مبانی فقهی حدنگاری املاک توسط مالکان

مطالعات فقهی و فلسفی

دوره 12، شماره 46، شهریور 1400، صفحه 1-11   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شیوا محمدی¹؛ سعید خردمندی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.

²استادیار، گروه حقوق خصوصی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

از گذشته، تعیین حدود ملکی با هدف معین شدن حقوق مالکان در جریان بوده و امروزه نیز با وجود امکانات علمی پیشرفته، این عمل توسط سازمان اسناد و املاک کشور، در جهت صدور سند تک­برگی مالکیت انجام می­شود. اما هم‌اکنون نیز املاک زیادی وجود داشته که حدود آنها به درستی تعیین نشده است. این پژوهش با هدف بررسی ضرورت شرعی استفاده از کاداستر برای مردم و مسئولین انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داد با هدف محافظت از اموال عمومی که زمین­خواری آفت آن است، به موجب آیات قرآنی و روایات فقهی، می­بایست از هر اقدام لازم در این جهت بهره برد. از سوی دیگر، اصول فقهی لاضرر، اصل اباحه، بنای عقلاء اصل متع غرر و اصل منع تدلیس این بحث را به پیش کشیده که عدم معین بودن حدود ملکی، زمینه­ساز فریب­کاری در جامعه بوده و این مسئله می­تواند به زیان شخصی افراد در معاملات و یا منافع عمومی جامعه بیانجامد. لذا استفاده از ابزار حدنگاری که مانع از این آثار منفی می­گردد، برای مسئولین و مردم عامه ضرورت دارد تا منافع کل جامعه حفظ گردد.

کلیدواژه‌ها

حدنگاری؛ زمین‌خواری؛ انفال؛ اصل لاضرر؛ اصل اباحه؛ املاک؛ مالک؛ ملکیت

مراجع

قرآن کریم.

ابن حمزه (1387). الوسیله. قم: انتشارات دارالفکر، ج1.

ابن قدامه، عبدالله (بی‌تا). المغنی. بی‌جا: دارالکتب العربی، چاپ سوم، ج3.

اصغرزاده بناب، مصطفی (1390). حقوق ثبت کاربردی، دعاوی و اعتراضات ثبتی مربوط به املاک. تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد، ج1.

اصفهانی، راغب (1377). المعجم الفاظ قرآن کریم. قم: دارالفکر، ج1.

انصاری، شیخ مرتضی (1420ق). کتاب المکاسب. قم: مؤسسه باقری، ج2.

برنجکار، حمید (1378). ارزیابی اقتصادی طرح کاداستر در کشور.  همایش نقشه‌برداری، ص219 – 228.

حرّ عاملی، محمدحسین (1414ق). وسایل الشیعه. قم: موسسه آل بیت، چاپ دهم، ج6.

خویی، ابوالقاسم (1422ق). مصباح الاصول. قم: آل بیت، ج1.

خیراللهی، محمدعلی (1384). بررسی فقهی و حقوقی احیاء زمین‌های موات. پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 1(1)، ص 73-84.

سبزواری، محمد (1412ق). کفایه الاحکام. اصفهان: مدرسه صدر مهدوی، ج1(چاپ سنگی).

سنهوری، عبدالرزاق (1417ق). مصادر الحق فقه و الاسلامی. قم: نشر صالحین، ج1.

شهری، غلامرضا (1384). حقوق ثبت‌ اسناد و املاک. بی‌جا: انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ شانزدهم.

شهید ثانی، زین‌الدین (1410ق). الروضه البهیه. تحقیق کلانتر داوری. قم: بی‌نا، چاپ سوم، ج2.

طباطبایی، سید علی (1419ق). ریاض المسائل. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، ج1.

عبدالرحمان، محمود (2010م). معجم المصطلحات والالفاظ الفقهیه. بی‌جا: بی‌نا، ج2.

فخرالمحققین (بی‌تا). ایـضـاح الـفـوأد فى شرح اشکالات القواعد. تهران: نشر اسماعیلیان، ج1.

فیاض، محمد اسحاق (1382). اصول فقهی. قم: نشر قلم، ج1.

محمدامین، زین‌الدین (1413ق). کلمه التقوی. قم: بی‌نا، چاپ یازدهم، ج5.

نائینی، محمدحسین (1413ق). فوائد الاصول. قم: بی‌نا، چاپ هفتم، ج3.

نجفی، محمدحسن (1367ق). جواهر الکلام. قم: دارالکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ج1.

نوری، محیی‌الدین (1408ق). مستدرک الوسایل. قم: بی‌نا، چاپ نهم، ج3.

همدانی، آقارضا (1412ق). مصباح الفقیه. چاپ سوم، ج1، (چاپ سنگی).