بررسی جایگاه طبقه متوسط در ایران بعد از انقلاب اسلامی

فصلنامه تاریخ

مقاله 3، دوره 17، شماره 64، فروردین 1401، صفحه 61-84   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

علی اکبر امیدی¹؛ حمیدرضا سعیدی نژاد^{* 2}؛ ادریس بهشتی نیا²

¹دانشجوی دکتری علوم سیاسی، واحد کرمانشاه ، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

²استادیار گروه علوم سیاسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

طبقه بندی اجتماعی نوع ویژه ای از تفکیک اجتماعی است که در آن سلسله مراتب و موقعیت های اجتماعی اهمیت دارد. اصطلاح طبقه با ظهور کارل مارکس معنای ویژه ای یافت و به یکی از مفاهیم بنیادی در علوم اجتماعی معاصر تبدیل شد. در ایران و بعد از انقلاب اسلامی ، به دنبال تغییر در عرصه های اصلی جامعه (سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی) در حوزه طبقات نیز برخی تغییرات رخ دااد. هدف این مقاله تبیین جایگاه طبقه متوسط در تحولات سیاسی- اجتماعی ایران از زمان شکل گیری انقلاب اسلامی تا سال 1392 است. در بین گروه ها و طبقات مختلف اجتماعی همواره نقش طبقه متوسط به عنوان یک طبقه تاثیرگذار در مشروعیت بخشی به ساختار حاکم مورد توجه قرار داشته است. نوع روش تحقیق در این مقاله توصیفی – تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و مستند به ارائه آمار و اطلاعات مراجع رسمی است. فضا و ساخت سیاسی حاکم بر جامعه یکی از موضوعات سیاسی در نقش آفرینی طبقات است.تحلیل وضعیت طبقه متوسط بعد از انقلاب در دولت های مختلف نشان می دهد که طبقه متوسط به عنوان اصلی ترین طبقه در تحولات سیاسی – اجتماعی ایران شناخته می شود،که با استفاده از مولفه هایی چون طبقه همراهی با ایدئولوژی نظام ، تلاش برای گذار به دموکراسی در ایران، تقویت مشارکت سیاسی، تقویت روابط با گروه ها و احزاب ذی نفوذ در عرصه سیاسی و تقویت فرهنگ سیاسی توانسته است نقش مهمی را در مشروعیت بخشی به ساختار حاکم ایفا نماید.

کلیدواژه‌ها

طبقه بندی اجتماعی؛ طبقه متوسط؛ انقلاب اسلامی؛ ایران؛ تحولات سیاسی و اجتماعی

مراجع