هدف شناسی و امکان شناسی توسعه اجتماعی در ایران

مطالعات جامعه شناسی

مقاله 1، دوره 16، شماره 58، خرداد 1402، صفحه 7-30   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2021.1938528.1371

نویسندگان

زهره شهبازی^{* 1}؛ مهدی مبارکی²؛ نجمه سادات مصطفوی³

¹عضو هیات علمی گروه پژوهشی توسعه اجتماعی جهاد دانشگاهی واحد استان مرکزی، ایران، ( نویسنده مسئول ) [e-mail]

²عضو هیات علمی گروه پژوهشی توسعه اجتماعی جهاد دانشگاهی واحد استان مرکزی

³پژوهشگر گروه پژوهشی توسعه اجتماعی جهاد دانشگاهی واحد استان مرکزی، ایران

چکیده

استدلال این مقاله این است که غلبه رویکرد پس­ماندی به توسعه اجتماعی در ایران ناشی از ضعف در هستی­شناسی، هدف­شناسی و امکان­شناسی و عدم اجماع نظری و تجربی در این حوزه است. بنابراین در صدد آن است ضمن بررسی ظرفیت­ها و پتانسیل­های موجود تحقق توسعه اجتماعی در اسناد بالادستی و قوانین کشور با هدف انجام بخشی از امکان­شناسی توسعه اجتماعی جهت کمک به ترسیم دقیق هستی­شناسی و هدف­شناسی، این مفهوم و ابعاد آن را در مجامع بین­المللی با استفاده از روش فراترکیب در الگوی نوبلت و هیر، ردیابی نمود. برای این منظور کلیه اسناد بالادستی توسعه در ایران و اسناد نهادهای بین­المللی مطرح در این حوزه بررسی گردید. نتایج نشان داد با وجود مناقشات، پس از اعلام موضع درخصوص وضعیت اولیه، اهداف و مداخله در حوزه توسعه اجتماعی در ایران، می­توان آن­را از طریق ترکیب عقلانی و منطقی سیاست­های رشد و سیاست­های بازتوزیعی توسط دولت به دست آورد.

کلیدواژه‌ها

توسعه اجتماعی؛ هدف‌شناسی؛ امکان‌شناسی؛ برنامه‌های توسعه؛ کارگزاران بین‌المللی توسعه

مراجع

اسماعیلی, ر. (1385). بررسی شاخص­های توسعه اجتماعی و سطح بندی آن در استان اصفهان. مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی 50-29  تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

اکبری, غ. (1378). وضعیت فعلی جامعه ایران با نظر به شاخص های توسعه اجتماعی .مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی 50-68 تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

آزاد ارمکی, ت؛ مبارکی, م؛ شهبازی, ز. (1390). شناسایی و بررسی شاخص­های کاربردی توسعه اجتماعی (با تاکید بر روش دلفی). فصلنامه علمی و پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعی و فرهنگی سال اول شماره یک 1-23.

بخارایی, ا. (1380). نگاه خرد و کلان به توسعه اجتماعی.  مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی .12-1 تهران: دفتر امور اجتماعی وزارت کشور.

پیران, پ. (1384). جهانی­سازی و توسعه اجتماعی. سیاست­ها و مدیریت برنامه­های رشد و توسعه در ایران. تهران: موسسه آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی

ریاحی, و. (1380). وضعیت فعلی شاخص های اجتماعی در روستاهای ایران. مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی 175-214. تهران: ذفتر اجتماعی وزارت کشور.

زاهدی, م. (1384). توسعه و نابرابری. تهران: انتشارات اعلم.

شمعدانی حق, ع. (1380). ابعاد روش شناختی توسعه اجتماعی (شاخص­های کمی و کیفی) مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی 249-270 تهران: دفتر امور اجتماعی وزارت کشور.

عبدالهی, م. (1384). مفهوم توسعه اجتماعی. همایش سیاست­ها و مدیریت برنامه های رشد و توسعه در ایران 195-207  تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی.

غفاری و امیدی. (1387). کیفیت زندگی شاخص توسعه اجتماعی. تهران : شیرازه

فیروز آبادی, ا؛ حسینی, ر ؛ قاسمی, ر. (1389). مطالعه شاخص ها و رتبه توسعه اجتماعی در استان های کشور و رابطه آن با سرمایه اجتماعی . فصلنامه رفاه اجتماعی سال دهم 57-93.

قانعی راد, م. (1384). رویکرد توسعه اجتماعی به برنامه های فقرزدایی در ایران. فصلنامه رفاه اجتماعی سال پنجم شماره 18 1-34.

کلانتری, ع. (1393). توسعه اجتماعی، چشم انداز جهانی و وضعیت ایران. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

گای, د. (1371). بررسی شاخص های انسانی و اجتماعی توسعه. گاهنامه روستا و توسعه جهادسازندگی شماره چهارم.

گریفین, ک. (1375). تحقق استراتژی توسعه انسانی. ترجمهغ. خواجه پور. تهران: موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی.

لشکری, م. (1377). شاخص های رفاه اجتماعی. اطلاعات سیاسی و اقتصادی شماره 131-132.

مدنی, س. (1394). توسعه اجتماعی . تهران: انتشارات بازتاب.

میجلی, ج. (1398). توسعه اجتماعی نظریه و اقدام. (س. فیروز آبادی, و ح. دباغی, مترجم) تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

نظری, م. (1377). مشخصه­های تحول بازار نیروی کار در چهار دهه اخیر 1335-1357. اطلاعات سیاسی و اقتصادی شماره 131-2.

 

aspalter , c., & singh, s. (2008). debating social development : an introduction. In s. singh, & c. aspalter, debating social development (pp. 1-10). manchester: casa verde.

Davsi, G. (2004). A History of the Social Development Network in The World Bank, 1973 - 2002. Washington, DC: word bank.

EPORTER, S. S. (2015).

Esping- Andersen, G. (1992). The making of a social democratic welfare state. In m. k, & m. k, creating social democracy : acentury of the social democratic labor party in sweden (pp. 35-66). state university of pennsylvania press.

friedman. (1989). free to choose. londen: secker & warburg.

holister, C. (1977). social work skills for social development. social development issues 1, 9-16.

(2010). Indices of Social Development.

Miah, M. (2008). social development. In m. T, & d. I, encyclopedia of social work (pp. 38-41). new york: oxford university press.

Midgley. (1995). social development: the development perspective in social welfare. londen: sage.

Migdely. (2014). social development : theory & peractice. (فیروزآبادی، دباغی, Trans.) SAGE. poblication pub.

Myrdal, G. (1970). the challenge of world poverty. harmondsworth : panguin.

Noblit, G., & Hare, R. (1998). Meta ethnography : synthesizing qualitative studies. london: sage.

omer, s. (1979). social development . international social work 22, 11-26.

paiva, F. (1977). A conception of social development. social service review 51, 327-336.

pandey, R. (1981). Strategies for social development. In J. J, & p. r, social development : conceptual, methodological and policy (pp. 33-49). new york: ST martin press.

seers, D. (1969). The meaning of development. international development review 11(4), 1-6.

spergel, O. (1978). social development and social work. In s. s, social administration (pp. 24-35). new york: howorth press.

1. (June 2000). Achieving social development in a globalizing world., (pp. 26-30). Geneva-witzerland.

UNDP. (1990). human development report. oxford university press.

world bank. (1997).