نقش مولفه های اقلیمی در تناسبات حیاط مرکزی در خانه های بومی اقلیم گرم وخشک ایران( مورد مطالعه : شهر یزد)

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

دوره 12، شماره 45، آذر 1399، صفحه 84-67   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهرانگیز پیریایی¹؛ سید مجید مفیدی شمیرانی^{* 2}؛ ژاله صابرنژاد³

¹دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران.

²استادیار گروه معماری، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.

³استادیار گروه معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

حیاط مرکزی در خانه‌های اقلیم گرم و خشـک ایران نمودی از درون‌گرایی است و با هدف صرفه‌جویی در مصرف انرژی شکل گرفته است . فضای باز حیاط مرکزی با محوریت خود ابعاد معین، جهت‌گیری و جانمایی هدفمند، عنصری تعیین کننده در استفاده انرژی بوده است. در اقلیم کویری ایران، حیاط مرکزی اصلی‌ترین فضا در خانه‌ به حساب می‌آمده است. هدف از این پژوهش، مطالعه و بررسی ساختارحیاط مرکزی در خانه های بومی شهر یزد است.  پژوهش  حاضر از نوع  کمی می باشد  و با استفاده از روش توصیفی- تطبیقی با تمرکز بر نقش مولفه های اقلیمی و محیطی حیاط و جداره های آن، با انتخاب 22 نمونه  از خانه های بومی شهر یزد که درمنطقه ی اقلیمی BWhs می باشند ، استفاده شده است. در این مطالعه جهت گیری، تحلیل فرمی، تناسبات حیاط، عمق متوسط، الگوی ارتفاعی، نسبت فضای بسته به باز، مساحت نما و سطوح شفاف، مقدار درصد سایه و آفتاب در حیاط نمونه ها، مورد بررسی تطبیقی و تحلیل قرار گرفته است. شیوه تحلیل حیاط در این تحقیق، فرمی است و ابزارهای گردآوری اطلاعات، منابع مکتوب، اسناد، نقشه ها، تهیه کروکی به روش مطالعات میدانی و تحلیل یافته ها است.سرانجام با در نظر گرفتن جهت گیری و خصوصیات هندسی ، فیزیکی ، توصیف هایی برای طراحی حیاط ها به عنوان عوامل مؤثر در ریزسنجی ارائه شده است و توابعی از نسبت ها و ابعاد (طول ، عرض و ارتفاع) حیاط ها، پیشنهاد شده است تا برای طراحی ساختمان های پایدار در آینده ی نزدیک، در منطقه BWhs استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

حیاط مرکزی؛ اقلیم گرم و خشک؛ معماری بومی؛ شهر یزد