نقش جهانی‌شدن در توسعه فرهنگی شهر صنعتی اراک

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 2، دوره 11، شماره 39، شهریور 1400، صفحه 29-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/uss.2021.686077

نویسندگان

حمیدرضا سلیمانی¹؛ فرهاد امام جمعه^{* 2}

¹دکتری جامعه‌شناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

²دانشیار گروه علوم اجتماعی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران (نویسنده مسؤول)

چکیده

در دنیای متراکم و فشرده امروزی که هویت‌های دیجیتالی به یکدیگر واکنش آنی نشان می‌دهند؛ تفکر جهانی‌شدن و توسعه، می‌تواند ملاک‌های مهمی را برای بررسی میزان جهان‌بودگی و درک شهروندان از زیست‌بوم جهانیِ در حالِ تغییری باشد که به تبلور بازاندیشی و شکل گیری بازیگران جدید در ساختار فرهنگی و اجتماعی انجامیده است. از این رو، وفاق و همدلی و مِیلِ به تعامل و مشارکت در دنیای متکثر فرهنگی و نگاه چند‌جانبه‌گرایی به خوبی این امکان را فراهم می‌سازند تا فرد و جامعه از استبداد و حس رقابت‌جویی خصمانه و جَزم‌گرایی افراطی بپرهیزند. این پژوهش با هدف دستیابی به نقش جهانی‌شدن در توسعه فرهنگی شهر اراک با بهره‌گیری از تئوری‌های رونالد رابرتسون و مانوئل کاستلز و استفاده از روش‌های کیفی و تکنیک دلفی و نیز روش کمّیِ پیمایشی و تکنیک پرسشنامه حاوی 26 گویه با شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای استفاده و پردازش داده‌ها با نرم‌افزار تخصصی آماری انجام شده است. نتایج آزمون پیرسون با اطمینان 99 درصد و سطح خطای کمتر از 1 درصد نشان داد که پاسخگویان در مجموع 9 فرضیه آزمون شده، نقش جهانی‌شدن در توسعه فرهنگی جامعه خود را تأیید نمودند. این مقاله نشان می‌دهد در شهر صنعتی اراک شاخص‌هایی چون: تکثُر فرهنگی، بازاندیشی جهانی و جهان‌بودگی وضعیت مناسب‌تری به نسبت وفاق، برخورداری و ابداع فرهنگی و همچنین فضا و مکان در فرایند‌های پویای جامعه شهری دارند.
 
 

کلیدواژه‌ها

جهانی شدن؛ توسعه؛ فرهنگ؛ شهر صنعتی اراک

مراجع

- اجتهاد نژاد کاشانی، سیدسالار؛ پرویز اجلالی، حسین (1393)، کندوکاو نظری ـ مفهومی درباره توسعه فرهنگی از منظر جامعه شناسی، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 64.

- امام جمعه، فرهاد (1395)، جامعه شناسی فرهنگی، تهران: بهمن برنا، چاپ پنجم.

- بازرگان، عباس (1386)، روشهای تحقیق آمیخته: رویکردی برتر برای کندوکاو درمسایل نظام آموزشی و حل آن‌ها، مجله روان شناسی و علوم تربیتی، شماره 3: 101-119.

- حُرّی و گودرزی (مترجم)، (۱۳۷۷)؛ اصطلاحنامه بین المللی توسعه فرهنگی یونسکو، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

- حیدری، مژگان (1398)، سایت ایرنا،  https://www.irna.ir/news/83413016

- خازنی، محمدحسین (1394)، قدرت در جامعه شبکه‌ای، فصلنامه نقد کتاب، شماره 5 و 6.

- رابرتسون، رونالد (1380)، جهانی شدن، تئوری‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی، مترجم: پولادی، کمال، تهران: نشرثالث.

- سلطانی، نرگس وحقیقت نائینی، غلامرضا و امانی کلاریجانی، سحر (1396)، جهانی‌شدن فرهنگی و تاثیر آن بر فضاها و توسعه‌های شهری. کنگره بین المللی مهندسی عمران، معماری و توسعه شهری، پنجمین، ص. 1-17. تهران.

- عاملی، سعید (1395)، مطالعات جهانی شدن، دوفضایی‌شدن‌ها و دوجهانی‌شدن‌ها، تهران: انتشارات سمت.

- عبدی، مصطفی و کاوسی، اسماعیل و اعتباریان، اکبر (1393)، طراحی و ارائه الگوی سنجش توسعه فرهنگی در کشور ایران با استفاده از نظریه داده بنیاد، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هفتم، شماره اول: 93-110.

- کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات 1، اقتصاد جامعه و فرهنگ، ظهور جامعه شبکه‌ای. (مترجمان: احد علیقلیان و افشین خاکباز و حسن چاوشیان)، جلد اول، تهران: انتشارات طرح نو.

- کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات 2، اقتصاد جامعه و فرهنگ، قدرت هویت، مترجمان: حسن چاوشیان، احد علیقلیان، افشین خاکباز، (جلد دوم)، تهران: انتشارات طرح نو.

- مبارکی، مهدی و ساروخانی، باقر و وثوقی، منصور (1400)، دیالکتیک اجتماعی فضا و فرهنگ؛ بازشناسی و تبیین توزیع فضایی فرهنگ در شهر اراک، مجله مطالعات جامعه شناختی شهری، سال یازدهم، شماره سی و هشتم، بهار 1400، 27 تا 71.

- Deschamps, J. (2019 February). Cultural Mediations.Mediation: A Concept for Information and Communication Sciences, (Wiley-ISTE), 101-110.

- Kashima, Y. Bratanova, B. & Peters, K. (2017,2018). (Social) Transmission and Shared Reality in Cultural. Current Opinion in Psychology, 15-19.

- Li, H. & Jung, (S.)2018,January12(Networked) audiences and cultural globalization. wiley, 1-12.

- Shedyakov, (2019).”JUSTICE IN THE DEVELOPMENT OF THE CULTURAL AND CIVILIZATIONAL WORLD”. Relevant Issues of the Development of Science in Central and Eastern European (Countries). Riga, Latvia: Publishing House “Baltija Publishing. 163-165.