بررسی مبانی معرفت شناسانه «غربت آگاهی» اشراقی وتبیین لوازم زیبایی شناسانه آن

 پژوهشهای معرفت شناختی

دوره 10، شماره 22، اسفند 1400، صفحه 163-183   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نریمان خلیلی¹؛ انشااله رحمتی^{* 2}؛ محمد عارف³

¹گروه پژوهش هنر، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ـ ایران

²گروه فلسفه وحکمت، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ـ ایران

³گروه نمایش، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ـ ایران

چکیده

در این نوشتار به تحلیل مبانی معرفت شناسانه «غربت آگاهی» در اندیشه ی سهروردی با طرح این پرسش که منشأ این مبانی چیست پرداخته شده است. علم اشراقی معرفتی حضوری و در مقابل علم حصولی است. شیخ اشراق استنباط و گشایش اینکه علم چیست؟ چه بنیادی دارد؟ و چگونه درک می شود؟ را بر مبنای علم حضوری در «ارجع الی نفسک» می داند. پژوهش حاضر نشان می دهد رهنمون و نقطه اشتراک زیبایی شناسی مدبر نوع و معرفت شناسیِ‌ «بازگشتِ به من» توسط خود زمینی در سیر فرا‌تاریخی (metahistoire) خواهد بود. انسان شناسی سهروردی منجر به یکی از اساسی ترین مضامین کربن یعنی «غربت آگاهی» شده است. در این مقاله بر مبنای منشأ و کارکرد «هبوط» «هستی معطوف به آن سوی مرگ» در فیلم هایی با مضون غربت آگاهی تأویل گردیده است. بر اساس مبانی معرفت شناسی اشراقی در روایت شناسی فیلم هایی با مضمون غربت آگاهی مشخص گردید در وحدت سه وجهی حکایت (راوی، روایت و مروی)، راوی هم فاعل حماسه است هم موضوع و مفعول آن. برای تحلیل این مبانی معرفت شناسانه و لوازم زیبایی شناسانه به روش پدیدارشناسی هانری کربن عمل شده است.

کلیدواژه‌ها

سهروردی؛ معرفت شناسی؛ غربت آگاهی؛ زیبایی شناسی؛ پدیدار شناسی

مراجع

قرآن

پورنامداریان، تقی.(1394). عقل سرخ: شرح وتأویل داستانهای رمزی سهروردی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات سخن.

خادمی، عین‌الله، کوکرم، فاطمه.(1392). سیر و سلوک اشراقی بر اساس قصه غربت غربی، عرفان اسلامی، شماره 39 .

رحمتی، انشاءالله.(1392).کیمیای خرد، جستارهای در زمینه دین و اخلاق، تهران: نشر سوفیا.

رهنما، فریدون.(1381). واقعیت گرایی فیلم، تهران: انتشارات نوروز هنر.

سهروردی، شهاب الدین یحیی.(1380). مجموعه مصنفات شیخ اشراق، جلد اول، تصحیح و مقدمه: هانری کربن، چاپ سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

--- .(1380). مجموعه مصنفات شیخ اشراق، جلد دوم، تصحیح و مقدمه ، هانری  کربن، چاپ سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

--- .(1380). مجموعه مصنفات شیخ اشراق، جلد سوم، تصحیح و تحشیه و مقدمه، سید حسین نصر ، چاپ سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

کُربن، هانری.(1395). تخیل خلاق درعرفان ابن عربی، مترجم انشاءالله رحمتی، چاپ سوم، تهران: نشر جامی.

--- .( ۱۳۹۵). سیاوخش در تخت جمشید، ترجمه فریده رهنما، بخارا، خرداد و تیر، شماره ۱۱۲

--- .(1393). چشم اندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی، جلد اول. مترجم انشاءالله رحمتی، چاپ دوم، تهران: سوفیا.

--- .(1394). چشم اندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی، جلد دوم. مترجم انشاءالله رحمتی ، چاپ دوم، تهران: سوفیا.

--- .(1394). زمان ادواری در مزدیسنا. مترجم انشاءالله رحمتی، تهران: نشر سوفیا.

--- .(1394). معبد ومکاشفه، مترجم انشاءالله رحمتی، چاپ سوم، تهران: سوفیا.

--- .(1392). ابن سینا و تمثیل عرفانی، مترجم انشاءالله رحمتی، چاپ سوم، تهران: سوفیا.

کمالی زاده، طاهره.(1390). بررسی مراتب شهود در معرفت شناسی اشراقی، فلسفه وکلام اسلامی، شماره یکم، سال چهل وچهارم.