تأثیر داستان‌های مثنوی معنوی بر رشد مهارت‌های تفکر انتقادی دانش‌آموزان دورۀ دوم متوسطه

پژوهش در برنامه ریزی درسی

دوره 18، شماره 69، شهریور 1400، صفحه 200-213   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsre.2021.551491.0

نویسندگان

کبری زارعی سفید دری¹؛ وحیده علیپور²؛ سهیلا حسین پور^{* 3}

¹استادیار گروه علوم تربیتی. دانشگاه پیام نور. تهران. ایران.

²کارشناس ارشد رشته برنامه ریزی آموزشی. واحد کرج. دانشگاه آزاد اسلامی. کرج. ایران

³استادیار گروه علوم تربیتی. واحد سنندج. دانشگاه آزاد اسلامی. سنندج. ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی میزان اثربخشی استفاده از داستان‌های مثنوی معنوی بر رشد مهارت‌های تفکر انتقادی دانش‌آموزان دورۀ دوم متوسطۀ منطقۀ 3 شهر کرج انجام پذیرفت. روش پژوهش از نوع شبه‌‌آزمایشی و طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه آزمایش است. جامعۀ آماری را کلیۀ دانش‌آموزان دورۀ دوم متوسطه منطقۀ 3 شهر کرج در سال تحصیلی 96-97 تشکیل داده است. برای انجام پژوهش در شرایط یکسان  هر دو گروه پیش‌آزمون با استفاده از پرسشنامه‌ تفکر انتقادی واتسون ـ گلیزر(1994) به عمل آمد که روایی آن به صورت روایی محتوایی توسط متخصصان تأیید و پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه شد. بستۀ آموزشی (داستان‌های مثنوی معنوی) طی 16 جلسۀ 90 دقیقه‌ای در 8  هفته به گروه آزمایش ارائه شد، درحالی که در این مدت گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکردند. پس از اتمام جلسات آموزشی بر روی گروه آزمایش، از هر دو گروه در شرایط یکسان پس‌آزمون به‌ عمل آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کوواریانس تک‌متغیره و چندمتغیره از نرم افزار SPSS25 استفاده شد. پس از تعدیل نمرات پیش‌آزمون، تفاوت بین گروه آزمایش و کنترل در متغیر تفکر انتقادی در سطح آلفای 01/0 معنادار و میانگین تعدیل شدۀ گروه آزمایش (95/33) بیشتر از میانگین تعدیل شده گروه کنترل (07/25) بوده است. نتایج نشان داد که آموزش داستان‌های مثنوی معنوی در رشد تفکر انتقادی و مؤلفه‌های آن (استباط (sig=0.83)، شناسایی مفروضات (sig=0.47)، استنتاج (sig=0.64)، تفسیر (sig=0.71) و ارزیابی (sig=0.28) مؤثر بود. 

کلیدواژه‌ها

داستان؛ مثنوی معنوی؛ تفکر انتقادی؛ دانش‌آموزان

مراجع

Alexander, B., (2011). The new digital storytelling: Creating narratives with new media. Santa Barbara: Praeger

Islamic, A., Maarefi, F. (2010). Comparison of critical thinking of first and last semester undergraduate nursing and clinical nurses of Jahrom University of Medical Sciences and Health Services. Jahrom University of Medical Sciences Quarterly. 8 (1), 37-45.

Arji, A., (2007). Story; Rumi's clear and eternal language. Tehran: Proceedings of the International Conference Commemorating the Eight Hundredth Anniversary of the Birth of Maulana Jalaluddin Mohammad Balkhi Rumi. (In Persian)

Benmayor, R., (2008). Digital storytelling as signature pedagogy for the new humanities. Arts & Humanities in Higher Education, 79(2), 188-204.

Clarke, R., & Adam, A. (2012). Digital storytelling in Australia: Academic perspectives and reflections. Arts & Humanities in Higher Education, 11(1-2), 157-176.

 Dondlinger. M.J., & Wilson, D.A.  (2012). Creating an alternate reality: Critical, creative, and empathic thinking generated in the Global Village Playground capstone

 

experience. Thinking Skills and Creativity, 7(3), 153–164.

Farhadi, S., Taqdisi, M. H., Salehi, M. (1384). Investigating the effect of education through lectures and storytelling on the knowledge and attitude of third grade elementary school students in Shahrekord about the prevention of accidents in the year 1982-83. Tolo Health Journal of Yazd School of Health, 4 (1): 11 - 19.  (In Persian)

Hedayati, Mehrnoosh. Qadi, Yahya. Shafiabadi, Abdullah Younesi, Gholamreza (2009). Investigating the effect of implementing the "Philosophy for Children" program as a research community on improving interpersonal relationships in elementary school students in Tehran from the perspective of teachers. New ideas in educational sciences. (4) 15, 157-133.

 (In Persian)

Iraqi, A., Siadat, B.S., Khorshidi, A., & Mirzamani Bafghi, S. M. (2011). The effect of using art education on increasing the creativity of elementary school students in Islamshahr. Quarterly Journal of Counseling and Psychotherapy. (2) 8, 108-130. (In Persian)

Ku, K.Y.L. (2009). Assessing students’ critical thinking performance: Urging for measurements using multi - response format. Thinking skills and Creativity, 4, 70–76.

 Mahroozadeh, T., Sattari, A., Maleki, Z. (2019) The effect of Kidney and Demneh stories on critical thinking, reasoning and questioning skills using philosophy program for children. Islamic Education Quarterly, (1) 28, 114-95. (In Persian)

Maktabi Fard, L. (1389). Investigating critical thinking skills in children and adolescent stories.journal Studies of children's literature, 2(1), 157-193. (In Persian)

Mohajeri, M.K., Yasini, M.R., Shariati, M. (2013). Critical thinking and the role of story in its upbringing (with the approach of religious education of children). Journal of Islamic Insight and Education, 10 (26), 31-53. (In Persian)

Mokhtarpour, M. N., Ramansour Black, S. (2014) Educational application of Masnavi stories in performing practical plays for children and adolescents. Journal of Educational Literature, 6 (21), 127-156. (In Persian)

Musallinejad, L., Sobhanian, S. (2008). Investigating the critical thinking of virtual and traditional education in the field of computer. Journal of the Center for the Study and Development of Medical Education. 5 (2), 128-134. (In Persian)

Patience, V., Gliji, Y., & Khalatbari, J. (2010). The effect of Rumi's spiritual Masnavi stories on adolescents' philosophical questioning skills. Scientific-Research Quarterly of Educational Management Research, 2 (2), 117-134. (In Persian)

Radbakhsh, N., MohammadFar, M,A., Kian Arsi F. (2013). The effectiveness of play and storytelling on increasing children's creativity. Journal of Innovation and Creativity in the Humanities, 2 (4): 177 - 195. (In Persian)

Sabzianpour, V., Khosravi, S., Rezaei, S. (2011). Basic Research and Public Culture: A Study and Analysis of the Role of the Child in Ten Masnavi Stories. Children and Adolescents Month Book Magazine, (3) 15, 11-28. (In Persian)

Sadik, A. (2008). Digital storytelling: A meaningful technology-integrated approach for engaged student learning. Educational Technology Research and Development, 56(4), 487-506.

Shafi'i, F. (2016). Dialogue in Masnavi stories. Tehran: Proceedings of the International Quarterly Journal of Mysticism, Literature and Philosophy, 3 (1), 400-410..   (In Persian)

Si Johnny, S., Janet Hashemi, A., Kazemi, F. (2014) A comparative study of the effect of social stories with human content and inanimate content on children's participation and cooperation. Quarterly Journal of Exceptional People Psychology, 4 (13), 35-53. (In Persian)

 Tomkins, A. (2009). “It was a great day when…”:  An exploratory case study of reflective learning through storytelling. Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, 8(2), 123-131.

Wang, D., Li, J., & Dai, G. (2008). A pen and speech-based storytelling system for Chinese children. Computers in Human Behavior, 24, 2507-2519.

Yang, Y. C., & Wu, W. I. (2012). Digital storytelling for enhancing student academic achievement, critical thinking, and learning motivation: A year-long experimental study. Computers & Education, 59(2), 339-352

Yousefi, T., Oveyssi, H. (2007). New teaching-learning patterns. Tehran: Science and Art Publications.  (In Persian)

Yuksel, P., Robin, B., & McNeil, S. (2011). Educational uses of digital storytelling all around the world. In M. Koehler & P. Mishra (Eds.), Proceedings of Society for Information Technology & Teacher Education International Conference (pp. 1264-1271). Chesapeake, VA: AACE