اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات418
تعداد شماره‌ها9,997
تعداد مقالات83,560
تعداد مشاهده مقاله77,801,377
تعداد دریافت فایل اصل مقاله54,843,985
قاسمی, شهین. (1400). شیوه ‏های ترغیب در غزلیات عطار باتکیه بر نظریۀ «فرایند ارتباط کلامی» رومن یاکوبسن. نشریه علمی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی, 13(50), 31-58. doi: 10.30495/pars.2021.685251
شهین قاسمی. "شیوه ‏های ترغیب در غزلیات عطار باتکیه بر نظریۀ «فرایند ارتباط کلامی» رومن یاکوبسن". نشریه علمی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی, 13, 50, 1400, 31-58. doi: 10.30495/pars.2021.685251
قاسمی, شهین. (1400). 'شیوه ‏های ترغیب در غزلیات عطار باتکیه بر نظریۀ «فرایند ارتباط کلامی» رومن یاکوبسن', نشریه علمی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی, 13(50), pp. 31-58. doi: 10.30495/pars.2021.685251
قاسمی, شهین. شیوه ‏های ترغیب در غزلیات عطار باتکیه بر نظریۀ «فرایند ارتباط کلامی» رومن یاکوبسن. نشریه علمی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی, 1400; 13(50): 31-58. doi: 10.30495/pars.2021.685251

شیوه ‏های ترغیب در غزلیات عطار باتکیه بر نظریۀ «فرایند ارتباط کلامی» رومن یاکوبسن

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی
مقاله 2، دوره 13، شماره 50، شهریور 1400، صفحه 31-58    اصل مقاله (521.12 K)
نوع مقاله: علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/pars.2021.685251
نویسنده
شهین قاسمی*
استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی،واحد اهواز،دانشگاه آزاد اسلامی ،اهواز، ایران.
چکیده
رومن یاکوبسن از برجسته‏ترین نظریه‏پردازان فرمالیسم روسی در نظریۀ الگوی ارتباط کلامی خویش اعلام کرد هرگونۀ ارتباط کلامی بین راوی و روایت‏شنو (مخاطب) بر وجود شش عاملِ فرستنده، گیرنده، مجرای ارتباطی، تماس، رمز و موضوع استوار است. یکی از نقش‏های ارتباطی در الگوی اخیر، «نقش ترغیبی» است. جهت‏گیری پیام در نقش ترغیبی به‏سوی مخاطب است و گوینده می‏کوشد تا با کاربرد جمله‏های امر و نهی و منادا، با مخاطب ارتباط برقرار کند. در غزلیات عطار، در جایگاه گونه‏ای متنِ دارای ارتباط کلامی، باتکیه‏‏بر الگوی یاکوبسن سه نقش ترغیبی در محورهای «پیام، درون‏مایه و مخاطب» دیده می‏شود؛ به‏گونه‏ای‏که در ورای هریک از محورهای نام‏برده، شاعر با استفاده از ابزارهای زبانی به ترغیب پیامی در مخاطب می‏پردازد. این مقاله به‏شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و با بهره‏گیری از منابع کتابخانه‏ای به بررسی شیوه‏های اخلاق ترغیبی و محورهای آن در غزلیات عطار براساس نظریۀ ارتباط کلامی رومن یاکوبسن می‏پردازد. نتایج پژوهش نشان می‏دهد که ترغیب در غزلیات عطار جایگاه ویژه‏ای دارد و درون‏مایه‏های نقش ترغیبی بیشتر در سه محورِ دینی و حکمی، اجتماعی و فرهنگی نمود یافته است؛ شاعر در پس این نقش‏ها به ترغیب موضوعاتی مانند ترک دنیا، دوری از ریا و شادمانی و... می‏پردازد. علاوه‏بر رعایت امتیازات و آرایه‏های کلامی، که ارزش ادبی فراوانی برای این اثر آفریده است، کاربست مناسب و پربسامد ترغیب، در جایگاه یک شیوة آموزشی، بر غنای تعلیمی غزلیات عطار افزوده ‏است.
کلیدواژه‌ها
اخلاق ترغیبی؛ عطار؛ مخاطب؛ ارتباط کلامی؛ رومن یاکوبسن
مراجع
. احمدی، بابک (۱۳۷۰)، ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز.

  1. ـــــــــــــ (۱۳۷۱)، از نشانه‏های تصویری تا متن، تهران: مرکز.
  2. باقری خلیلی، علی‏اکبر؛ ازاری، ساناز (1394)، «بررسی نقش ترغیبی در غزلیات حافظ شیرازی با تکیه بر نظریه ارتباط یاکوبسن»، دهمین همایش بین‏المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، (برگرفته از https://elmnet.ir).
  3. پاینده، حسین (۱۳۸۳)، مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان، تهران: روزنگار.
  4. پورنامداریان، تقی (۱۳۸۲)، گمشدة لب دریا، تهران: سخن.
  5. ـــــــــــــــــ (1380)، در سایة آفتاب، تهران: سخن.
  6. تادیه، ژان ایو (1378)، نقد ادبی در قرن بیستم، ترجمة شیرین نونهالی، تهران: نیلوفر.
  7. حاتمی، سعید؛ قاسم‏زاده، سیّد علی؛ امری، نجمه (1392)، «تحلیل رویکرد تعلیمی ابوسعید ابوالخیر بر مبنای نظریة ارتباطات کلامی یاکوبسن»، پژوهش‏نامه ادبیات تعلیمی، دورة 5، شمارة 17، 87‑114.
  8. دیچز، دیوید (1379)، شیوه‏های نقد ادبی، ترجمة غلامحسین یوسفی، تهران: علمی.
  9. سجودی، فرزان (۱۳۸۰)، ساخت‌گرایی، پساساخت‌گرایی و مطالعات ادبی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  10. سعدی، مصلح بن عبدالله (۱۳۷۲)، کلیات سعدی، به تصحیح محمد فروغی، تهران: شهرزاد.
  11. شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۶۸)، موسیقی شعر، تهران: آگاه.
  12. ـــــــــــــــــــــــــ (۱۳۹۱)، رستاخیز کلمات ـ درس‏گفتارهایی دربارۀ نظریۀ ادبی صورت‏گرایان روس، تهران: سخن.
  13. شمیسا، سیروس (1383)، بیان و معانی، چاپ هشتم، تهران: فردوس.
  14. صفوی، کوروش (1380)، گفتارهایی در زبانشناسی، تهران: هرمس.
  15. ــــــــــــــــ (۱۳۸۰)، از زبان‏شناسی به ادبیات، تهران: سورۀ مهر.
  16. ــــــــــــــــ (۱۳۸۳)، از زبان‏شناسی به ادبیات، جلد اول، تهران: سوره مهر.
  17. عطار، فریدالدین (1384)، دیوان اشعار، به کوشش تقی تفضلی، چ یازدهم، تهران: علمی و فرهنگی.
  18. علوی‏مقدم، مهیار (1377)، نظریه‏های نقد ادبی معاصر، تهران: سمت.
  19. علیمددی، منا (1395)، «از مخاطب خاص تا عام» (نگاهی جامعه‏شناسـانه بـه تحـول طیـف مخاطبـان ادبیات تعلیمی فارسی باتکیه‌بر مرصادالعباد و کتاب احمد)، ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ششم، شمارة اول، 51‑79.
  20. گیرو، پی‏یر (۱۳۸۰)، نشانه‏شناسی، ترجمة محمد نبوی، تهران: آگاه.
  21. لوته، یاکوب (۱۳۸۸). مقدمه‏ای بر روایت در ادبیات و سیما، ترجمۀ امید نیکفرجام، چاپ اول، تهران: مینوی خرد.
  22. مکاریکا، ریما (۱۳۸۵)، دانش‏نامة نظریه‏های ادبی، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگاه.
  23. میرزایی خلیل‏آبادی، بتول و دیگران (۱۳۹۰)، «الگوی ساختاری ـ ارتباطی حکایت‌های حدیقه»، پژوهش‏های زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دورۀ جدید، سال سوم، شمارۀ ۱، (پیاپی ۹)، ۵۵‑۷۴.
  24. یاکوبسن، رومن و دیگران (۱۳۶۹)، زبان‏شناسی و نقد ادبی، ترجمۀ مریم خوزان و حسین پاینده، تهران: نی.
  25. ــــــــــــــــــــــــ (1380)،ساختگرایی، پساساختگرایی و مطالعات ادبی (مجموعه‌مقالات)، ترجمه به سرپرستی فرزان سجودی، چاپ اول، تهران: حوزه هنری.
  26. ــــــــــــــــــــــــ (۱۳۸۶)، روند بنیادین در دانش زبان، ترجمۀ کورش صفوی، تهران: هرمس.
  27. وحیدیان کامیار، تقی (1383)، زبان چگونه شعر می‏شود؟، مشهد: دانشگاه آزاد اسلامی و سخن‏گستر.
  28. Genet, Gerard (1972), FiguresIII, Paris :Seoul.
  29. Saville-Troike, M. (1994), "silence", In: The encyclopedia of language and linguistics, (eds.), R. E. Asher and J. M. Y. Simpson, Oxford: Pergamum Press: 9345-3947.
  30. Todorov, Tzvatan (1981), Introduction of Poetics, Trans.Richard Howard, Minneapolis: Minnesota up.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 196
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 171


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب