طراحی و اعتباریابی الگوی آموزش سواد رسانه ای در دوره متوسطه با رویکرد کیفی

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

مقاله 7، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 56، شهریور 1400، صفحه 143-161   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی (کیفی)

نویسندگان

شهربانو الفته¹؛ محمدرضا سرمدی²؛ مژگان محمدی نائینی³؛ مهناز جلالوندی⁴

¹دانشجوی فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی،دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد اراک ، اراک ،ایران.

²گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی،دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد اراک ، اراک ،ایران.

³هیات علمی دانشکده علوم انسانی اراک

⁴عضو هیات عامی دانشگاه آزاد اراک

چکیده

هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتباریابی الگوی آموزش سواد رسانه ای در دوره متوسطه بود. روش تحقیق، کیفی ازنوع داده بنیاد بوده است. جامعه مورد بررسی، سه گروه از خبرگان و متخصصان را شامل شدند: اساتید و پژوهشگران حوزه ارتباطات، متخصصان و خبرگان حوزه آموزش و پرورش و معلمانی که سال­ها در زمینه آموزش سواد رسانه ای به دانش آموزان تجربه های ارزشمندی کسب کرده اند؛ تعداد 15 نمونه انتخاب شد. از آن جایی که در این پژوهش در پی طراحی یک مدل یا نظریه برآمده از داده­ها  بود، برای جمع آوری داده­های مورد نیاز تحقیق از روش مصاحبه عمیق استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل مصاحبه ها، از نرم افزار مکس کیودا استفاده شد که تحلیل داده ها در روش نظریه زمینه­ای شامل سه مرحله کدگذاری باز (بدوی)، محوری و گزینشی بود و طی آن،  داده­های جمع آوری شده مرحله به مرحله انتزاعی­تر شد تا در نهایت مدل پژوهش حاصل گردید. نتایج تحقیق نشان داد آموزش سواد رسانه ای از 5 فصل تشکیل شده که شامل  فنون خلق پیام، نادیده های رسانه، رسانه و سبک زندگی، رژیم مصرف رسانه ای و مخاطب شناسی می باشد.

کلیدواژه‌ها

آموزش؛ سواد رسانه ای؛ دوره متوسطه

مراجع

ابوالفتحی، محمد. ترکمنی، مجتبی. (1395). آموزش سواد رسانه ای در نظام آموزشی، نخستین همایش ملی برنامه ریزی و تحول نظام آموزشی .

 احمدی، غلامعلی. عصاره، علیرضا. احمدی طباطبایی، محمدرضا. امینی زرین، علیرضا. (1397). طراحی الگوی پیشنهادی برنامه درسی آموزش سواد سیاسی در دوره متوسطه اول، مطالعات برنامه درسی، 13 (49): 40-56.

باکینگهام، دیوید. (1390). آموزش رسانه ا ی، ترجمه حسین سرفراز. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع ).

ببران، صدیقه.(1382). سواد رسانهای در برخورد با خشونت رسانهای، ایـران، 23 مهرمـاه، شـماره 2609

بصیریان جهرمی، حسین. بصیریان جهرمی، رضا. (1395). درآمدی به سواد رسانهای و تفکر انتقادی، فصلنامه رسانه، 17 (4): ۳۳ – ۵

بهرنگی، محمدرضا. (1393). چکیده مقالات اولین همایش ملی جهانی شدن تعلیم و تربیت، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران.

روشندل اربطانی، طاهر. غلامپور، مسعود. موسویان، سیداحمد. بیدآبادی، حجازی و راد، علیرضا. (1396). ارایه و بررسی عوامل موثر بر ارتقاء سیاستگذاری سواد رسانه ای در بین نوجوانان در شبکه های اجتماعی، دهمین کنفرانس بین المللی اقتصاد و مدیریت، رشت.

سیف، علی اکبر. (1386). روانشناسی پرورشی: روانشناسی یادگیری و آموزش، انتشارات آگاه .

شاه حسینی، وحیده. نوری راد، فاطمه. (1395). تبیین الگوی آموزش سواد رسانه ای در نظام آموزش و پرورش، نشریه رسانه، 102 (1): 33-15.

شبیری، حسینیه السادات. (1392). آموزش سواد رسانه ای در فضای مجازی، مقایسه وب سایت مدیا استمارتس کاندا و وب سایت سواد رسانه ای ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.

صلواتیان، سیاوش. حسینی، بشیر. معتضدی، سینا. (1395). طراحی الگویِ آموزش سواد رسانه ای به نوجوانان، نشریه مطالعات برنامه ریزی آموزشی، 10 (4): 40-25.

طلوعی، علی. (۱۳۹۱). سواد رسانه ای؛ درآمدی بر شیوهی یادگیری و سنجش، تهران: دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها.

علیزاده، رقیه. عبدلی سلطان، احمد. (1394). تاثیر آموزش سواد رسانه ای بر مهارتهای تفکر انتقادی دانش آموزان، کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی.

گاگن، بریجز. واگر، واگر. (1374). اصول طراحی آموزشی، ترجمه خدیجه علی‌آبادی، انتشارات دانا..

معطی، ساعده. (1393). کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات و راهبردهای آن در تعلیم و تربیت، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.

Branch, R. M. & Kopcha, T. J. (2014). Instructional design models, In Handbook of research on educational communications and technology, Springer New York.

Brown, J. A. (2013). Television', Critical Viewing Skills', Education: Major Media Literacy Projects in the United States and Selected Countries, Routledge.

Dick, W. Carey, L. & Carey, J. O. (2005). The systematic design of instruction, The, 8th Edition, Florida State University.

Oxstrand, B. (2009). Media literacy education-A discussion about media education in the western countries, Europe and Sweden. Paper presented at the Nordmedia09 conference in Karlstad University, Sweden.

Potter, W.J, (2008). Media Literacy, 4TH ed, Sage publication.

Richey, R. C. Klein, J. D. & Tracey, M. W. (2011). The instructional design knowledge base: Theory, research, and practice, Routledge

Robert, L. (2016). Holistic Media Education: An Assessment of the Effectiveness of a College Course in Media Literacy, Communication Quarterly, 56 (1): 49-68.

Serafin, Gina. M. (2011). Media mindfulness Developing the ability and motivation to process advertisements, ProQuest, UMl Dissertation Publishing.

Silber, K. H. (2007). A Principle-Based Model of Instructional Design: A New Way of Thinking about and Teaching ID, Educational Technology, 47(5): 5-19.

Singh, N. (2016). Information Literacy in India and Germany: UniversityLibraries as Activators of Life-long Learning, DESIDOC Journal of Library & Information Technology, 32(3): 118-133.

Sirku, K & B Sol & G Arnolds, (2010). Media literacy Education, Nordic perspectives, Nordicom publications.

Sur, E. (2014). Primary School Second Grade Teachers' and Students' Opinions on Media Literacy, Comunicar, Media Education Journal, 21 (42):119-127.

UNESSCO. (2011). Media and Information Literacy curriculum for Teacher, Edited: Carolyn Wilson, Alton Grizzle, Ramon Tuazon, Kwame Akyempong, Chi-Kim Cheung.

Van de Vord, R. (2010). Distance students and online research: Promoting information literacy through media literacy, Internet and Higher Education, 13 (3): 170- 175.

Whitworth, A, S McIndoe, and C Whitworth. (2011). Teaching media and information literacy to postgraduate students, Innovation in Teaching and Learning in Information and Computer Sciences, 10 (1): 35- 42.

Wood, E. (2017). Media Literacy Education: Evaluating Media Literacy Education in Colorado Schools, A Dissertation submitted to faculty of Education for degree of Master of Arts, University of Denver.

Yates. Bradford.L (2018). Media literacy and attitude change: Assessing the effectiveness of media literacy training on children's responses to persuasive messages, Retrieved21/3/2012 From:  http:// www.westga.edu /~byates/media1.htm