تحلیل سروده های پروین اعتصامی با رویکردی بر مولفه های روانشناسی اجتماعی (مطالعه ی موردی: پییشداوری و جاذبه)

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 4، دوره 13، شماره 48، مهر 1400، صفحه 35-61   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/farsij.2021.685683

نویسندگان

فریبا صادقی¹؛ ناهید اکبری^{* 2}؛ سوزان جهانیان³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه آزاداسلامی واحد قائم شهر

²گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران

³زبان و ادبیات فارسی،قائمشهر،ایران

چکیده

چکیده:
هر یک از آثار ادبی گویای این واقعیت هستند که هر پدیده، بنا بر جهان بینی و طرز تفکر پدید آورده اش، به جنبه ی خاصی از جریان های فردی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... در جامعه اشارات مستقیم یا غیرمستقیمی دارند. روشن است که تاثیر دیگران بر فرد مستلزم وجود روابط متقابل فرد با دیگران است؛ بنابراین، روان شناسی اجتماعی به عنوان علم مطالعة رفتار متقابل بین انسانها یا علم مطالعة انسانها شناخته می شود و شامل مولفه های بسیاری است ازجمله: همرنگی با جماعت (نفوذ اجتماعی)، پرخاشگری، کشش و جاذبه، متقاعدسازی، تقلید، پیشداوری و ... . آن چه در این پژوهش، مورد بررسی قرار می گیرد، سروده های پروین اعتصامی است که به روش توصیفی – تحلیلی از جنبه ی «پیشداوری» به عنوان یکی از مولفه های روان شناختی اجتماعی در شخصیت های مدنظر در سروده های وی به آن نگریسته و سپس تبیین و تحلیل می شود تا به این پرسش پاسخ داده شود که پروین نسبت به پیشداوری شخصیت ها در سروده هایش چه دید و نگرشی دارد؟ نتایج حاکی از آن است که پروین با دیدی انتقادی و کوبنده به پیشداوری افراد نظر می کند.

کلیدواژه‌ها

روانشناسی اجتماعی؛ پیشداوری؛ پروین اعتصامی؛ شعر معاصر

مراجع

 

• اتکینسون، ریتال. 1378. زمینه روانشناسی. ترجمه ی براهنی و دیگران. جلد 1.تهران: رشد.
• ارونسون، الیوت. 1387. روانشناسی اجتماعی. ترجمه : شکرشکن. تهران: رشد.
• اعتصامی، پروین. 1370  : دیوان، به کوشش محمد عالمگیر تهرانی، تهران، نشر محمد.
• ایگلتون، تری. (1381). درآمدی بر ایدئولوژی، ترجمه اکبر معصوم بیگی، تهران: آگاه،
• چاوش اکبری، رحیم. 1378 . زندگی و شعر پروین اعتصامی. تهران: ثالث.
• سید محمدی، یحیی. 1395. کتاب روانشناسی عمومی . تهران: ارسباران. 
• قبادی، حسینعلی، هوشنگی، مجید. (1388). «نقد و بررسی روان کاوانة شخصیت زال از نگاه آلفرد آدلر». فصلنامة نقد ادبی، س 2، ش 7، صص 91- 119.
• کریمی، یوسف. 1396. روانشناسی اجتماعی. تهران: ارسباران.
• کلاینبرگ، اتو. روانشناسی اجتماعی. ترجمه: کاردان. تهران: اندیشه.
• ممتحن، مهدی و گردافرین محمدی. تابستان 1390  . پروین اعتصامی در گذرگاه ادبیات تعلیمی. پژوهشنامه ی ادبیات تعلیمی. ش10. صص123-152.
• منوچهریان، پرویز، (1362). عقدة حقارت، تهران: گوتنبرگ.
• موید، حشمت. 1370  . جایگاه پروین در شعر فارسی در یادنامه ی پروین. تهران: دنیای مادر.
• یوسفی، غلامحسین، 1369 شوق رهایی، چشمه روشن، تهران، علمی.
• Allport, G. W., & Odbert, H. S. 1936  . Trait names: A psycho-lexical study. Psychological Monographs, 47, No.211, 1-171