واکاوی عوامل و پیامدهای فرسودگی شغلی پرستاران با استفاده از روش کیو

مجله توانمندسازی سرمایه انسانی

مقاله 6، دوره 4، شماره 3 - شماره پیاپی 14، آذر 1400، صفحه 225-238   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نیما کنعانی اذری¹؛ مراد رضایی دیزگاه^{* 2}؛ مهرداد گودرزوند چگینی³؛ حمیدرضا رضایی کلیدبری⁴

¹دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

²استادیار، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران (نویسنده مسئول)

³استاد، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

⁴استادیار، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

چکیده

پژوهش پیش رو از نوع پژوهش‌های آمیخته کمی و کیفی است که در آن با استفاده از رویکرد کیو، الگوهای ذهنی خبرگان و متخصصان در راستای شناسایی و دسته بندی عوامل و پیامدهای فرسودگی شغلی پرستاران مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این پژوهش از منابع دست اول (مصاحبه نیمه ساختار یافته) و منابع دست دوم (ادبیات و پژوهش‌های گذشته) برای جمع-آوری داده‌ها استفاده شده است. برای انتخاب نمونه آماری از نمونه گیری هدفمند استفاده شده است و با استفاده ازنظرات 8 مشارکت کننده فضای گفتمان و عبارات کیو حاصل شده است. روایی پژوهش با کنترل و نظارت مشارکت کنندگان در تعیین عبارات کیو مورد رضایت و تأیید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از آزمون مجدد تأیید شده است. بر اساس متغیرهای موجود، ماتریس کیو طراحی گردیده و از متخصصان خواسته شد تا به مرتب‌سازی عبارات بپردازند و داده‌های آن با استفاده از تحلیل عاملی کیو تحلیل شدند و مدل نهایی پژوهش به دست آمد. در خصوص نتایج حاصل از روش کیو، با توجه به اولویت‌بندی‌های صورت گرفته توسط کارشناسان و خبرگان حوزه‌های روان‌شناسی، مدیریت و پرستاری، گروه‌بندی نهایی با توجه به فراوانی و اشتراک نظرات در دو گروه‌بندی کلی انجام‌گرفته به واسطه تحلیل عاملی کیو، در چهار دسته عوامل سازمانی، زیرساختی، شغلی و زمینه‌ای تأثیرگذار بر فرسودگی شغلی و سه دسته پیامدهای فردی، سازمانی و خارجی متأثر از فرسودگی شغلی در پرستاران قرار گرفت. از نتایج مطالعه حاضر می‌توان به منظور جلوگیری از فرسودگی شغلی در جامعه پرستاران استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

واکاوی؛ فرسودگی شغلی؛ پرستاران؛ روش‌شناسی کیو

مراجع

• حسینی، سید یعقوب؛ بهجتی اردکانی، بابک؛ رحمانی، سحر (1390). شناسایی ذهنیت افراد نسبت به سیاست‌های خصوصی‌سازی در ایران (سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی) با استفاده از روش‌شناسی کیو، فصلنامه کاوش‌های مدیریت بازرگانی، سال 3، شماره 6، 74-51.
• دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی؛ آذر، عادل (1392). روش شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، نشر اشراقی، صفار.
• رفیعی، سیما؛ کیائی، محمد زکریا؛ صادقی، پژمان؛ مختومی، وحید؛ اصغری، دنیا (1397). بررسی نقش واسطه‌ای فرسودگی شغلی در رابطه میان کیفیت زندگی کاری و عملکرد شغلی پرستاران شاغل در مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی قزوین، بیمارستان، دوره ۱۷، شماره 4، 55-47.
• طالقانی، جعفر (1391) رابطه بین سبک‌های رفتاری و فلات‌زدگی و عملکرد شغلی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد کرمان.
• کرمی، جهانگیر؛ مومنی، خدامراد؛ حاتمیان، پیمان (1396). رابطه باورهای فراشناخت با گرایش به مصرف مواد روانگردان در پرستاران بیمارستان‌های شهر کرمانشاه. تحقیق پرستاری، ۱۲ (۴): ۱۹-۲۴.
• AlAzzam, M., AbuAlRub, R. F., & Nazzal, A. H. (2017). The Relationship Between Work–Family Conflict and Job Satisfaction Among Hospital Nurses. In Nursing Forum.
• Alharbi, J., Wilson, R., Woods, C., & Usher, K. (2016). The factors influencing burnout and job satisfaction among critical care nurses: a study of Saudi critical care nurses. Journal of nursing management, 24(6), 708-717.
• Appelbaum, S. H., & Finestone, D. (1994). Revisiting career plateauing. Journal of Managerial Psychology.
• Azevedo Filho, F., Rodrigues, M. C. S., & Cimiotti, J. P. (2019). Burnout in Brazilian Intensive Care Units: A Comparison of Nurses and Nurse Technicians. AACN advanced critical care, 30(1), 16-21.
• Baban, E. G. (2015). Management and leadership-features in the contemporary context. Manager, 22, 101-109.
• Burke, R. J., & Cooper, C. L. (Eds.). (2008). The peak performing organization. Routledge.
• Campbell-Sills, L., Cohan, S. L., & Stein, M. B. (2006). Relationship of resilience to personality, coping, and psychiatric symptoms in young adults. Behaviour research and therapy, 44(4), 585-599.
• Cañadas-de la Fuente, G. A., San Luis, C., Lozano, L. M., Vargas, C., García, I., & de la Fuente, E. I. (2014). Evidence for factorial validity of Maslach Burnout Inventory and burnout levels among health workers. Revista Latinoamericana de Psicología, 46(1), 44-52.
• Cañadas-De la Fuente, G. A., Vargas, C., San Luis, C., García, I., Canadas, G. R., & Emilia, I. (2015). Risk factors and prevalence of burnout syndrome in the nursing profession. International journal of nursing studies, 52(1), 240-249.
• Chang, Y. (2012). The relationship between maladaptive perfectionism with burnout: Testing mediating effect of emotion-focused coping. Personality and Individual Differences, 53(5), 635-639.
• Chat-Uthai, M. (2013). Leveraging employee engagement surveys using the turnover stimulator approach: A case study of automotive enterprises in Thailand. International Journal of Business and Management, 8(6), 16.
• Church, J. A. (2019). Was I prepared for burnout?: A qualitative study about burnout among nurses.
• Dechairo-Marino, A. E., Jordan-Marsh, M., Traiger, G., & Saulo, M. (2001). Nurse/physician collaboration: action research and the lessons learned. JONA: The Journal of Nursing Administration, 31(5), 223-232.
• Deriba, B. K., Sinke, S. O., Ereso, B. M., & Badacho, A. S. (2017). Health professionals’ job satisfaction and associated factors at public health centers in West Ethiopia. Human resources for health, 15(1), 36.
• Diener, E. (2002). Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index. American psychologist, 55(1), 34.
• Elewa, A. H., & El Banan, S. H. A. (2019). Organizational Culture, Organizational Trust and Workplace Bullying Among Staff Nurses at Public and Private Hospitals. International journal of Nursing Didactics, 9(04), 10-20.
• Elsetouhi, A. M., Hammad, A. A., Nagm, A. E. A., & Elbaz, A. M. (2018). Perceived leader behavioral integrity and employee voice in SMEs travel agents: The mediating role of empowering leader behaviors. Tourism Management, 65, 100-115.
• Fong, P. S., & Kwok, C. W. (2009). Organizational culture and knowledge management success at project and organizational levels in contracting firms. Journal of construction engineering and management, 135(12), 1348-1356.
• Garrosa, E., Moreno-Jimenez, B., Liang, Y., & Gonzalez, J. L. (2008). The relationship between socio-demographic variables, job stressors, burnout, and hardy personality in nurses: An exploratory study. International journal of nursing studies, 45(3), 418-427.
• George, E., & Zakkariya, K. A. (2015). Job related stress and job satisfaction: A comparative study among bank employees. Journal of Management Development, 34, 316-329.
• Ginter, P. M., Duncan, W. J., & Swayne, L. E. (2018). The strategic management of health care organizations. John Wiley & Sons.
• Guo, Y., Feng, Y., & Wang, C. (2014). The impact mechanism of organizational culture on ERP assimilation: a multi-case study. In 2014 47th Hawaii International Conference on System Sciences (pp. 4044-4053). IEEE.
• Happell, B., Dwyer, T., Reid‐Searl, K., Burke, K. J., Caperchione, C. M., & Gaskin, C. J. (2013). Nurses and stress: recognizing causes and seeking solutions. Journal of nursing management, 21(4), 638-647.
• Henderson, J. (2015). The effect of hardiness education on hardiness and burnout on registered nurses. Nursing Economics, 33(4), 204.
• Himmer, R. P. (2016). The effect of target demographics and emotional intelligence on workplace bullying.
• Issa, A. M., Ahmad, F., & Gelaidan, H. M. (2013). Job satisfaction and turnover intention based on sales person standpoint. Middle-East Journal of Scientific Research, 14(4), 525-531.
• Jou, R. C., Kuo, C. W., & Tang, M. L. (2013). A study of job stress and turnover tendency among air traffic controllers: The mediating effects of job satisfaction. Transportation research part E: logistics and transportation review, 57, 95-104.
• Laschinger, H. K. S., & Fida, R. (2014). New nurses burnout and workplace wellbeing: The influence of authentic leadership and psychological capital. Burnout Research, 1(1), 19-28.
• Lee, Y. J., Bernstein, K., Lee, M., & Nokes, K. M. (2014). Bullying in the nursing workplace: Applying evidence using a conceptual framework. Nursing Economics, 32(5), 255
• Linh, N. T. T., Jin, T. C., Kiong, T. P., & Fah, B. C. Y. (2016). Work–family conflict and employee job satisfaction: A comparison of state-owned and foreign-invested enterprises in Vietnam. Journal of Asian Business Strategy, 6(4), 63-72.
• Lutgen-Sandvik, P., Tracy, S.J. and Alberts, J.K. (2007), “Burned by bullying in the American workplace: prevalence, perception, degree, and impact”, Journal of Management Studies, Vol. 44 No. 6, pp. 837-62.
• Marian, M., Filimon, L., Borza, A., & Marginean, I. (2011). Psychosocial determinants of burnout syndrome: Metaanalitic study. Journal of Psychological and Educational Research, 19(1), 78.
• Mey, M., Werner, A., & Theron, A. (2014). The influence of perceptions of organizational trust and fairness on employee citizenship. Problems and Perspectives in Management, 12(3), 99-105.
• Mudallal, R. H., Othman, W. A. M., & Al Hassan, N. F. (2017). Nurses’ burnout: the influence of leader empowering behaviors, work conditions, and demographic traits. INQUIRY: The Journal of Health Care Organization, Provision, and Financing, 
• Okpozo, A. Z., Gong, T., Ennis, M. C., & Adenuga, B. (2017). Investigating the impact of ethical leadership on aspects of burnout. Leadership & Organization Development Journal, 38(8), 1128-1143.
• Rizo‐Baeza, M., Mendiola‐Infante, S. V., Sepehri, A., Palazón‐Bru, A., Gil‐Guillén, V. F., & Cortés‐Castell, E. (2018). Burnout syndrome in nurses working in palliative care units: an analysis of associated factors. Journal of nursing management, 26(1), 19-25.
• Russell, K. (2014). The perceptions of burnout, its prevention and its effect on patient care as described by oncology nurses in the hospital setting(Doctoral dissertation, Carlow University).
• Schaufeli, W. B., & Maslach, C., & Marek, T. (2017). Professional burnout: Recent developments in theory and research. Routledge: New York, NY.
• Schaufeli, W. B., Bakker, A.B. and Van Rhenen, W. (2009) ‘How changes in job demands and resources predict burnout, work engagement, and sickness absenteeism’, Journal of Organizational Behavior, Vol. 30, No. 7, pp.893–917.
• Schermuly, C. C., Schermuly, R. A., & Meyer, B. (2011). Effects of vice-principals' psychological empowerment on job satisfaction and burnout. International Journal of Educational Management, 25(3), 252-264.
• Sharma, S. K., & Sharma, A. (2010). Examining the Relationship between Organisational Culture and Leadership Styles. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 36(1),  97–105.
• Simha, A., Huang, H., & Elloy, D. F. (2015). Demographic contributors to burnout, and the link between burnout and commitment. Journal of Organizational Psychology, 15(1), 24-33.
• Siong, Z. M. B., Mellor, D., Moore, K. A., & Firth, L. (2006). Predicting intention to quit in the call centre industry: does the retail model fit?. Journal of managerial psychology.
• Sorour, A. S., & El-Maksoud, M. M. A. (2012). Relationship between musculoskeletal disorders, job demands, and burnout among emergency nurses. Advanced emergency nursing journal, 34(3), 272-282.
• Thomas, C. M., Bantz, D. L., & McIntosh, C. E. (2019). Nurse Faculty Burnout and Strategies to Avoid it. Teaching and Learning in Nursing, 14(2), 111-116.
• Van Droogenbroeck, F., Spruyt, B., & Vanroelen, C. (2014). Burnout among senior teachers: Investigating the role of workload and interpersonal relationships at work. Teaching and Teacher Education, 43, 99-109.
• Vineburgh, J. H. (2010). A study of organizational trust and related variables among faculty members at HBCUs.