaluating difference of yield trait among rice genotypes (Oryza
sativa L.) under low moisture condition using candidate gene markers. Omonrice. 16: 24-33.
Uphoff, N., Kassam, A. and Thakur, A. 2013. Challenges of increasing water saving and water
productivity in the rice sector: introduction to the system of rice intensification (SRI) and this issue.
Taiwan J. Water Conserv. 61: 1–13.
Wu, N., Guan, Y. and Shi, Y. 2011. Effect of water stress on physiological traits and yield in rice backcross
lines after anthesis. Energy Procedia. 5: 255–260
Xu, L., Yu, J., Han, L. and Huang, B. 2013. Photosynthetic enzyme activities and gene expression
associated with drought tolerance and post-drought recovery in Kentucky bluegrass. Environ. Exp.
Bot. 89: 28– 35
Zargaran Khouzani, M. R. 2021. Perennial Cereal Grains: A Promise Requiring Patience and
Prioritization,Fifth International Congress on Agricultural and Environmental Development with
emphasis on the United Nations Development Program,Tehran