تأثیر مولفه های اقتصادی و اجتماعی بر گرایش نخبگان فرهنگی درمهاجرت به کشورهای توسعه یافته

تغییرات اجتماعی - فرهنگی

مقاله 3، دوره 18، شماره 1 - شماره پیاپی 68، خرداد 1400، صفحه 40-52   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jscc.2021.685097

نویسندگان

سید خلیل حسینی¹؛ حبیب صبوری خسرو شاهی^{* 2}؛ سعید معدنی³

¹دانشجوی دکتری جامعه شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشیار گروه جامعه شناسی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³استادیار گروه جامعه شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

در این پژوهش تلاش گردیده تا تأثیر مؤلفه های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی بر مهاجرت نخبگان مورد ارزیابی قرار گیرد. مهاجرت نخبگان فرهنگی به کشورهای توسعه یافته همواره یکی از مسائل مورد توجه در جامعه بوده است به طوری که در دهه های اخیر این پدیده در ایران تشدید شده است با توجه به نقش نیروی انسانی متخصص و تحصیل کرده در توسعه و پیشرفت جامعه اهمیت آن بیش از پیش آشکار می شود. این پژوهش ابتدا، گرایش نخبگان فرهنگی به مهاجرت را به کشورهای توسعه یافته مورد بررسی قرار داده و در مرحله بعد به عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر آن می پردازد و همچنیین با استفاده از نظریه ها و رویکرد های متفاوت از جمله نظریه های جاذبه و دافعه، جهانی شدن، چرخش مغزها، نظریه مهاجرت بین المللی نیروی انسانی به تبیین این پدیده پرداخته است. تأکید این پژوهش بر روی نظریه جاذبه و دافعه بوده است و نهایتاً چهارچوب نظری پژوهش در دو بعد عوامل اقتصادی و اجتماعی دیده شده است روش تحقیق کمّی با محوریت پیمایش اجتماعی بوده است در این روش با انتخاب دانشگاه های دولتی و آزاد در سطح تهران و بصورت تصادفی با 405 نفر با استفاده از پرسشنامه ساختارمند متغیرهای تحقیق بررسی شده است. آزمون روایی و پایایی انجام شده مورد قبول بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد گرایش نخبگان فرهنگی به مهاجرت به کشورهای توسعه یافته در حد بالا وجود دارد و به ترتیب عوامل اجتماعی و سپس اقتصادی جامعه بسیار مؤثر بوده است. ضریب تعیین چند گانه نشان می دهد 17 درصد علل مهاجرت نخبگان به کشورهای توسعه یافته از ترکیب این دو عامل تشکیل شده است.

کلیدواژه‌ها

گرایش به مهاجرت؛ عوامل اقتصادی و فرهنگی؛ نخبگان فرهنگی

مراجع