تحلیل کارکردهای شهری در توسعه روستایی (مطالعه موردی: شهرستان رودبار)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

دوره 20، شماره 2 - شماره پیاپی 71، شهریور 1404

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

منوچهر نصیری مقدم¹؛ تیمور آمار^{* 2}؛ پرویز رضائی³

¹دانش آموخته دکترای تخصصی ،رشته ی برنامه ریزی روستایی ،گروه جغرافیا ،واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی ، رشت ، ایران

²دانشیار برنامه ریزی روستایی ، گروه جغرافیا ، واحد رشت ، دانشگاه آزاد اسلامی ، رشت ، ایران

³دانشیار اقلیم شناسی ، گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی ، رشت، ایران

چکیده

چکیده

مقدمه: نقش شهرهای کوچک در حوزه‌های روستایی و توسعه این مناطق بر کسی پوشیده نیست. کارکرد شهرها در عرصه-هایی چون خدمات رسانی،تبادل عوامل تولید و ایفای نقش مکمل در توسعه مناطق روستایی بروز می یابد.در این راستا برنامه‌ریزان در کشورهای در حال توسعه به مسائلی چون تمرکززدایی فضایی، کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای، دوگانگی شهری - روستایی توجه ویژه داشته و به دنبال اتخاذ راهبردهایی برای برون رفت از این مشکلات هستند.

هدف پژوهش: تحلیل کارکردهای شهری در توسعه روستایی شهرستان رودبار است.

روش شناسی تحقیق: داده‌های مورد استفاده در تحقیق شامل شاخص جمعیتی نظیر تعداد، خانوار و نرخ رشد در طول دوره ‌های سرشماری 1345 تا 1395 است . در این پژوهش با استفاده ازمدل‌های کمی آنتروپی و کشش‌پذیری به ارزیابی نقش7 شهر: رودبار، منجیل، لوشان، جیرنده، بره‌سر و توتکابن در توسعه روستاهای مجاور آن پرداخته شده است.

قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهرستان رودبار در استان گیلان است.

نتایج: نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها در این تحقیق نشان می دهد که شهر بره‌سر، توانسته است تاثیر مطلوبی در توزیع متعادل و متوازن جمعیت و استقرار سکونتگاه‌های روستایی حوزه نفوذ خود داشته باشد و حوزه نفوذ خود را به سوی تعادل در سلسله مراتب شهری و توزیع فضایی سوق دهد. شهر توتکابن و منجیل نیز تا حدودی توانسته است تعادل را در سلسله مراتب شهری بوجود آورد. ولی شهرهای رستم‌آباد، رودبار، لوشان و جیرنده عامل ایجاد تمرکز جمعیت شده‌اند. همچنین مشخص گردید که در شهرهای شهرستان، تمرکز جمعیت به واسطه وجود خدمات اقتصادی – اجتماعی بیشتر است.

واژگان کلیدی: کارکرد شهر، توسعه روستا، شهرستان رودبار، مدل‌ آنتروپی، مدل‌کشش‌پذیری

کلیدواژه‌ها

کارکرد شهر؛ توسعه روستا؛ شهرستان رودبار؛ مدل‌ آنتروپی؛ مدل‌کشش‌پذیری

مراجع