نقش آفرینی فراحقوقی احزاب در نظام سیاسی ایران با مطالعه تطبیقی

فصلنامه تخصصی علوم سیاسی

مقاله 6، دوره 17، شماره 54، خرداد 1400، صفحه 121-140   

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/psq.2021.1926155.2022

نویسندگان

احمد ساجدی¹؛ روح اله رحیمی^{* 2}؛ حسین علائی³؛ خدیجه کریمی اصفهانی⁴

¹دانشجوی دکتری حقوق عمومی، گروه حقوق عمومی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

²استادیار و عضو هیات علمی، گروه حقوق عمومی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران (نویسنده مسئول)

³استادیار و عضو هیات علمی گروه حقوق عمومی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

⁴استادیار و عضو هیات علمی، گروه حقوق عمومی، واحد داریون، دانشگاه آزاد اسلامی، داریون، ایران.

چکیده

انسان براساس گرایش طبیعی خود موجودی اجتماعی است و همین ضرورت باعث شکل‌گیری روابط اجتماعی و تشکیل جوامع می‌شود. جامعه‌سیاسی با در دست داشتن قدرت سیاسی به اداره‌ی امور می‌پردازد. یکی از مسایل مهم در نظام‌های سیاسی، وجود احزاب است. احزاب و گروه‌های سیاسی از طریق کوشش برای افزایش سطح مشارکت مردمی می‌توانند امنیت جامعه را حفظ نمایند. امروزه همه‌ی نظام‌های سیاسی، نیازمند احزاب هستند به دلیل این‌که احزاب به ثبات سیاسی کمک می‌کنند. لذا در این تحقیق به بررسی نقش فراحقوقی احزاب در نظام سیاسی ایران می پردازیم. در ایران احزاب در اصل 26 قانون اساسی مورد شناسایی قرار گرفته‌اند اما به دلایل مختلف جامعه‌شناسی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی از گسترش کیفی و عملکردی مناسبی برخوردار نبوده‌اند. در جریان توسعه سیاسی یکی از وظایف مهم نظام سیاسی، چگونگی به کارگیری توانایی‌ها و بهره-گیری صحیح از قابلیت‌های نظام است. از آنجا که احزاب از عمده الگوهای مشارکت توزیع قدرت سیاسی و به طور کلی از عمده معیارهای توسعه سیاسی به شمار می‌آیند، لذا بالا بودن توانایی سازوکارهای نظام سیاسی جهت توسعه احزاب سیاسی را باید از عوامل مهم پایداری احزاب بر شمرد. نظر می‌رسد از مهم‌ترین عوامل در نقش فراحقوقی موثر بر کارامدی احزاب در نظام سیاسی ایران، علاوه بر ثبات سیاسی و همسان سازی فرهنگ عمومی در کنار تعدیل کنترل دولت، قدرت سیاسی احزاب و نهادینه سازی مشارکت نهادهای مدنی در تصمیم گیری های غیر سیاسی است.

کلیدواژه‌ها

احزاب؛ نهادهای مدنی؛ دموکراسی؛ سازمان های شبه حزبی؛ نظام سیاسی

مراجع