بررسی تنوع تحمل به تنش گرمایی در تعدادی از ژنوتیپ های برنج بر عملکرد و اجزای عملکرد در استان سیستان و بلوچستان

یافته های نوین کشاورزی

دوره 15، شماره 1 (پاییز99) - شماره پیاپی 44، آبان 1399، صفحه 5-19   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

نعمت اله هاشمزهی¹؛ احمد ابراهیمی^{* 2}

¹دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایرانشهر

²عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایرانشهر

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش گرما بر عملکرد و اجزای عملکرد تعدادی از ژنوتیپ­های برنج، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در شرایط تنش گرما در قالب طرح اسپیلت پلات به صورت بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار که عامل اصلی تاریخ کاشت (20/1/96، 10/2/96 و 01/3/96) و عامل فرعی (رقم شفق، شیرودی، باسمتی و هیر)، در بخش ایرندگان شهرستان خاش، استان سیستان و بلوچستان انجام شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده­ها، وزن کاه، طول برگ پرچم، وزن دانه، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، راندمان تولید، درصد دانه­های تلقیح شده، درصد دانه های پوک و درصد دانه های گچی تحت تأثیر اثر متقابل رقم با تاریخ کاشت قرار گرفت. تفاوت ارتفاع بوته و طول خوشه بین ارقام نیز معنی دار بود. همچنین تعداد دانه در خوشه تحت تأثیر تاریخ کاشت و رقم قرار گرفت. بیشترین وزن کاه (3/2046 گرم در مترمربع) در تاریخ کاشت 10/2 از رقم باسمتی، بیشترین طول برگ پرچم (46/29 سانتی­متر) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم شفق، بیشترین وزن دانه (67/812 گرم در مترمربع) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم شفق، بیشترین وزن هزار دانه (21 گرم) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم شفق، بیشترین عملکرد دانه (7/5688 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم شفق، بیشترین راندمان تولید (13/100 درصد) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم هیر، بیشترین درصد دانه های تلقیح شده (7/89 درصد) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم هیر، بیشترین درصد  دانه­های پوک (06/38 درصد) در تاریخ کاشت 10/2 از رقم باسمتی، بیشترین درصد دانه­های گچی (33/73 درصد) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم باسمتی به دست آمد. رقم شفق عملکرد خود را در مواجه با تنش گرما در حد مطلوبی حفظ نمود. با توجه به نتایج بدست آمده بیشترین عملکرد مربوط به تاریخ 01/03/96 می­باشد و بهترین رقم جهت توصیه کشت در منطقه بر اساس بالاترین میزان عملکرد رقم شفق می­باشد. این رقم را می­توان جهت کشت در مناطق گرم و یا به کارگیری در برنامه­های اصلاحی افزایش تحمل به گرما توصیه کرد.

کلیدواژه‌ها

عملکرد؛ اجزای عملکرد؛ تنش گرما؛ برنج

مراجع