طراحی الگوی تبیین عوامل مؤثر بر مدگرایی در ایران با رویکرد فراترکیب

مطالعات جامعه شناسی

مقاله 4، دوره 15، شماره 55، شهریور 1401، صفحه 71-89   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2021.1932600.1339

نویسندگان

احمد اصغرزاده¹؛ محسن نیازی^{* 2}؛ علی فرهادیان³

¹دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه کاشان ، کاشان ، ایران

²استاد جامعه‌شناسی دانشگاه کاشان ، کاشان ، ایران ( نویسنده مسئول ) [e-mail]

³دکترای گروه مدیریت، دانشگاه کاشان ، کاشان ، ایران

چکیده

امروزه بررسی پدیده مدگرایی و عوامل مؤثر بر آن مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. مقاله­ی حاضر در تلاش است تا با استفاده از روش فراترکیب یافته‌های مطالعات صورت گرفته در این خصوص را که به روش­های مختلف کمی و کیفی انجام گرفته­اند، به صورت نظام­مند بررسی کرده و به تحلیل آنها بپردازد. به همین دلیل با استفاده از روش مذکور، نتایج پژوهش‌های پیشین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از سال‌ ۱۳۸۵ تا 1399 از بین ۲۳۵ مقاله در نهایت ۶۱ مقاله برای تجزیه و تحلیل انتخاب شدند که بعضی از مقاله­ها به روش کمی و بعضی دیگر به روش کیفی انجام گرفته­اند. نتایج نشان می‌دهد که مهم‌ترین عوامل موثر بر مدگرایی در ایران عبارتند از: عوامل بازاریابی، رسانه­ها و شبکه­های اجتماعی، عوامل اجتماعی، تأیید و تحسین دیگران، فرهنگ و سبک زندگی، عوامل موقعیتی، ایده­آل­گرایی، تعلق و تأثیرات گروه­ها، نمایش قدرت و برندگرایی، مدیریت بدن، لذت­گرایی و مصرف­گرایی، رفتار رقابتی، درگیری ذهنی با مد و کمبودها.

کلیدواژه‌ها: طراحی الگو، مد، مدگرایی، علل مدگرایی، فراترکیب

کلیدواژه‌ها

طراحی الگو؛ مد؛ مدگرایی؛ علل مدگرایی؛ فراترکیب

مراجع

آدمیان، مرضیه و همکاران(1391). تحلیل جامعه‌شناختی سبک پوشش زنان، فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، سال سوم، شماره ۴، صص 161-186

ادیبی، مهدی و همکاران(1387). جهانی شدن با تأکید بر هویت اجتماعی جوانان شهر اصفهان، فصلنامه مطالعات ملی، شماره ۳، صص 99-118

ادیبی، مهدی و همکاران(1392). مدیریت بدن و هویت اجتماعی (مطالعه موردی: دختران جوان ساری) جامعه­شناسی مطالعات جوانان، دوره سوم، شماره نهم، صص 9-22

اسفندیار، سرور(1387). واقعیت مد و مدگرایی، ماهنامه پیام زن، شماره ۱۹۶

اسفیدانی، محمدرحیم و همکاران(1393). بررسی رفتار خرید اجتماعی مد در بازار پوشاک، تحقیقات بازاریابی نوین، شماره ۲، صص 173-190

افراسیابی، حسین، سیار خلج، حامد، شکوهی­فر، کاوه(1395). عوامل مرتبط با مدگرایی در بین جوانان شهر یزد، جامعه­پژوهی فرهنگی، سال هفتم، شماره اول، صص 35-64

افراسیابی، حسین، فتحی، سعید(1397). عوامل فرهنگی و اجتماعی مرتبط با تفاخر اجتماعی، فصلنامه جامعه­پژوهی فرهنگی، سال نهم، شماره اول، صص 31-47

آقازاده، اکبر(۱۳۹۸). بررسی عوامل مؤثر بر گرایش به مدگرایی ورزشکاران حرفه‌ای، مطالعات روانشناسی ورزشی، شماره ۲۸، صص 165-178

بابامیری، محمد و همکاران(1390). عوامل اجتماعی و روانشناختی مؤثر بر میزان مصرف مواد آرایشی توسط دانشجویان دختر، فصلنامه پوست و زیبایی، دوره ۲، شماره ۴

بخارایی، احمد، رفیعی، ملکه(1395). زنان و گرایش به مد، زن در توسعه و سیاست، دوره چهاردهم، شماره ۳، صص 319-328

بشیر، حسن، افراسیابی، محمد صادق(1391). شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان: مطالعه موردی بزرگترین جامعه مجازی ایرانیان، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره پنجم، شماره یک، صص 31-62

بهار، مهری، زارع، مریم(1388). سنخ­بندی مد در تهران: با تاکید بر نحوه پوشش زنان، مجله زن در توسعه و سیاست، دوره ۷، شماره ۳، شماره پیاپی ۳

پورسعید، محمدعلی(1398). بررسی رابطه میان پدیده مصرف­گرایی با دین­داری، مدگرایی و مدیریت بدن (مطالعه موردی: جوانان ۱۸ تا ۳۰ ساله شهرستان رفسنجان)، مجله پژوهش ملل، شماره ۴۷

پیلتن، فخرالسادات، طالبی، حسین(1392). بررسی عوامل اجتماعی گرایش به مد در بین جوانان (مورد مطالعه دانش آموزان دختر دبیرستان­های شهر میناب)، فصلنامه مطالعات جامعه­شناختی جوانان، سال چهارم، شماره ۱۱، صص49-64

ترابی، سهیلا(1392). بررسی تأثیر سریال­های شبکه­های ماهواره­ای فارسی­زبان بر گرایش جوانان به مد (مورد مطالعه جوانان شهر تهران)، مجله مطالعات رسانه­ای، سال هشتم، شماره بیست و دوم

جهانبخش گنجه، صادق، جعفری، نیما(1397). تبیین جامعه‌شناختی مدگرایی از دید دانشجویان دختر دانشگاه خوارزمی، فصلنامه مطالعات میان­فرهنگی، سال سیزدهم، شماره ۳۴

حاتمی، خدیجه، کواسمی، ایوب، آقایاری هیر، توکل(1394). بررسی رابطه بین همرنگی، تشخص­طلبی و طبقه اجتماعی-اقتصادی با میزان مدگرایی (مورد مطالعه: دانشجویان کارشناسی دانشگاه تبریز)، جامعه­شناسی کاربردی، سال بیست و ششم، شماره پیاپی(60)، شماره چهارم

حاجی­زاده میمندی، مسعود، یوسفی، فریدون(1392). بررسی برخی از عوامل اجتماعی مرتبط با فرهنگ مصرف در میان زنان شهر یزد، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، پیاپی ۶۱

حسینی، سیدحسام­الدین، خرمایی، فاطمه(1395). بررسی مبانی دینی زیبائی­گرایی مد در پوشش و آرایش زنان، نشریه زن و فرهنگ، پیاپی ۲۸

حمیدی، نفیسه، فرجی، مهدی(1387). سبک زندگی و پوشش زنان در تهران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره 1، 65-92

خانی، هادی(1386). بررسی تأثیر پایگاه اقتصادی و اجتماعی و میزان دینداری بر سبک زندگی دانشجویان دانشگاه تربیت معلم تهران، حصارک، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی

خورشیدیان، رائیکا و همکاران(1393). نقش رسانه­ها در هدایت فرهنگ عمومی (بررسی موردی: جریان مد در جامعه)، رسانه و فرهنگ، سال چهارم، شماره دوم، صص 73-89

ذکایی، محمدسعید(1384). خرده فرهنگ یا مصرف فرهنگی، نشریه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره ۴، صص1-26

راسخ، کرامت­الله، مبری، معصومه، ماجدی، سیدمسعود(1389). بررسی نگرش زنان نسبت به مدیریت بدن (مطالعه موردی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی شیراز)، مجله زن و مطالعات خانواده، سال سوم، شماره دهم، صص 35-59

رسول زاده اقدم، صمد، علی­پور، صمد، میرمحمدتبار، سیداحمد(1395). مطالعه جامعه­شناختی رابطه شبکه اجتماعی فیس‌بوک با مدگرایی زنان شهر تبریز، مطالعات جامعه‌شناسی، سال هشتم، شماره سی و دوم، صص 35-52

رفعت­جاه، مریم(1386). هویت انسانی زن در چالش آرایش و مد، مطالعات راهبردی زنان، شماره ۳۸، صص 135-179

زایرکعبه، رحیم(1392). بررسی میزان مدگرایی در منطقه مرند، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی

صالحی، اکبر، رومانی، سعید(1394). بررسی رابطه بین سبک زندگی و نگرش دینی با میزان گرایش به سمت مدگرایی دانشجویان، فصلنامه اخلاق، دوره ۵، شماره ۱۸، صص 153-171

عبدالمنافی، سعید، سلیمانی، مریم(1398). مطالعه عوامل مؤثر بر آگاهی از مد و مصرف حجاب؛ مورد مطالعه: زنان شهر اصفهان، جامعه شناسی کاربردی، سال سی و یکم، شماره دوم

عرب، سیدمحمد و همکاران(1393). طراحی مدل فراترکیب عوامل مؤثر بر طلاق و مرور نظام­مند مطالعه­های پیشین، مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، دوره ۱۰، شماره ۴، صص 10-22

عمیدی، حسن، احمدی، محمد(1395). مطالعه رابطه بین عضویت در شبکه اجتماعی و تمایل به مدگرایی در جوانان (با تأکید بر فیسبوک)، مطالعات جامعه‌شناسی، سال هشتم، شماره سی و دوم، صص 123-138

فاتحی، ابوالقاسم، اخلاصی، ابراهیم(1387). مدیریت بدن و رابطه آن با پذیرش اجتماعی بدن (مطالعه موردی زنان شهر شیراز)، مطالعات راهبردی زنان، سال یازدهم، شماره ۴۱

فاضلی، محمد(1382). مصرف و سبک زندگی، قم، انتشارات صبح صادق

فرخ­نیا، رحیم، لطفی، اعظم(1390). بررسی تأثیر فضای مجازی اینترنت بر مدگرایی، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره ۲۲، صص 92-115

فرهنگی، علی­اکبر، کیانا، هانیه(۱۳۹۱). تأثیر رسانه­ها در تبلیغ سبک زندگی غربی با تأکید بر الگوی پوشش غربی، مجله پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی، شماره ۵،صص 139-163

قادری، طاهره، رضایی، سپیده(1393). رابطه سرمایه فرهنگی و گرایش جوانان به مد (تفاوت بین دختران و پسران)، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره ۶۶، صص 1-34

قنبری­طلب، محمد(1392). مد و تقلید دربرابر تحقیق؛ مروری بر گرایش به مصرف کالاهای خارجی، رشد آموزش علوم اجتماعی، شماره ۵۹

کبیری، افشار، منوچهری، ایوب، بابازاده، رسول(1397). تحلیل جامعه­شناختی گونه‌های مدگرایی در میان شهروندان استان آذربایجان غربی، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره ۷، شماره ۳، صص 763-789

کرایب، یان(1389). نظریه اجتماعی کلاسیک، ترجمه شهناز مسمی­پرست، تهران، نشر آگه، چاپ پنجم

کرباسیان، قاسم(۱۳۹۱). رسانه و مدگرایی، فصلنامه مطالعات  اجتماعی و رسانه، شماره ۱، صص 72-102

کردی، حسین، هادی­زاده، سکینه(1391). بررسی سبک زندگی زنان شاغل و غیرشاغل، فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، سال سوم، شماره ۴، صص 21-41

کوهستان بحرآسمان، فاطمه و همکاران(1398). بررسی ارتباط بین مدگرایی و هویت اجتماعی در بین دختران جوان ۱۵ تا ۲۹ ساله شهر کرمان، فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، سال دهم، شماره سوم

مام الهی، بیانه، علمی، محمود(1393). تبیین عوامل اجتماعی مرتبط با مدگرایی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، مطالعات جامعه­شناسی، سال پنجم، شماره هجدهم، صص 7-25

معیدفر، سعید، حقیقی، عبدالحمید(۱۳۸۷). عوامل اجتماعی گرایش به مد در میان جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله تهرانی، فصلنامه مطالعات جوانان، شماره ۱۴ و ۱۵، صص 137-150

معینی، حسین، مرادی، فرشته، جهرمی، فرزانه(1399). شناسایی علل و پیامدهای گرایش زنان به مد با استفاده از نظریه داده بنیاد، فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، سال یازدهم، شماره سوم

مهدوی، سیدمحمدصادق، عباسی اسفجیر، علی­اصغر(1389). بررسی میزان تمایل به مدیریت بدن و کنترل اندام و عوامل مؤثر بر آن، نشریه جامعه­شناسی مطالعات جوانان، دوره ۱، شماره 1، صص 131-144

موسوی، یعقوب و دیگران(۱۳۹۰). بررسی تأثیر شبکه­های مد روی دانشجویان دختر مطالعه موردی دانشگاه تهران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، شماره ۳، صص 99-116

موسوی، یعقوب، احمدی، طیبه(۱۳۹۱). تأثیر تبلیغات تجاری شهری بر مصرف­گرایی زنان شهر تهران، مجله توسعه اجتماعی-فرهنگی، شماره ۴، صص 99-123

میرابی، وحیدرضا و همکاران(1392)، نیاز به منحصر به فرد بودن، مدیریت بازاریابی

میرآخوندی، مهدی(1388). مد و مدگرایی و تأثیرات آن در تغییرات فرهنگی جوامع، ماهنامه صنعت نساجی و پوشاک، شماره ۳۱۶

نیازی، محسن و همکاران(1393). شناخت و طبقه‌بندی آسیب‌های اجتماعی معطوف به شبکه‌های اجتماعی با رویکرد فراترکیب، دوفصلنامه علمی رسانه و فرهنگ، سال نهم، شماره دوم، صص281-309

یعقوبی، حسن، میرمحمودی، سیدهادی(1395). مدگرایی و بحران هویت، نخستین همایش ملی علوم اسلامی حقوق و مدیریت، قم، https://civilica.com/doc/534225

Aagaard, H., & Hall, E. O. C. (2008). Mothers' experiences of having a preterm infant in the Neonatal Care Unit: A meta-synthesis. Journal of Pediatric Nursing, 23(3), e26-e36. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.pedn.2007.02.003

Aspers, P. (2001) Markets in Fashion, A Phenomenological Approach, Stockholm. City University Press.

Finfgeld D. L. “Meta synthesis: The state of the art—so far”. Qualitative Health Research, 2003; 13: 893-904.

Hirsch, P. (1972) «Processing Fad and Fashions: An Organization-Set Analysis of Cultural Industry System», American Journal of Sociology, No. 77, p 639˚659.

Joung, H. M. (2014). Fast-fashion consumers’ post-purchase behaviours. International Journal of Retail & Distribution Management, 42(8), 688-697.

Sandelowski M, Barros J. Handbook for synthesizing qualitative research, Springer publishing company Inc, 2007.

Sandelowski M, Barroso J. Toward a meta synthesis of qualitative findings on motherhood in hiv-positive women. Res Nurs Health. 2003; 26: 153-70.

Shephard, A., Pookulangara, S., Kinley, T. R., & Josiam, B. M. (2016). Media influence, fashion, and shopping: a gender perspective. Journal of Fashion Marketing and Management, 20(1), 4-18

Zimmer L.Qualitative meta-synthesis: a question of dialoguing with texts. J Adv Nurs. 2006; 53: 311-8