بررسی مفاهیم غنایی در رمان شوهر آهوخانم

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 14، دوره 13، شماره 48، مهر 1400، صفحه 325-356   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/farsij.2021.685693

نویسندگان

گلاله مرادی^{* 1}؛ عبدالناصر نظریانی²؛ محمدامیر عبیدی نیا³

¹گروه زبان و ادبیات فارسی

²دانشگاه ارومیه دانشکده ادبیات و علوم انسانی

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه

چکیده

بیان احساسات شخصی در مفهوم گسترده آن در قالب نظم و نثر در دوره‌های مختلف همواره مورد توجه شاعران و نویسندگان ادب فارسی قرار گرفته است. احساسات شخصی اعم از نرم‌ترین تا درشت‌ترین آن‌ها در دایره ادب غنایی می‌گنجد. رمان یکی از انواع ادبی و نوع ادبی غالب در عصر حاضر است که پتانسیل و فضای لازم برای خلق و آفرینش مفاهیم غنایی را در خود دارد. رمان شوهر آهوخانم نوشته علی‌محمد افغانی و اولین اثر شناخته شده به سبک رئالیسم در ادبیات فارسی می‌باشد. در پژوهش حاضر سعی بر آن بوده تا با بهره‌گیری از شیوه توصیفی-تحلیلی، انواع مفاهیم غنایی در این رمان مورد بررسی قرار گیرد. مفاهیم غنایی در رمان شوهر آهوخانم بیشتر به صورت وصف، عشق و محبت، غم و اندوه، خشم و نفرت، شادی و امیدواری و موسیقی و رقص نمود پیدا کرده است. نویسنده از این مفاهیم در جهت توصیف فضا، حالات روحی شخصیت‌های داستان و اثرگذاری بیشتر بر مخاطب بهره گرفته است.

کلیدواژه‌ها

مفاهیم غنایی؛ رمان؛ شوهر آهوخانم؛ علی محمد افغانی

مراجع

 منابع

- احمدی پور اناری، زهره. (1395). جلوه های خاص معشوق در غزل های صائب، مجله شعرپژوهی (بوستان ادب)، دانشگاه شیراز، سال هشتم، 3 (29)، 20-1.

- احمدی، ادریس. (1389). بررسی هیجانات اصلی در شعر مولانا، نخستین همایش ملی ادبیات فارسی و پژوهش های میان رشته ای، آبان 98، دانشگاه بیرجند.

- احمدی، بابک. (1374). حقیقت و زیبایی درس های فلسفه هنر، چاپ اول، تهران: انتشارات مرکز.

- اصلانی، محمد رضا. (1385). فرهنگ واژگان و اصطلاحات ظنر، چاپ اول، تهران، انتشارات کاروان.

- افغانی، علی­محمد. (1374). شوهر آهوخانم، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات نگاه.

- بصیرزاده، الهام؛ تشکری، منوچهر و قویمی، مهوش. (1391). بررسی توصیف و کارکردهای برجسته آن در رمان، مجله ادب پژوهی، شماره 19، 103-77.

- بهداروند، نازنین. (1292). نگاهی بر نیایش های منثور زبان فارسی و درنگی بر نیایش های پس از انقلاب اسلامی، مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی، 105، 47-30.

- پارس پور، آیدا و خوئینی، عصمت. (1395). محتوای طنز در آثار محمدعلی افراشته، فصلنامه علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال هشتم، شماره های پیاپی 28 و29، 43-1.

- چرمگی عمرانی، مرتضی. (1387). نام های شاعرانه معشوق در غزلیات خاقانی، نظامی و سعدی، فصلنامه علمی پژوهشی کاوش نامه، سال نهم، 17، 320-293.

- حاکمی، اسماعیل.  (1386). تحقیق درباره ادبیات غنایی ایران (انواع شعر غنایی)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

- حنیف، محمد. (1379). راز و رمزهای داستان نویسی، چاپ اول تهران: انتشارات مدرسه.

- خدایاری فردی، محمد؛ لواسانی، مسعود غلامعلی؛ اکبری زردخانه، سعید و لیاقت، سمیه. (1389). استاندارد سازی سیاهه ابزار خشم صفت-حالت 2 اسپیلبرگر، توان بخشی، 11 (1)، 56-47.

- دهخدا، علی اکبر. (1372). لغتنامه، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران

- ذاکری کیش، امید. (1397). تحلیل مرثیه غنایی فارسی (بر مبنای نظریه ارتباط کلامی)، پژوهشنامه ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال شانزدهم، 31، 86-67.

- ساچکوف، بوریس. (1362). تاریخ رئالیسم (ترجمه محمدتقی فرامرزی)، چاپ اول، تهران: انتشارات تندر.

- سارتر، ژان پل. (1363). ادبیات چیست؟ (ترجمه ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی)، چاپ اول، تهران: کتاب زمان.

- سیدحسینی، رضا. (1391). مکتب های ادبی، جلد دوم، چاپ شانزدهم، تهران: انتشارات نگاه.

- شاملو، سعید. (1375). آسیب شناسی روانی، چاپ ششم، تهران: انتشارات رشد.

- شریفیان، مهدی و تیموری، شریف. (1385). بررسی فرآیند نوستالژی در شعر معاصر فارسی (براساس اشعار نیما یوشیج و مهدی اخوان ثالث)، کاوش نامه، سال هفتم، 12، 62-33.

- شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1386). زمینه اجتماعی شعر فارسی، چاپ اول، تهران:  اختران و زمانه.

- شمیسا، سیروس. (1387). انواع ادبی، چاپ سوم، تهران، نشر میترا.

- شهیدی، شهریار. (1389). روانشناسی شادی، چاپ اول، تهران: انتشارات قطره.

- قلی زاده، حیدر و خوش سلیقه، محبوبه. (1389). باده و می و تعابیر آن در شعر فارسی، فصلنامه تخصصی عرفانی، سال ششم، 23، 184-147.

- مباشری، محبوبه و کیان بخت، زهرا. (1391). وصف در شعر فروغ فرخزاد، فصلنامه علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال چهارم، 11، 133-105.

- محمدی، خدیجه. (1392). نقد و بررسی خمریه سرایی در دیوان های رودکی، منوچهری، عطار و خاقانی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه کاشان.

- مشتاق مهر، رحمان و بافکر، سردار. (1395). شاخص محتوایی و صوری ادبیات غنایی، پژوهشنامه ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، 26، 202-183.

- ملکی، صدیقه؛ فلاحی خشکناب، مسعود؛ ره گوی، ابوالفضل و رهگذر، مهدی. (1390). بررسی تأثیر آموزش گروهی مهارت کنترل خشم بر پرخاشگری دانش آموزان پسر 15-12 سال، نشریه پرستاری ایران، 24 (69)، 35-26.

- میرعابدینی، حسن. (1387). سیر تحول ادبیات داستانی و نمایشی (از آغاز تا 1320 شمسی در چارچوب طرح تطور مضامین داستانی گروه ادبیات معاصر، ضمیمه شماره 34  نامه فرهنگستان، تهران: نشر فرهنگستان زبان و ادب فارسی.