تناسب جرم و مجازات در حقوق اسلام و در رویه قضایی بین المللی کیفری با تاکید بر محاکم رواندا و یوگسلاوی سابق

فقه و مبانی حقوق اسلامی

دوره 14، شماره 1، خرداد 1400، صفحه 145-166   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.3495/jiil.2021.685820

نویسندگان

مریم قاضیان؛ علیرضا میر کمالی^* ؛ اکبر رجبی

استادیاردانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی ، تهران، ایران. [e-mail]

چکیده

تناسب جرم و مجازات به عنوان یکی از مهم ترین مقوله های مطرح شده در حقوق کیفری است. در حقوق کیفری بین المللی نیز بحث تناسب میان جرم و مجازات مورد تاکید واقع شده است، به گونه ای که در رویه قضایی بین المللی کیفری نیز این امر مشهود است. بحث تناسب در دوره‌های مختلف به صور گوناگون تجلی پیدا کرده است که با توجه به اهمیت این بحث در نظام کیفری بین المللی، این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به مطالعه تناسب جرم و مجازات در حقوق اسلام و در رویه قضایی بین المللی کیفری با تاکید بر محاکم یوگسلاوی سابق و رواندا پرداخته است.
در حقوق اسلام بر مبنای پیشگیری از تکرار جرم و اجرای عدالت کیفری به مقوله تناسب جرم و مجازات توجه خاصی شده است. تناسب میان جرم و مجازات را می‌توان به دو دسته تناسب قانونی و قضایی تقسیم نمود که با توجه به عنوان پژوهش تاکید این مطالعه بر تناسب قضایی است. در تناسب قضایی ملاک هایی در رویه قضایی بین المللی کیفری که می توان این ملاک ها را به دو دسته شدت جرم و اوضاع و احوال مخففه و مشدده تقسیم نمود. این پژوهش ضمن بررسی این مفاهیم آرای قضایی بین‌المللی دو دادگاه اختصاصی رواندا و یوگسلاوی سابق را نیز مورد اشاره قرار داده است. این دو دادگاه هرچند دادگاهی موقتی و خاص و با صلاحیت محدود از نظر زمانی و کمی محسوب می­شوند، اما نقش مهمی در تحولات بعدی حقوق بین‌الملل کیفری ایفا کرده که در توجه به بحث تناسب نیز مشهود است.

کلیدواژه‌ها

تناسب قضایی؛ رویه قضایی؛ محاکم بین‌المللی؛ شدت جرم؛ رواندا؛ یوگسلاوی سابق

مراجع