بازنگری دوره های توانمندسازی مشاوران تحصیلی در آموزش و پرورش به منظور ارائه الگوی مناسب

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

مقاله 2، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 56، شهریور 1400، صفحه 23-47   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی (کیفی)

نویسندگان

محمداشرف حسین بر¹؛ زهره سعادتمند^{* 2}؛ مریم براتعلی³؛ زهرا یوسفی⁴

¹دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

²دانشیار گروه برنامه ریزی درسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

³استادیار گروه علوم تربیتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

⁴استادیار گروه روانشناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر طراحی یک الگو برای توانمندسازی مشاوران در مدارس بود. این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی، بر اساس ماهیت داده‌ها، کیفی و براساس روش‌  جمع‌آوری داده‌ها، اسنادی-پیمایشی بوده  است. جامعه آماری متخصصان و خبرگان در حوزه مشاوره تحصیلی بودند. ملاک تعداد نمونه نیز بر حسب کفایت نمونه گیری و مبتنی بر اشباع نظری با 15 نفر مشخص شد. برای تعیین روش نمونه گیری، به صورت ترکیبی از روش های هدفمند قضاوتی و گلوله برفی استفاده شد. داده‌ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند جمع‌آوری شدند.  برای تایید روایی ابزار، داده ها به چند صاحبنظر و ناظر خارجی ارائه شد تا بررسی شود آیا درک مشابهی در بازنگری دوره های توانمندسازی مشاوران تحصیلی دارند یا خیر.  به منظور تجزیه و تحلیل مصاحبه ها از روش تحلیل تم استفاده شد. یافته ها نشان داد مهمترین ابعاد کار مشاوران تحصیلی عبارت بود از: ارائه مشاوره به گروه های آموزشی؛ بهره مندی از روش های فعال مشاوره و همکاری مشاور با مسئولین آموزشی. نتایج همچنین نشان داد مهمترین آسیب ها، کمبود مشاور متخصص، نامناسب بودن فضای فیزیکی مراکز و هسته‌های مشاوره و عدم انسجام کامل در خدمات مشاوره و راهنمایی بوده است.

کلیدواژه‌ها

توانمندسازی؛ مشاوران تحصیلی؛ آموزش و پرورش

مراجع

ابراهیمی، لقمان. فرح­بخش، کیومرث. اسماعیلی، معصومه. سلیمی بجستانی، حسین. (1394). چالش­های فعالیت­های روان­شناسی و مشاوره در مدارس: پژوهش کیفی، مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 14 (2):
 118-110.

احمدی، سید احمد. رجایی­پور، سعید. محمدی، شریعت. (1386). مشکلات انضباطی دانش­آموزان و ارائه یک الگوی انضباطی مناسب در مدارس دخترانه ابتدایی شهرستان شهرضا، فصلنامه دانش و پژوهش در علوم تربیتی، 16 (1): 138-115.

اسلامی، ندا. حسینی، مسعود. مکارم، عباس. غلامی، حسن. (1399). بررسی تأثیر دوره­های توانمندسازی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بر رضایتمندی و دانش آنان در زمینه مهارت­های تدریس و ارزشیابی، مجله دانشکده دندانپزشکی مشهد، 44 (1): 20-34.

اسلامی هرندی، حسینعلی. ذوالفقاری زعفرانی، رشید. جعفری هرندی، رضا. (1398). ارائه مدل ادراکی توانمندسازی روان­شناختی با رویکرد مدیریت دانش در مدیران متوسطه دوره دوم شهر تهران، فصلنامه مرکز مطالعات و توسعه­ی آموزش علوم پزشکی، 10 (2): 88-98.

امراله، امید. خدایی، ابراهیم. حکیم­زاده، رضوان. نیلی احمدآبادی، مجید. (1396). ارائه و اجرای الگوی اعتبارسنجی پیامد محور برنامه­های درسی فنی- مهندسی (مطالعه موردی: درس «برنامه­سازی پیشرفته» از رشته مهندسی کامپیوتر)، فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 19 (76): 34-25.

بیگی­نیا، عبدالرضا. سرداری، احمد. نجاری­نژاد، حسن. (1389). تأثیر توانمندسازی شناختی کارکنان بر عوامل تقویت­کننده بهره­وری نیروی انسانی، فصلنامه چشم­انداز مدیریت دولتی، 3 (4): 102-79.

جعفری، اصغر. (1398). اثربخشی مشاوره مبتنی بر نظریه چند وجهی لازاروس بر خودهای ممکن، منبع کنترل و ولع مصرف مواد در معتادان تحت دارو درمانی، فصلنامه روان­شناسی کاربردی، 13 (4): 55-47.

حسینی­نسب، داوود. میکائیلی منیع، فرزانه. اقبالی قاضی جهانی، نسرین. (1389). بررسی رابطه وانمندی روان­شناختی دبیران با تعهد سازمانی آنها در مدارس متوسطه شهر ارومیه، فصلنامه علوم تربیتی، 3 (9): 49-27.

حوله کیان، فرناز. غلامعلی لواسانی، مسعود. (1393). اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر نظریه نقش در بهبود عملکرد خانواده­های دارای کودک دیرآموز، فصلنامه خانواده پژوهی، 10 (38): 76-66.

خسروی، محبوبه. فتحی واجارگاه، کورش. ملکی، حسن. نوروزی، داریوش. (1392). واکاوی پذیرش نوآوری­های برنامه درسی در نظام آموزش عالی (مورد مطالعه: آئین­نامه بازنگری برنامه درسی دانشگاههای ایران)، فصلنامه روانشناسی تربیتی، 9 (27): 189-178.

 رضایی مدنی، مرتضی. کلانتر هرمزی، آتوسا. نعیمی، ابراهیم. (1398). بررسی فرایند هدایت تحصیلی نوین از منظر مشاوران مدارس، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان­درمانی، 10 (39): 44-35.

رودی، محمدتقی. فتحی­واجارگاه، کوروش.عارفی، محبوبه. حکیم­زاده، رضوان. شریفی، مسعود. (1397). مفهوم سازی مشاوره­ی برنامه درسی به عنوان یکی از قلمروهای نوینِ حوزه مطالعات برنامه درسی، دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی، 6 (11): 21-38.

شکورنیا، عبدالحسین. اسدالهی، پوراندخت. الهام­پور، حسین. خدادادی، علی. (1391). مقایسه نظرات اساتید و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در مورد مشاوره و راهنمایی تحصیلی، دو فصلنامه مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی، 2 (3): 57-64.

صالح­نیا، منیره. (1391). بررسی اثر توانمندسازی شناختی کارکنان بر بهره­وری آنان، فصلنامه روان­شناختی صنعتی/سازمانی، 3 (12): 76-65.

صباغیان، زهرا. آراسته، زهرا. (1391). بررسی میزان تأثیر آموزش کارکنان بر توانمندسازی منابع انسانی بانک کشاورزی منطقه غرب شهر تهران، دو فصلنامه مدیریت و برنامه­ریزی در نظام­های آموزشی، 5 (8): 134-111.

غلامی، یونس. ملکی، حسن. صادقی، علیرضا. محمدی، مهدی. (1398). طراحی و اعتبارسنجی الگوی مناسب برنامه درسی دوره اول متوسطه مدارس استعدادهای درخشان، فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 6 (4): 57-44.

فولادی، عزت­اله. (1397). نظام راهنمایی و مشاوره در آموزش و پرورش: نگاهی تحلیلی به هدایت تحصیلی، رشد آموزش مشاور مدرسه، 14 (2): 42-29.

قلتاش، عباس. اوجی­نژاد، احمدرضا. دهقان منگابادی، علیرضا. (1394). آسیب­شناسی الگوی ارزشیابی توصیفی به منظور ارائه الگوی مناسب در دوره ابتدایی، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 3 (10): 16-7.

معروفی، یحیی. یوسف­زاده، محمدرضا. قبادی، محترم. افشار، عبدالله. (1392). بررسی سطح توانمندی شغلی مربیان پرورشی دوره ابتدایی و راهکارهای توسعه آن، پژوهش­های آموزش و یادگیری، 20 (3): 88-71.

نصری، رضا. مرادنژادی، همایون. رستم­نیا، امین. جمشیدی، فریبا. (1392). بررسی تأثیر مهارت مربیان و محتوای دوره­های آموزشی بر توانمندی مهارتی کارآموزان مرکز آموزش فنی و حرفه­ای خواهران ایلام، نشریه مهارت­آموزی، 2 (6): 57- 43.

نوابخش، مهرداد. قجاوند، کاظم. (1388). بررسی موانع کاربست یافته­های پژوهشی رشته راهنمایی و مشاوره، مجله اندیشه و رفتار، 3 (9): 65-73.

هدایتی، بتول. (1397). تأثیر اجرای الگوی توانمندسازی خانواده محور بر خودکارآمدی سالمندان با فشار خون بالا، فصلنامه سالمندان، 13 (1): 96-89.

Al-khafaji, Salah. (2017). Academic Advising process Role in supporting student’s success, International journal of scientific research and management (IJSRM), 5 (11):7485-7494.

Bemak, F. & Cornely, L. (2002). The SAFI model as a critical link between marginalized families and schools: A literature review and strategies for school counselors, Journal of Counseling and Development, 80(3): 322-331.

Canger, J.A, & kanungo, R.N. (1988) the empowerment process. Integrating theory and practice, Academy of management Review, 13(4): 11-32.

Carlos, P. (2018). Empowering chicana/o and Latina/o high school students: A guide for school counselors, ASCA professional school counseling, 19 (1): 75-89.

Choi, J. J., Laibson, D. I., & Madrian, B. C. (2005). Are empowerment and education enough? Under diversification in 401 (k) plans, Brookings papers on economic activity, 2: 151-213

Conger, J. A., & Kanugo, R. N. (1998). The Empowerment process: Integrating theory and practice, Academy of Management Review, 13(3): 471-482.

Chinaveh, M. (2013). The effectiveness of multiple stress management intervention on the level of stress, and coping responses among Iranian students, Procedia social and Behavioral sciences, 84(1): 593-600.

Edwards, J. L., Green, K. E & Lyons, C. A (2002). Personal empowerment, efficacy, and environmental characteristics, Journal of Educational Administration, 40(1): 67-86.

Falahi, A. A., Nazaripour, M., & Salavati, A. (2013). Relationship between Training and Employee Psychological Empowerment (Case Study: Kermanshah Health Insurance Office), Journal of Basic and Applied Scientific Research, 3 (8): 258-266.

Fernandez, S., & Moldogaziev, T. (2010). Empowering public sector employees to improve performance: Does it work? American Review of Public Administration, 41: 23-47.

Hamid, S. F., Nordin, N., Adnan, A. A., & Sirun, N. (2013). A Study on Primary School Teachers’ Organizational Commitment and Psychological Empowerment in the District of Klang, Procedia- Social and Behavioral Sciences, 90:782-787.

Jose, G., & Mampilly, S. R. (2014). Psychological Empowerment as a Predictor of Employee Engagement: An Empirical Attestation, Global Business Review, 15(1): 93-104.

Khalil, A., Williamson, J. (2014). Role of Academic Advisors in the success of engineering students, Universal journal of educational Research, 2(1): 73-79.  

Lippin, T. M., Eckman, A., Calkin, K. R., & McQuiston, T. H. (2000). Empowerment based health and safety training: Evidence of workplace change from four industrial sectors, American Journal of industrial medicine, 38(6): 697-706.

Pearce, C. L., Sims, J. R., Cox, J. F., Ball, G. O., Schnell, E., Smith, K. A., & Trevino, L. (2003). Transactors, transtormers and boe ground: A multi-method development of theoretical typology of Leadership, Journal of management development, 22(4): 273-307

Savickas, M. L. (2015). Career advising. In P. J. Hartung, M. L. Savickas, and W. B. Walsh, (Eds), APA Handbook of Career intervention (2) Applications (pp 85-98). Washington, DC: American psychological Association.

Skinner, C. H., Mclaughlin, T. F., & Logan, P. (1997). Cover, copy, and compare: A self-managed academic intervention effective across skills, students, and settings, Journal of Behavioral Education, 7: 295-306.

Thomas, K. W., & Velthouse, B. A. (1990). Cognitive elements of empowerment: An interpretive model of intrinsic, task motivation, Academy of Management Journal, 15(4): 666-681.