کارکرد نهادهای امر به معروف و نهی از منکر در بستر تاریخ اسلام با تکیه بر احکام فقهی

مجله پژوهش های سیاسی و بین المللی

مقاله 6، دوره 12، شماره 48 - شماره پیاپی 2، آذر 1400، صفحه 111-131   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

قاسم گیلانی فر¹؛ محمد جعفر هرندی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری الهیات فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد یادگار امام خمینی(ره)، شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشیار گروه الهیات فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد یادگار امام خمینی(ره)، شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران: نویسنده مسئول

چکیده

نهاد امربه معروف و نهی از منکر ازجمله نهادهایی است که جایگاه ویژه‌ای در تاریخ اسلام دارد. گرچه در قرآن و سنت، کلمه حسبه در مورد این نهاد به کار نرفته، لکن از همان زمان‌هایی که دایره احتساب در حکومت اسلامی به وجود آمد، اصطلاح حسبه و احتساب هم که یک عنوان تأسیسی فقهی، به معنای امر به معروف و نهی از منکر به کار رفت. پرسش اصلی تحقیق این است که کارکرد نهادهای امر به معروف و نهی از منکر در بستر تاریخ اسلام کدامند؟ نتایج تحقیق نشان داد که در بستر تاریخ اسلام، نهاد حسبه به عنوان نهاد مجری امر به معروف و نهی از منکر کارکردهای ویژه‌ای داشته است. بعد از انقلاب که کار حسبه، در نهادهای متعدّد قانونی تقسیم شده و در صدر آنها ولایت مطلقه فقیه قرار دارد. این تحقیق با هدف معرفی و کارکردهای نهادهای این فرضیه به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

امر به معروف و نهی از منکر؛ حکومت؛ حسبه؛ نهاد حسبه؛ محتسب

مراجع